Кудайбердиев Ш.

Обновлено 23.04.2025 16:08

Кудайбердиев Шакарим (1858-1931 гг.) - просветитель, поэт, писатель, переводчик, композитор, историк, философ, участник движения Алаш.

Родился 24 (11) июля 1858 года в горах Чингистау, в селе Карауыл Абайского района Семипалатинской области (ныне область Абай). Воспитывался у своего двоюродного дяди – великого казахского поэта и просветителя Абая Кунанбаева, что сказалось на его формировании как гражданина и поэта. Изучал восточную и западную классическую литературу. Один из образованнейших людей своего времени - прекрасно владел русским, турецким, персидским, арабским языками; изучал труды по философии, религии, психологии.
В своих произведениях призывал молодежь учиться у Абая («О молодости», «О старости», «Давайте, молодежь, найдем свою дорогу»), выступал за чистоту нравов («Жизнь», «Обидчики», «Страстность», «Балагур»), воспевал искренние чувства, человечность, стремление к знаниям («Молодежи», «Сокровенное», «Истинная святость»).
Автор поэм «Калкаман-Мамыр» (1888), «Енлик-Кебек» (1891), «Айсулу-Нартайлак», «Царь Крез», «Лейли и Меджнун» (1907), книг-исследований об истории образования казахского народа «Родословная тюрков, киргизов, казахов и ханских династий», «Родословная» и «Основы мусульманства», посвященные истории казахского народа, философского трактата «Три истины», философских дум «Сад подснежников». Неоценимы его заслуги в области художественного перевода: стихотворное переложение на казахский язык произведений А. Пушкина «Дубровский» и «Метель», стихотворный и прозаический перевод рассказов Л. Толстого, поэм Физули и Хафиза, вольного изложения поэмы «Лейла и Меджнун» по мотивам одноименной поэмы А. Фирдоуси.
После смерти Абая, усиления реакции после поражения революции 1905 г. совершил хадж, посетил Аравию, Турцию, работал в знаменитой Александрийской библиотеке. После возвращения Шакарим покинул родной аул и стал заниматься литературным трудом. В 1917 г. он прервал одиночество и стал жить в ауле, в 1925 г. вновь уединился в охотничьем домике Саят-Кора, где и жил до последнего трагического дня. 2 октября в 1931 г. поэт был предательски убит: 73-х летнего поэта обвинили в связи с кулацко-байскими элементами и расстреляли.
29 декабря 1958 года Шакарим Кудайбердиев решением Генеральной Прокуратуры СССР был реабилитирован  за отсутствием состава преступления, но запрет на публикацию его трудов сохранялся. В 1988 г. творчество  Ш. Кудайбердиева было реабилитировано.
В 1989 г. увидел свет полноценный сборник мыслителя под общим руководством известного ученого Мухаммедрахым Жармухаммедулы. Первая академическая биография Шакарима была написана  Шамшиябану Сатпаевой. Позже Бахытжан Канапьянов перевёл некоторые стихи Шакарима и написал сценарий к фильму «Последняя осень Шакарима», снятого на киностудии «Казахфильм» в 1992 г. В 2008 г. Роллан Сейсенбаев презентовал трёхтомник Шакарима.

 

  Шәкәрім Құдайбердіұлы (Құдайбердиев) шығармалары
Произведения Кудайбердыулы (Кудайбердиева) Шакарима
Кітаптар - Книги

 

Құдайбердиев, Ш. Шығармалары: өлеңдер, дастандар, қара сөздер / Ш. Құдайбердиев, 1988. - 560 б.
Шәкәрім Аманат: әндер / Шәкәрім; құраст. Т. Бекхожина. - Алматы : Өнер, 1989. - 128 б.
Құдайбердіұлы, Ш. Өлеңдері мен поэмалары / Ш. Құдайбердіұлы. - Алматы : Рауан, 1990. - 208 б.
Шәкәрім Иманым / Шәкәрім. - Алматы : Арыс, 2000. - 321 б.
Шәкәрім Қазақ айнасы : өлеңдер мен поэмалар / Шәкәрім. - Алматы : Атамұра, 2003. - 296 б.
Шәкәрімтану мәселелері. - Алматы : Раритет, 2007. - 448 б.
Шәкәрімтану мәселелері: сериялық ғылыми жинақ. - Алматы : Раритет, 2007.
Т. 2. - Алматы : Раритет, 2007. - 376 б.
Құдайбердіұлы, Ш. Шығармаларының үш томдық жинағы / Ш. Құдайбердыұлы. - Алматы ; Жидебай : Халықаралық Абай клубы, 2008.
Т. 1: Қажыма, ойым, қажыма : өлеңдер. - Алматы ; Жидебай : Халықаралық Абай клубы, 2008. - 408 б.
Т. 3: Үзілмеген үміт : мақалалар, естеліктер, зерттеулер. - Алматы ; Жидебай : Халықаралық Абай клубы, 2008. - 664 б.
Құдайбердиев, Ш. Ақиқат айнасы: өлеңдер жинағы / Ш. Құдайбердиев. - Алматы : Олжас кітапханасы, 2012. - 160 б.
Шәкәрім. Шығармалары / Шәкәрім. - Астана : Фолиант, 2013 - 
Т. 1 : Қазақ айнасы : өлеңдер мен поэмалар, 2013. - 344 б.

 

***

 

Кудайберды-улы, Ш. Родословная тюрков, киргизов, казахов и ханских династий / Ш. Кудайберды-улы. - Алма-Ата : Жазушы, 1990. - 120 с.
Кудайберды-улы, Ш. Три истины / Ш. Кудайберды-улы // Әлем. Выпуск 1 / ред. А. Сейдимбеков. - Алма - Ата : Жазушы, 1991. - С. 55.
Кудайбердыулы, Ш. Тьму раздвинул.: сочинения / Ш. Кудайбердыулы. - Алматы : Дарын, 2001. - 116 с.
Шакарим Избранное: перевод с казахского / Шакарим. - Семей : Новосибирск : Талер-Пресс, 2007. - 100 с.
Султанбеков, М. Поэтическое вдохновение: Абай, Шакарим, и Мухтар : книга о трех классиках / М. Султанбеков. - Новосибирск, 2007. - 416 с. - Кудайбердиев Шакарим Енлик и Кебек : поэма: с. 209-233.
Кудайбердиев Шакарим Калакаман и Мамыр : поэма: с. 195-208.
Кудайбердиулы, Ш. Казах в зеркальном отражении : стихи и поэмы / Ш. Кудайбердиулы. - Семей, 2008. - 264 с.
Шакарим Мое время: [сборник] : перевод с казахского / Шакарим; сост. Т. Шанбай; предисл. Е. Б. Сыдыковой; послесл. Б. Канапьянова. - Астана : Аударма, 2010. - 408 с.
Кудайбердиев, Ш. Калкаман-Мамыр: поэма / Ш. Кудайбердиев; перевод с казахского К. Кудайбергенова. - Алматы : Принт-Экспресс, 2014. - 32 с.

 

 

 Мерзімді басылымдар мен жинақтардағы жарияланымдар 
Публикации в периодических изданиях и сборниках

 

 

Құдайбердиев, Ш. "Қазақ-қырғыз hәм хандар шежiресi" / Арабшадан ауд.А.Шәкәрiмұлы. Дайындаған М.Бейсенбаев // Семей таңы.- 1990.- 17, 24 қараша,1, 8, 15 желтоқсан.
Жеті ғасыр жырлайды [Мәтін] : XIX ғасырдан XX ғасырдың бас кезіне дейінгі қазақ ақын-жырауларының шығармалары. Т. 2 / құраст. Е. Дүйсенбайұлы , 2004. - 528 б. - Шәкәрім Құдайбердіұлы (1858-1931) Өлеңдер: б. 186-200.

 

***

 

Кудайбердиев, Ш. Толстосумы, сильные мира сего; Приходит лето; Выборочные места из назиданий: О себе. Прощание. Огонь. Жизнь: Стихи / Ш. Кудайбердиев; перевод с казахского Б. Канапьянова // Простор. - 1988. - N 8.- С. 126 – 130.
Кудайбердиев, Ш. Слово; Взошла заря свободы; О себе: стихи / Ш. Кудайбердиев; перевод с казахского В. Цыбина; Вс. Рождественского, Б. Канапьянова // Казахстанская правда. - 1988. - 27 июля
Кудайбердиев, Ш. О себе; Приходит лето; Слово; Избранные места из "Назиданий"; Огонь - Жизнь; Прощание: стихи / Ш. Кудайбердиев; перевод с казахского Б. Канапьянов // Иртыш. - 1988. - 28 июля
Кудайбердиев, Ш. Адил и Мариям: трагическая повесть / Ш. Кудайбердиев; перевод с казахского К. Серикбаевой // Простор. - 1990. - N 7. - С. 122 - 145.
Шакарим Кудайбердыев // Касымжанов А.Х.Портреты: Штрихи к истории Степи.- Алматы, 1995.- С.80-84.
Шакарим Кудайбердыулы (1858-1930).Ахмет Байтурсынулы (1873-1938) // Аскаров А.Ұлы Тұранның ұлдары = Сыны Великого Турана. - Алматы, 1998.- С. 348 - 351.
Кудайбердиев, Ш. О себе: стихи / Ш. Кудайбердиев; перевод с казахского Б. Канапьянов // Советский Казахстан сегодня.- 1998. - N 11-12. - С. 36.
Шакарим Кудайбердыулы (1858-1931) / сост. М. Ш. Шабжантаева // Звезды казахской литературы.- Кокшетау, 2005.- Кн.1.- С.184 - 190.
Кудайбердиев, Ш. Из лирики поэта / Ш. Кудайбердиев; перевод с казахского М. Султанбеков // Абай. - 2007. - № 4. - С. 2 - 7.
Кудайбердиев, Ш. Избранные места из "Назиданий" ; Приходит лето: стихи / Ш. Кудайбердиев; перевод с казахского Б. Канапьянов // Литературная газета.- 2007.- 31 окт.-6 нояб.- С. 12.
Кудайбердиев, Ш. Ропот смятенный и Свет (Ашу мен ынсап): стихи / Ш. Кудайбердиев; перевод с казахского А. Утешева // Байтерек. - 2008. - № 5. - С. 77 – 79.
Кудайбердиев, Ш. То цветы зацветут по моей неоглядной степи: Стихи / Ш. Кудайбердиев; перевод с казахского // Простор. - 2008. - № 8. - С. 145 – 146.
Кудайбердиев, Ш. То цветы зацветут по моей неоглядной степи: [стихи] / Кудайбердиев Ш. // Простор. - 2008 - №8. - С. 145-146.
Кудайбердиев, Ш. О молодости; О старости; Исповедь; Что такое человек; Взошла заря свободы: стихи / Ш. Кудайбердиев // Литературный Казахстан . - 2010. - № 1. - С. 7-25
Кудайбердиев, Шакарим. Молодежи : стихотворения / Ш. Кудайбердиев // Простор. - 2020. - №12. - С. 71-80.

 

 

Шәкәрім Құдайбердіұлы туралы әдебиеттер
Литература о Кудайбердыулы (Кудайбердиеве) Шакариме
 Кітаптар - Книги

 

Тілеуханова, А. Т. Шәкерім шығармаларындағы шеберлік пен таным бірлігі: автореферат / А. Т. Тілеуханова. - Алматы, 1995. - 25 б.
Айтбаева, А. Шәкәрім Құдайбердіұлының діни-этикалық көзқарасы: автореферат / А. Айтбаева. - Алматы, 1996. - 26 б.
Айтбаева, А. Шәкәрім Құдайбердіұлының шығармашылығындағы діни және дүниетанымдық мәселелер: автореферат / А. Айтбаева. - Алматы, 1997. - 24 б.
Ахметова, Ж. Қ. ХХ ғасыр басындағы қазақ әдебиетіндегі фольклорлық дәстүр (Ш. Құдайбердиев, C. Торайғыров шығармаларының негізінде): автореферат / Ж. Қ. Ахметова. - Алматы : Абай атындағы мемлекеттік университет, 1999. - 28 б.
Әбдіғазиев, Б. Асыл арна: (Абай дәстүрі және Шәкәрім) / Б. Әбдіғазиев. - Алматы : Қазақ университеті, 1992. - 128 б.
Жеменей И. Хафиз және қазақ әдебиеті: оқу құралы / И. Жеменей. - А. : Респ.баспа кабинеті, 2000. - 122 б. - Ш. Құдайбердіұлы туралы.
Атығай, Б. Қ. Абайдың ақындық мектебіндегі аудармашылық дәстүрінің қалыптасуы: филология ғылымдарының кандидаты ғылыми дәрежесін алу үшін дайындалған диссертацияның авторефераты / Б. Қ. Атығай. - Алматы, 2001. - 26 б.
Келімбетов, Н. Ежелгі түркі поэзиясы және қазақ әдебиетіндегі көркемдік дәстүр жалғастығы: филология ғылымдарының докторы ғылыми дәрежесін алу үшін дайындалған диссертацияның авторефераты / Н. Келімбетов. - Алматы, 2002. - 60 б. - Шәкәрімнің шығармашылығы туралы.
Оразбек, М. Ақындық тұлға табиғаты (Шәкәрім, Мағжан, Сұлтанмахмұт): зерттеу / М. Оразбек. - Астана : Фолиант, 2002. - 152 б.
Сейсекенова, А. Б. Шәкәрім және Гете: поэзиядағы көркемдік таным үндестігі: филология ғылымдарының кандидаты ғылыми дәрежесін алу үшін дайындалған диссертацияның авторефераты / А. Б. Сейсекенова. - Семей, 2004. - 30 б.
Қонарбаева, А. Шәкәрім Құдайбердіұлы шығармашылығындағы рухани-діни және қоғамдық-философиялық лексиканың қолданысы / А. Қонарбаева. - Өскемен : Медиа-Альянс, 2005. - 192 б.
Семей өңірінің ақын-жазушылары: био-библиографиялық көрсеткіш / Абай атындағы әмбебап ғылыми кітапхана. - Семей : Талант, 2005. - Құдайбердіұлы Шәкәрім: б. 50-51.
Рақымжанов, Б. Қ. Шәкәрім Құдайбердіұлының дүниетанымына тарихи-философиялық талдау: философия ғылымдарының кандидаты ғылыми дәрежесін алу үшін дайындалған диссертацияның авторефераты / Б. Қ. Рақымжанов. - Алматы, 2005. - 24 б.
Сұлтанова, Н. К. А. Құнанбаев, Ш. Құдайбердиев, М. Әуезов шығармаларындағы педагогикалық идеялардың сабақтастығы және оларды педагогикалық үрдіске ендіру: монография / Н. К. Сұлтанова. - Семей, 2005. - 36 б.
Ізтілеуова, С. Д. Шәкәрім поэтикасы: автореферат / С. Д. Ізтілеуова. - Алматы, 2007. - 46 б.
Султанова, Н. К. А. Құнанбаев, Ш. Құдайбердиев, М. Әуезов шығармаларындағы педагогикалық идеялардың сабақтастығы және оны оқу-тәрбие үрдісіне ендіру: педагогика ғылымдарының кандидаты ғылыми дәрежесін алу үшін дайындалған диссертацияның авторефераты / Н. К. Султанова. - Қарағанды, 2007. - 28 б.
Ізтілеуова, С. "Шәкәрімнің шеберлігі"  / С. Ізтілеуова. - Алматы : [Інжу - Маржан], 2007. - 399 б.
Ізтілеуова, С. "Шәкәрімнің сөз әлемі" / С. Ізтілеуова. - Алматы : [Інжу - Маржан], 2007. - 239 б.
Нұрланова, Ә. Н. Шәкәрім поэмаларындағы тарихи шындық және көркемдік сипат: оқу құралы / Ә. Н. Нұрланова ; Қазақстан Республикасы білім және ғылым министрлігі, Қазақстан-Американдық еркін университеті. - Өскемен, 2008. - 111 б.
Омаров, Д. Шәкәрім шыңы: (ұлы ойшыл көтерілген рухани деңгей) : дүниетаным / Д. Омаров. - Алматы : Дәуір, 2008. - 208 б.
Омаров, Д. Шәкәрімнің "Үш анығы": (ұлы ойшылдың "Үш анық" шығармасына түсініктемелер) : дүниетаным / Д. Омаров. - Алматы : Білім, 2008. - 224 б.
Сыдықов, Е. Шәкәрім және Алашорда/ Е. Сыдықов. - Алматы : Раритет, 2008. - 181 б.
Шәкәрім: энциклопедия / бас ред. Е. Сыдықов ; жауапты ред. Т. Шаңбай. - Семей, 2008. - 864 б.
Әбдіғазиұлы, Б. Шәкәрім әлемі / Б. Әбдіғазиұлы. - Алматы : Раритет, 2008. - 408 б.
Еспенбетов А. Шәкәрім және Сұлтанмахмұт: ғылыми зерттеу / А. Акишева. - Алматы : Раритет, 2008. - 237 б.
Шәкәрімтану мәселелері: [сериялық ғылыми жинақ]. Т. 6 / Семей мемлекеттік педагогикалық институты, Шәкәрімтану ғылыми-зерттеу орталығы. - Алматы : Раритет, 2008. - 352 б.
Сейсенұлы, Д. Шәкәрім: ғұмырнамалық баян / Д. Сейсенұлы ; жауапты ред. Е. Сыдықов. - Астана : Фолиант, 2008. - 264 б.
Есім, Ғ. Данышпан Шәкәрім / Ғ. Есім. - Алматы : Атамұра, 2008. - 336 б.
"Жоба тап, жол көрсет, Келешек қамы үшін..." : Шәкәрім Құдайбердіұлының 150 жылдығына арналған аймақтық конференцияның материалдары (29 қараша 2008 жыл) / Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігі, Қазақстан-Американдық еркін университеті. - Өскемен : КАСУ, 2008. - 170 с.
Шаңбай , Т. Ұғым мәдениеті: (Шәкәрім шығармашылығы аясында) / Т. Шаңбай. - Алматы : Раритет, 2009. - 352 б.
Әпеева, Г. С. Абайдың ақындық дәстүрі және Шәкәрім поэмалары: филология ғылымдарының кандидаты ғылыми дәрежесін алу үшін дайындалған диссертацияның авторефераты / Г. С. Әпеева. - Алматы, 2009. - 24 б.
Сұлтанова, Н. К. А. Құнанбаев, Ш. Құдайбердиев, М. Әуезов шығармаларындағы педагогикалық идеялардың сабақтастығы: монография / Н. К. Сұлтанова. - Семей, 2009. - 204 б.
Қамаева, С. А. Шәкәрім Құдайбердіұлы поэзиясының көркемдік құрылымы: филология ғылымдарының кандидаты ғылыми дәрежесін алу үшін дайындалған диссертацияның авторефераты / С. А. Қамаева. - Алматы, 2009. - 30 б.
Сейсенұлы, Д. Шәкәрім : ғұмырнамалық деректі хикаят / Д. Сейсенұлы. - Алматы : Қазақстан, 2009. - 254 б.
Шәкәрім мен Қайым. Тағдырлас = Шакарим и Каюм. Сплетение судеб. - Астана : Фолиант, 2009. - 336 с.
Алаш. Алашорда: энциклопедия / құраст.: Ғ. Әнес, С. Смағұлова. – Алматы : Арыс баспасы, 2009. - 544 б. - Құдайбердіұлы Шәкерим (Шәһкәрім): б. 229-231.
Сәтбаева, Ш. Бес томдық шығармалар жинағы / Ш. Сәтбаева; құраст.: Ж. Тілепов, А. Түсіпова, Е. Батырбеков. - Астана : Елорда, 2011-..
Т. 3 : Шоқан Уалиханов; Шәкәрім Құдайбердиев. - Астана : Елорда, 2011. - 320 б.
Омаров, А. Шәкерім және Мұхтар: (деректі кітап) / А. Омаров. - Семей : Интеллект, 2012. - 275 б.
Сәтбаева, Ш. Бес томдық шығармалар жинағы / Ш. Қ. Сәтбаева. - Астана : Елорда, 2013 - ... .
Т. 5 : Уақыт шуағы : Шәкәрім Құдайбердиев. - Астана : Елорда, 2013. - 480 б.
Сыдыков, Е. Б. Шәкәрім Құдайбердіұлы = Шакарим Кудайбердиев: [фотокітап] / Е. Б. Сыдыков,; [бас ред. В. Титенов ; ауд. Г. Илюбаева, У. Мукаев, В. Рослов ; сур.: С. Абдуллаев [ж. б.] - Алматы : Курсив, 2018 . - 317.

 

***

Аюпова, Г. К. Эпическое наследие Шакарима Кудайбердиева в свете казахских литературных связей и традиций: автореферат диссертации / Г. К. Аюпова. - Алматы, 1997. - 24 с.
Исмакова, А. С. Возвращение плеяды: экзистенциальная проблематика в творчестве Ш. Кудайбердиева, А. Байтурсынова, Ж. Аймаутова, М. Жумабаева, М. Дулатова и М. Ауэзова / А. С. Исмакова. - Алматы : Гылым, 2003. - 200 с.
Писатели Семипалатинского региона: био-библиографический указатель / Семипалатинская универсальная научная библиотека им. Абая. - Семипалатинск : Талант, 2006. - Кудайбердиев Шакарим: с. 38-41.
Джуанышбеков, Н. Шакарим Кудайбердиев: очерк о жизни и творчестве / Н. Джуанышбеков. - Издание 2-е, дополненное и переработанное. - Алматы : Искандер, 2006. - 52 с.
Вопросы шакаримоведения: собрание научных трудов. - Алматы : Раритет, 2007 - Т. 5. - Алматы : Раритет, 2007. - 480 с. - Литература в конце статей. - Алфавитный указатель имен: с. 463-472. - Сведения об авторах: с. 473-475.
Жаһандану сыны жағдайындағы Абай және Шәкәрім мұралары = Наследие Абая и Шакарима в контексте вызовов глобализации : материалы Международной научно-практической конференции (21-22 мая 2008 г.) / Комитет по языкам Министерства культуры и информации РК, Министерство образования и науки РК, Акимат Восточно-Казахстанской области, Восточно-Казахстанский гос. технический университет им. Д. Серикбаева. - Өскемен : ВКГТУ, 2008. - 355 с. - Издание на казахском и русском языках. - Библиогр. в конце ст. - 300 экз.
Есим, Г. Мудрость Шакарима / Г. Есим. - Алматы : Атамұра, 2008. - 343 с.
Сыдыков, Е. Б. Шакарим / Е. Б. Сыдыков ; ред. Е. В. Смирнова. - М. : Молодая гвардия, 2012. - 351 с.
Сәтбаева, Ш. Бес томдық шығармалар жинағы / Ш. Сәтбаева. Т. 5 : Уақыт шуағы : Шәкәрім Құдайбердиев. - Астана : Елорда, 2013. - 480 с.

 

 Мақалалар - Статьи
Жинақтарда - В сборниках

 

Дербісәлин, Ә. Әдебиет туралы толғаныстар: ғылыми еңбектерінің жинағы / Ә. Дербісәлин. - Алматы : Ғылым, 1990. - 296 б. - Шәкәрімнің поэмалары: б. 241-264.
Бес арыс: естеліктер, эсселер және зерттеу мақалалар / құраст. Д. Әшімханов. - Алматы : Жалын, 1992. - 544 с. - Шәкәрім Құдайбердиев: б. 10-176.
Жарықбаев, Қ. Б. Қазақ тәлім-тәрбиесі: қазақ ұлттық педагогикасы мен ұлттық психологиясының тарихы. Оқу құралы / Қ. Б. Жарықбаев, С. К. Қалиев. - Алматы : Санат, 1995. - 352 б. - Шәкәрім Құдайбердиев (1858-1931). Педагогикалық көзқарастары: б. 233-241.
Мұхамедханов, Қ. Абай мұрагерлері / Қ. Мұхамедханов. - Алматы : Атамұра, 1995. - 208 б. - Шаһкәрім: б. 5-56.
Майтанов, Б. Қазақ романы және психологиялық талдау: оқу құралы / Б. Майтанов. - Алматы : Санат, 1996. - 336 б. - «Әділ-Мария» : Шәкәрімнің поэмасы туралы: б. 23-31.
Қалижанұлы, У. Қазақ әдебиетіндегі діни - ағартушылық ағым: ХІХ ғасырдың ортасы мен ХХ ғасырдың басы / У. Қалижанұлы. - Алматы : Білім, 1998. - 256 б. - Шәкәрім Құдайбердіұлы (1858-1931): б. 222-239.
Елтұтқа: ел тарихының әйгілі тұлғалары / М. Жолдасбекұлы, Қ. Салғараұлы, А. Сейдімбек. - Астана : KUL TEGІN, 2001. - 356 б. - Құдайбердіұлы Шәкәрім (1858-1931); б. 244-246.
Табылдиев, Ә. Қазақ этнопедагогикасы: оқу құралы / Ә. Табылдиев. - Алматы : Санат, 2001. - 320 б. – Шәкәрім Құдайбердіұлының педагогикалық ойлары: б. 210-212.
Әбдиманұлы, Ө. ХХ ғасыр бас кезіндегі қазақ әдебиеті: оқу кұралы / Ө. Әбдиманұлы, 2002. - 430 б. - Шәкәрім Құдайбердиев (1858-1931). Шығармашылық ғұмырнамасы: б. 190-233.
Қазақ әдебиетінің қысқаша тарихы: оқу құралы. 2-ші кітап. Алматы : Қазақ университеті, 2002. - 455 б. - Шәкәрім Құдайбердіұлы (1858-1931): б. 127-149.
Қалиұлы, С. Қазақ этнопедагогикасының теориялық негіздері мен тарихы: оқу құралы / С. Қалиұлы. - Алматы : Білім, 2003. - 280 б. – Шәкәрім Құдайбердиевтің педагогикалық көзқарастары: б. 151-158.
Шәбжантайқызы, М. Шығарма- ой толғауының жүйеленген жемісі / М. Шәбжантайқызы. - Көкшетау, 2003. - 84 б. - Шәкәрім шығармаларындағы азаматтық әуен: б. 67-84.
Базарбаев, М. Замана тудырған әдебиет: таңдамалы ғылыми зерттеулері / М. Базарбаев. - Алматы : Жібек жолы, 2005. - 512 б. - Шәкәрім ақын: б. 228-271.
Ислам философиясы. - Алматы . Жазушы, 2005. - 568 б. - Шәкәрім Құдайбердиев: б. 395-427.
Қаратаев, М. Бетбұрыс белестері: мақалалар, эссе, портреттер (1985 -1995 ж.ж.) / М. Қаратаев. - Алматы : Алатау, 2005. - 332 б. – Шәкәрім көз алдымызда: б. 300-306.
Тарихи тұлғалар: танымдық-көпшілік басылым : мектеп жасындағы оқушылар мен көпшілікке арналған. - Алматы : Алматыкітап, 2005. - 368 б. – Шәкәрім Құдайбердіұлы (1858-1931): б. 149-150.
Ұлы Абайға адалдық: естеліктер, мақалалар, суретті шежірелер. - Семей : Ғалам-Шар, 2005. - 304 б. - Шәкәрім туралы ой.
Әбиев, Ж. Педагогика тарихы / Ж. Әбиев. - Алматы, 2006. - 480 б. – Шәкерім Құдайбердіұлының тәліми көзқарастары (1858-1931): б. 387-390.
Мақпырұлы, С. Қазақ әдебиеті: оқулық / С. Мақпырұлы, Т.  Сыдықов. - Астана : Фолиан, 2007. - 192 б. - Шәкәрім Құдайбердиев (1858-1931): б. 70-88.
"Орыс филологиясының бүгінгі таңдағы теориялық және әдістемелік мәселелері" атты халықаралық ғылыми-тәжірибелік конференциясының материалдары 8-9 қараша 2007 жыл. = Материалы международной научно-практической конференции "Теоретические и методические проблемы русской филологии на современном этапе" 8-9 ноября 2007 года. - Семей : Семей мем. пед. институты, 2007.
Т. 2. - Семей : Семей мем. пед. институты, 2007. - 233 б. – М. Б. Баймұханбетова Абай мен Шәкәрім шығармаларындағы «Махаббат» концептісінің тілдік-танымдық көрінісі: б. 64-65.
Есім, Ғ. Сана болмысы. 10-шы кітап / Ғ. Есім. - Алматы : Қазақ университеті, 2007. - 330 б. - Шәкәрім: б. 270-301.
Ахметов, З. Таңдамалы / құраст. М. Оразбек. - Алматы : Ана тілі, 2008 - ... .
Т. 1. - Алматы : Ана тілі, 2008. - 280 б. - Шәкәрім Құдайбердіұлы: б. 192-203.
Есім Ғ. Сана болмысы : (саясат пен мәдениет туралы ойлар). 11-ші кітап / Ғ. Есім. - Алматы : Қазақ университеті, 2008. - 360 б. - Шәкәрім: б. 96-160.
Негимов, С. Әдебиет әлемі / С. Негимов. - Алматы : Ана тілі, 2008. - 256 б. – Шәкәрім әлемі: б. 54-61.
ХХ ғасыр басындағы қазақ философиясы. - Астана : Аударма, 2008. - 463 б. – Шәкәрім даналығы: б. 16-188.
Мұхамедханов, Қ. Көп томдық шығармалар жинағы / Қ. Мұхамедханов. - Алматы : Ел-шежіре, 2008 - ... .
Т. 6 : Мақалалар. Зерттеулер. Пікір хаттар. - Алматы : Ел-шежіре, 2008. - 319 б. - Шәкәрімнің шежіресі: б. 5-20.
Қоғамдық, жаратылыс және гуманитарлық ғылымдар бойынша студенттердің IV жыл сайынғы ғылыми конференциясының материалдары 25-27 ақпан 2008 ж. = Материалы IV ежегодной научной студенческой конференции по общественным, естественным и гуманитарным наукам 25-27 февраля 2008 г. - Семей : Семей мемлекеттік пед. институты, 2008. - 278 б.
Қауысова Ш. Абай Құнанбаев пен Шәкәрім Құдайбердиевтің музыкалық шығармаларындағы ерекшеліктер мен тәрбиелік мәні: б. 50-51;

• Жолдыбайлинова А. А. Шәкәрім шығармашылығындағы әлеуметтік тілтану мәселелері: б. 105-106;
• Абдиманова А. С. Шәкәрім лирикасындағы көркемдік ерекшеліктер: б. 68-69;
• Анашпаева Г. Шәкәрім лирикасының жанрлық ерекшеліктері: б. 118;
• Бейсенғазы А. Шәкәрім шығармаларындағы метафорлық сөз қолданыстар: б. 119-120;
• Жүндібаева А. Қ. Шәкәрім Құдайбердіұлының лирикасы: б. 123;
• Калиева Б. Н. «Мен кетемін келеді өмірге мендей ...» Шәкәрім Құдайбердіұлының шығармасы бойынша: б. 125-127;
• Кәріпжанов С. А. Шәкәрімнің «Нартайлақ-Айсұлу» поэмасының көркемдігі: б. 129;
• Қыдырмолдаева Ұ. Қ. Шәкәрім өлеңдеріндегі лирикалық тұлға: б. 131;
• Нұрпейісов Б. Шәкәрім шығармаларының зерттелу тарихы: б. 134-135;
• Тұрлыбекова А. Шәкәрім және Хафиз өлеңдерінің үндестігі: б. 137-138;
• Курманов А. Шакарим и Лев Толстой: с. 148-149.

Оқытушылардың IV жыл сайынғы ғылыми әдістемелік конференциясының материалдары 2-4 сәуір 2008 ж.  = Материалы ежегодной научно-методической конференции преподавателей 2-4 апреля 2008 г. - Семей : Семей мем. пед. институты, 2008. - 190 б.

•  Аязбекова Р. Н. Шәкәрім Құдайбердиев және оның саяси-құқықтық идеялары: б. 72-73;
• Ақшолақова Л. Шәкәрім өлеңдерін интерактивті әдіс арқылы оқыту: б. 70-71;
• Калиева Б. Н. «Мен кетемін келеді өмірге мендей ...» Шәкәрім Құдайбердіұлының шығармасы бойынша: б. 125-127;
• Сәмекбаева Э. М. Шәкәрім өлеңдеріне тілдік талдау жүргізу: б. 79-80;
• Чакинова Ә. Шәкәрім өмірбаяны Ахат естілігі ізімен: б. 80-81.

Қожа Ахмет Яссауи мұрасы мен ілімінің мәселелері: атты халықаралық конференция / Қазақстан Республикасы Мәдениет және ақпарат министрлігі, мәдениет комитеті, "Әзірет-Сұлтан"мемлекеттік тарихи-мәдени қорық мұражайы. - Алматы : Арыс, 2008. - 300 б. – Шәкәрім туралы ой. Б. 109, 150, 156.
Базарбаев, М. Таңдамалы  / М. Базарбаев; ред. Қ. Таңбин. - Астана : Нұра-Астана, 2009 - ... 
Т. 2. - Астана : Нұра-Астана, 2009. - 352 б.

• Шәкәрім ақын (1858-1931): б. 54-101.
• Об издании поэтического наследия Шакарима Кудайбердиева (1858-1931): с. 102-110.
• Әбдезұлы, Қ. Таным көкжиегі / Қ. Әбдезұлы. - Алматы : Арыс, 2009. - 268 б. – Даналық философиясы (немесе Шәкәрім данышпандығының танымдық және тағылымдық балшысы): б. 200-213.
• Мейір, Ж. Креативтік тәрбие: оқу құралы; Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігі техникалық және кәсіптік білім беру ұйымдарына ұсынады / Ж. Мейір, Б. Игенбаева. - Астана : Фолиант, 2009. - 192 б. – Шәкәрім Шын бақтың айнасы: б. 105-108.
• Орда, Г. Ж. Қазақ әдебиеттану ғылымының проблемалары және Мүсілім Базарбаев зерттеулері: филология ғылымдарының докторы ғылыми дәрежесін алу үшін дайындалған диссертацияның авторефераты / Г. Ж. Орда. - Алматы, 2010. - 36 б. – Шәкәрім туралы ой.
• Студенческое научное творчество: опыт и перспективы развития: сборник докладов международной студенческой научно-практической конференции (27-28 марта 2009 года). Ч. 4. - Усть-Каменогрск ; КАСУ, 2009. - 184 с.
• Елеубаева Б., Орақбаева М. К. Шәкәрім Құдайбердиевтің шығармаларыныңдағы психологиялық ойлар: б. 85-88;
• Есиркепова А. К., Орақбаева М. К. Шәкәрім Құдайбердіұлы – қазақ топырағындағы «психология» терминін тұңғыш қолданған дарынды тұлға: б. 124-125.
• Күмісбаев, Ө. Терең тамырлар: оқу құралы / Ө. Күмісбаев. - Алматы : Қазақ университеті, 2009. - 298 б. - Шәкәрім Құдайбердиев және орыс әдебиеті: б. 196-230.
• Шәбжантайқызы, М. Шығарма - ой толғауының жүйеленген жемісі / М. Шәбжантайқызы. - Кокшетай : Келешек, 2010. - 84 б. - Шәкәрім шығармаларындағы азаматтық әуен: б. 67-84.
• Есім, Ғ. Сана болмысы : (саясат пен мәдениет туралы ойлар). 12-ші кітап / Ғ. Есім. - Алматы : Қазақ университеті, 2011. - 388 б. - Шәкәрім: б. 10-176.

Сәтбаева, Ш. Қ. Бес томдық шығармалар жинағы / Ш. Қ. Сәтбаева. - Астана : Елорда, 2011.
Т. 5 : Уақыт шуағы. - Астана : Елорда, 2011. - 384 б.

• Шәкәрім Құдайбердіұлы: б. 140-146.
• Қазақ балалар әдебиетінің хрестоматиясы. 2-кітап. - Астана : Арман-ПВ, 2013. - 264 б. - Құдайбердиев Шәкәрім [Өлеңдер]: б. 51-64.
• Абайдың мемлекеттік тарихи-мәдени және әдеби-мемориалдық қорық-мұражайы: бас мұражай. - Семей. - 79 б. – Абайдың ақындық-өнер айнасы=Поэтическое окружение Абая : Шәкәрім Құдайбердіұлы туралы: б. 45-49.
• Мұхтар Әуезовтің мұражай-үйі. - Семей. - 53 б. – Шәкәрім Құдайбердіұлы: б. 22-24.

 ***

Дело №... Летопись горького времени: повести, рассказы, статьи, очерки и стихи. - Алма-Ата : Жазушы, 1989. - 432 с. - Мухамедханов К. Из мрака забвения : о творческом наследии у судьбе Шакарима Кудайбердиева: с. 282-295.
Кумисбаев, У. К. Казахские и персидско-арабские литературные связи: XIX-XX вв. / У. К. Кумисбаев. - Алма-Ата : Наука Казахской ССР, 1989. - 135 с. - О дастане «Лейла и Меджнун» Шакарима Кудайбердиева: с. 103-109.
Философское учение Шакарима Кудайбердиева // Сегизбаев О. А. Казахская философия XV-начало XX века. - Алматы : Ғылым,1996. - С. 361-387.
Мамраев, Б. Б. Основные тенденции развития казахской литературы первой четверти ХХ века : автореферат диссертации / Б. Б. Мамраев. - Алматы, 1998. - 53 с. - есть упоминание о Шакариме.
Сариева, К. Методика преподавания казахской литературы в школах с русским языком обучения: теория и практика / К. Сариева. - Алматы : Фонд Шаймардана Сариева, 2002. - 352 с. – Творчество Шакарима Кудайбердиева: с. 176-183.
Амреева, А. Ж. Взгляд Шакарима и современный подход на психологию мотивации преступлений / А. Ж. Амреев // "Шәкәрiм дәрiстерi"="Шакаримовские чтения": III Респуб. ғылыми-тәжiрибелiк конф. материалдары 2002 ж. желтоқсанның 20-21-i=III Респуб. науч.-практ.конф. 20 - 21 декабря 2002 г. - Семей, 2002. - С. 196 – 198.
Атантаева, Б. Ж. Казахская просветительская мысль в контексте истории / Б. Ж. Атантаев // "Шәкәрiм дәрiстерi" = "Шакаримовские чтения": III-шi Респуб. ғылыми-тәжiрибелiк конф. материалдары = III-й Республиканская научно – практическая конференция (20 - 21 декабря 2002 г.). - Семей, 2002. - С. 160 – 162.
Аухадиева, Ш. Д. Проблемы нравственности в творчестве Шакарима / Ш. Д. Аухадиева // "Шәкәрiм дәрiстерi" = "Шакаримовские чтения": III-шi Респуб. ғылыми-тәжiрибелiк конф. материалдары =III -й Республиканский научно-практической конференции (20-21 декабря 2002 г.). - Семей, 2002. - С. 27 – 29.
Демежанов Т.М.Предание о Кодаре в интерпретации Шакарима и Ауэзова // "Шәкәрiм дәрiстерi"="Шакаримовские чтения": III-шi Респуб. ғылыми-тәжiрибелiк конф. материалдары =III-й Респуб. науч.-практ.конф. (20-21 дек.2002 г.).- Семей, 2002.- С.79-81
Гайнуллина Ф.А.Лев Толстой и Шакарим: к вопросу о становлении эстетических систем // "Шәкәрiм дәрiстерi"="Шакаримовские чтения": III-шi Респуб. ғылыми-тәжiрибелiк конф. материалдары =III -й Респуб. науч.-практ.конф. (20-21 дек.2002 г.).- Семей, 2002.- С.66-68
Абдикаримов, М.О. Проблемы нравственного воспитания в творчестве жырау и Шакарима / М. О. Абдукариомова // "Шәкәрiм дәрiстерi" = "Шакаримовские чтения" : III Респуб. ғылыми-тәжiрибелiк конф. материалдары 2002 ж. желтоқсанның 20-21-i = III Респуб. науч.- практ. конф. 20 - 21 декабря 2002 г.- Семей, 2002.- С. 216 – 220.
Исмакова, А. Возвращение плеяды. Экзистенциальная проблематика в творчестве Ш. Кудайбердиева, А. Байтурсынова, Ж. Аймауытова, М. Жумабаева, М. Дулатова и М. Ауэзова.- Алматы: НИЦ "Ғылым", 2002.- 200 с.
Жаксылыков, Е. А. Концепция "Трех истин" Ш.Кудайбердиева и проблема нравственного развития общества / Е. А. Жаксылыков // "Шәкәрiм дәрiстерi"="Шакаримовские чтения": III-шi Респуб. ғылыми-тәжiрибелiк конф. материалдары = III-й Респуб. науч.-практ.конф. (20-21 дек.2002 г.).- Семей, 2002.- С.50-52
Жаркынбаева, Д. Б. Вера и надежда Шакарима / Д. Б. Жаркынбаева // "Шәкәрiм дәрiстерi" = "Шакаримовские чтения": III-шi Респуб. ғылыми-тәжiрибелiк конф. материалдары = III-й Респуб. науч.-практ.конф. (20-21 дек.2002 г.).- Семей, 2002.- С. 60 – 61.
Бегалинова, К. К. Основная проблематика философии Шакарима / К. К. Бегалинова // "Шәкәрiм дәрiстерi"="Шакаримовские чтения": III- шi Респуб. ғылыми-тәжiрибелiк конф. материалдары = III-й Республиканская научная – практическая конференция (20-21 декебря 2002 г.). - Семей, 2002. - С. 16 – 18.
Кадралинова, М. Т. Время и духовные искания в казахской литературе начала ХХ века: Автореферат диссертации на соискание ученой степени кандидата филологических наук / М. Т. Кадралинова. - Алматы, 2003. - 59 с. - есть упоминание о Шакариме.
Сатпаева, Ш. К. Казахская литература : учебник для 10-11 классов общеобразовательных школ / Ш. К. Сатпаева. - Издание 6-е. - Алматы : Мектеп, 2004. - 232 с. – Шакарим Кудайбердиев: с 104-115.
Звезды казахской литературы. - Көкшетау : [Келешек - 2030], 2005. – Шакарим Кудайбердыулы (1858-1931): с. 184-190.
Кадралинова, М. Т. Историческая действительность и концепция личности в казахской литературе начала ХХ века: автореферат диссертации на соискание ученой степени доктора филологических наук / Кадралинова М. Т. - Алматы, 2005. - 48 с. - есть упоминание о Шакариме.
Барлыбаева, Г. Г. Проблемы межкультурного диалога в творческом наследии казахского философа Шакарима / Г. Г. Барлыбаева // Центральная Азия : диалог культур в процессе глобализации : Материалы междунар. конф.- Алматы: Ин-т философии и политологии МОН РК, 2005. - С. 237 – 242.
Мухамбетова, Г. С. Романтические тенденции в казахской поэзии первой четверти ХХ века: автореферат диссертации на соискание ученой степени кандидата филологических наук / Г. С. Мухамбетова. - Алматы, 2006. - 30 с. - есть упоминание о Шакариме.
Галицкий С.В.Компративистский анализ антропологических позиций Франка и Шакарима // Шәкәрiм Құдайбердiұлының шығармашылығын зерттеудiң өзектi мәселелерi: Респ. ғыл.-теор. конф. материалдары (30-31 наурыз 2006 ж.).- Семей, 2006.- С.310-311.- Библиогр.:1 назв.
Бузаубагарова, К. С. Фольклорилитература: квопросуодиалоге / К. С. Бузаубагарова // ШәкәрiмҚұдайбердiұлыныңшығармашылығынзерттеудiңөзектi мәселелерi: Респуб. ғыл.-теориялықконф. материалдары (30-31 наурыз, 2006 ж.)/ Жалпыред. басқарғанЖ. М. Әдiлов. - Семей, 2006.- С. 109 - 112.
Бояринов, С. Ю. КонцептдушивтрехистинахШакарим / С. Ю. Бояринов // ШәкәрiмҚұдайбердiұлыныңшығармашылығынзерттеудiңөзектi мәселелерi: Респ. ғыл.-теор. конф. материалдары (30 - 31 наурыз 2006 ж.). - Семей, 2006. - С. 309 - 310.
Баркибаева, Р.Р. К вопросу диалогизма в культуре (Шакарим и Пушкин) / Р. Р. Баркибаева // Шәкәрiм Құдайбердiұлының шығармашылығын зерттеудiң өзектi мәселелерi: Респ. ғыл. - теор. конф. материалдары (30-31 наурыз 2006 ж.).- Семей, 2006.- С. 144 – 148.
Барлыбаева, Г. ЭтическоенаследиеШакарима / Г. Барлыбаева // ШәкәрiмҚұдайбердiұлыныңруханимұрасы: Респ. ғылыми-практ. конф. материалдары (Алматы, 29 наурыз 2007 ж.). - Алматы, 2007. - С. 46 - 53.
Есим, Г. Наука совести / Г. Есим. - Алматы : Раритет, 2008. - 480 с. – Философия «Неприкаянного» : о Шакариме Кудайбердиеве: с. 192-380.
Изтилеуова, С. Вознесение любовью / С. Изтилеуова // Казах в зеркальном отражении : Стихи и поэмы.- Семей, 2008.- С.63-79.
Ирмуханов, Б. Б. Шакарим Кудайберды-улы (1858-1931) Первый казахский генеалогист // Ирмуханов Б.Б. К вопросу о происхождении казахского народа: дооктябрьская историография.- Алматы: Ғалым, 2008.- Вып.1. - С.229-242.- Библиогр.: 15 назв.
Бес арыс: казахские поэты-писатели. - Алматы : Аруна. - 11 с. – Шакарим Кудайбердиев: с. 5.
Аубакир, Ж. М. Творчество Шакарима Кудайбердиева и духовное бытие народа / // Наука и ее роль в современном мире: Материалы международной научно-практической конференции (30 января 2009 г.). - Караганда: Болашак - Баспа, 2009. - С. 38 – 42
Барлыбаева, Г. Г. Философия Шакарима // Барлыбаева Г.Г. Эволюция этических идей в казахской философии. - Алматы, 2011.- С.109-126
Акбаева, Л. Н. Эстетические взгляды Шакарима Кудайбердиева / Л. Н. Акбаева // Августовские чтения. Научно-методические достижения "State-of-the-Art" в области архитектурно строительного образования: сб. материалов научно-практическая конференция (25-26 августа 2011 г.). – Алматы : КазГАСА, 2011. - С. 310 – 313.Абдильдин, Ж. Собрание сочинений в десяти томах / Ж. Абдильдин. - Астана : Астана полиграфия, 2010-2012.
Т. 7 : История философии. - Астана : Астана полиграфия, 2012. - 616 с. – Проблема человека и смысла человеческой жизни в творчестве Шакарима: с. 239-254.
Алтай-түркі әлемінің алтын бесігі: халықаралық ғылыми-тәжірибелік конференциясы материалдары 26-27 тамыз 2013 жыл.
1 - часть = Материалы международной научно-практической конференции "Алтай-Золотая колыбель тюркского мира" 26-27 августа 2013 года. - Өскемен, 2013. - 323 с. – Ердембеков Б. А. Абай мен Шәкәрім және қазақ шежіресі: б. 188-192.
Проза и поэзия Шакарима Кудайбердиева  // А. С. Iсiмақова. Жазған сөз жаным ашып Алашыма.- Алматы, 2015.- С. 229-238.

 

 Мерзімді басылымдарда
 В периодической печати

 1988

 

  Мағауин, М. Шәкәрімнің шеберлігі / Мағауин Мұхтар // Жұлдыз . - 1988. - № 10. - С. 178-185 б.

 

***

 

Абсеметов, М. Пасквиль на поэта  / М. Абсеметова // Заря. - 1988. - N 11. - С.24 – 27.
Мухамедханов, К. Возвращение поэта: о творческом наследии и судьбе Шакарима Кудайбердиева / К. Мухамедханов // Иртыш. - 1988. - 23 апреля.

 

 1990-1998

 

 Досаев, Т. Шәкәрімнің ұлы Зият туралы / Т. Досаев // Семей университетінің хабаршысы. - 1997. - № 7. - Б. 105-108.
Кененбай А. Зиат Шәкәрiмұлы // Алдаспан.- 1998. - N 1-2.- 14-15 б.

 

***

 

Кратенко, Ю. О Шакариме – человеке и творце  / Ю. Кратенко // Иртыш. - 1990. - 27 марта.
Алексеев, Н. Правнук Кунанбая : о Ш. Кудайбердиеве / Н. Алексеев // Иртыш. - 1993. - 18 февраля
Салледин, А. Низами и Шакарим  / А. Салледин // Простор. - 1994. - № 5. - С. 272 - 275.
Байтукбаев, А. Шакерима убили выстрелом в упор: [О версии гибели Ш. Кудайбердиева] / А. Байтукбаева // Иртыш. - 1994. - 1 ноября.
Касымжанов, А. Х. Духовные восприемники Абая / А. Х. Касымжанов // Казахстанская правда. - 1995. - 5 августа.
Три истины Шакарима : история одной фотографии: [к 140-летию со дня рождения Кудайбердиева. Есть генеалогическое дерево, фото] // Рудный Алтай. - 1998. -10 сентября.
Рысмаганбетова, Г. Д. Суфийские мотивы в казахской литературе: Шакарим Кудайбердиев (1858-1931) / Г. Д. Рысмаганбетова // Восток. Афроазиатские общества: история и современность. -1999. - № 1. - С. 47-58.
Абдусалямова, С. Навечно в памяти народной: [в г. Семипалатинске открыт памятник поэту Ш.Кудайбердиеву] / С. Абдусалямова // Голос народа.- 1999.- 3 ноября.- С.2.
Альжанова, А. Суфийские мотивы в философии Абая и Шакарима / А. Альжанова, К. Бегалинова // Мысль.- 1999.- № 4.-C.82-84.

 

 2000 - 2006

 

Ерғалиев, І. Дала ойшылдары: Шәкәрім туралы / І. Ерғалиев, Т. Рысқалиев // Ақиқат. - 2000. - № 2. - Б. 47-52.
Оразалин, К. Абайдан соңғы арыстар: [тарихи роман] : Шәкәрім туралы / К. Оразалин // Жұлдыз. - 2000. - № 6. - Б. 56-103.
Хәкім мен Дана даласы: [Шәкәрім туралы] // Жас алаш. - 2001. - 27 қараша. - Б. 1,2. 
Қамаева, С. Шәкәрім шығармашылығының бір қыры / С. Қамаева // Қазақстан мектебі. - 2001. - № 1. - Б. 64-66.
Кемалова, Д. Шәкәрімнің концепциясы Д. / Кемалова // Ұлағат. - 2001. - № 2. - Б. 38-43.
Саматұлы, Н. Абайдың орны жүректе: Шәкәрім туралы / Н. Саматұлы // Ана тілі. - 2002. - 26 қыркүйек. - Б. 10-11.
Сейсенұлы, Д. Шыңғыстау. Шәкәрім. Шыңырау / Д. Сейсенұлы // Егемен Қазақстан. - 2003. - 25 маусым. - Б. 11.
Дәуітұлы, С. Әлпештеді мені көп: Шәкәрім туралы / С. Дәуітұлы // Қазақстан-Заман. - 2003. - 22 тамыз. - Б. 14.
Қыдыр, Т. Ләйліні іздеген Мәжнүн: Шәкәрімнің бір шығармасынан туған ой / Т. Қыдыр // Түркістан. - 2004. - 22 шілде. - Б. 7.
Серікбаев, Н. Төрт алыпқа арнау - сыр: Шәкәрім туралы / Н. Cерікбаев // Ертіс өңірі. - 2004. - 11 қараша. - Б. 30.
Әбдіғазиұлы, Б. Мен тарыдай жақсылық қылсам,таудай зұлымдығымды жасырғалы қылам / Б. Әбдіғазиұлы // Қазақ әдебиеті. - 2001. - 9 қараша. - Б. 4.
Әлжанова, Л. Шыңғысқа саяхат: Шәкәрім туралы / Л. Әлжанова // Ертіс өңірі. - 2004. - 25 қараша. - Б. 4.
Ерлан, Ж. "Шәкәрім" журналы жарық көрді / Ж. Ерлан // Семей таңы. - 2005. - 5 қаңтар. - Б. 2.
Құрмамбаева, Қ. Шәкәрімнің эпикалық қарымы / Қ. Құрмамбаева // Ертіс өңірі. - 2005. - 6 қаңтар. - Б. 27.
Накипов, К. Асыл сөзді іздесең, Абайды оқы, ерінбе!: Шәкәрім туралы / К. Накипов // Семей таңы. - 2005. - 14 қазан. - Б. 14.
Жұмағали, З. Шәкәрім А. С. Пушкиннің "Дубровский" шығармасын қалай аударған еді / З. Жұмағали // Ертіс өңірі. - 2006. - 26 шілде. - Б. 12-13.
Әлиакпаров, М. Т. Бірге өткізген шуақты шақтар-ай: Шәкәрім туралы / М. Т. Әлиакпаров // Шәкәрім әлемі. - 2006. - № 4. - Б. 11-14.
Батырбеков, Ә. Шәкерім Құдайбердіұлының "Қалқаман - Мамыр" поэмасындағы негізгі сарын / Ә. Батырбеков // Абай. - 2006. - № 4. - Б. 81-82.
Омаров, А. Жігіт Шәкерімнің ел басқару жүйесіне араласуы  / А. Омаров // Абай. - 2006. - № 4. - Б. 67-77.

 

 ***

 

Бегалинова, К. Несколько слов о философии Шакерима / Бегалинова, А. Альжанова // Абай. - 2000. - № 3. - С.52-57.
Ахметов, Т. Последняя осень поэта: Об убийстве поэта Шакарима Кудайбердыева / Т. Ахметова // Простор. - 2001. - N 3. - С. 124.
Абайдильдин, Т. Земля Алтая и берега Иртыша - наша колыбель: интервью с первым заместителем акима Восточно-Казахстанской области Абайдильдиным Т. / Т. Абайдильдин; беседовал Т. Нукаев// Иртыш.- 2001. - № 1. - С.3-8.
Азмухамбетов, Ш. Восхождение на Чингистау: [Жидебай - творческая Мекка Абая. Здесь рождалась изумительно сочная и удивительно полновесная лирика поэта] / Ш. Азмухамбетов // Рудный Алтай. - 2001. - 25 августа. - С. 7.
Узбекулы, С. Идеал Шакарима Кудайбердиева / С. Узбекулы, А. Туматаева // Фемида. - 2002. - № 1. - С. 61.
Молдабаева, Г."Как пламень жертвенный": историко-литературная композиция: о Ш. Кудайбердиеве / Г. Молдабаева, С. Юрова // История Казахстана в школе и вузах.- 2002. - № 5. - С. 13-21.
Исина, Н. Формы повествования в романе Ш. Кудайбердиева "Адиль и Мария" / Н. Исина // Поиск. - 2002.- N 4.- С. 200 – 203.
Ерсалимов, Б. Он вобрал в себя всю боль, тревоги и надежды своего народа: [к 145-летию со дня рождения Шакарима Кудайбердиева] / Б. Ерсалимов // Спектр.- 2003. - 1 января. - С. 16.
Токобаев, М. Тысяча концертов Келденбая Ульмесекова: о Ш. Кудайбердиеве / М. Токобаев // Рудный Алтай.- 2003. - 19 апреля. - С. 8.
Топорков, В. Наука совести великого старца Кажы: о Ш. Кудайбердиеве / В. Топорков //Рудный Алтай.- 2003. - 1 июля. - С. 10.
Поломошнова, Л. Абай и Шакарим в душе моей / Л. Поломошинова // Рудный Алтай (приложение).- 2003. - 20 сентября. - С. 15.
Султанбеков, М. Певец любви: о Ш. Кудайбердиеве / М. Султанбекова // Рудный Алтай.- 2003. - 9 октября. - С. 5.
Сулейменова, Л. Достойный сын своей земли: в память о великом мыслителе Шакариме / Л. Сулейменова // Семипалатинские вести.- 2003. -14 ноября. - С. 3.
Жетписбаева, Б.А. Хафиз и Шакарим: (к проблеме газели / Б. А. Жетписбаева // Евразия.- 2003. - № 3. - С. 103-112.
Кадралинова, М.Т. (канд. фил. наук). Диалектика свободы - главная проблема казахской литературы начала XX века: о Ш. Кудайбердиеве / М. Т. Кадралинова // Евразия.- 2003. - № 3. - С. 113-116.
Кадралинова, М.Т. (канд. фил. наук). Национальный мир и концепция становления самобытной художественности (Шакарим Кудайбердиев)  / М. Т. Кадралинова // Евразия.- 2003. - № 4. - С.102-105.
Акчулаков, М. "Есть ли яд, который не испил бы я до дна...": [ К 145-летию Ш. Кудайбердиева ] // Столичная жизнь. - 2003. - 24 июля. - С. 18.
Топорков, В. "Бессмертные слова ты оставляешь миру": о Ш. Кудайбердиеве / В. Топорков // Рудный Алтай.- 2004. - 13 сентября. - С. 4.
Ахметов, Т. Шакарим в сердце твоем / Т. Ахметов // Аманат. - 2004. - №6. -С.191-203.
Барлыбаева, Г. Г. Суфийские мотивы в творчестве Шакарима / Г. Г. Барлыбаева // Әл-Фараби = Аль-Фараби. - 2004. - N 3. - С. 77 – 83.
Ержанов, Е. А. Патриарх казахской письменной генеалогии / Е. А. Ержанов // ПМУ хабаршысы.Өлкетану сер. = Вестн. ПГУ Серия краеведение. - 2005. - № 4. - С. 55 – 65.
Гайнуллина, Ф. А. Философские книги Шакарима / Ф. А. Гайнуллина // ҚР ҰҒА хабарлары. Қоғамдық ғылымдар сериясы = Известия НАН РК. Серия общественные науки. - 2005. - N 5. - С. 28 - 32.
Белякина, А. Высокая ступень: о Ш. Кудайбердиеве / А. Белякина // Наше дело.- 2005. - 13 января. - С.5.
Гайнуллина, Ф.А. Арап Еспенбетов: хранитель духовного наследия : о Ш. Кудайбердиеве / Ф. А. Гайнуллина // Семипалатинские вести.- 2005. - 25 февраля. - С. 6.
Султанбеков, М. Творческий полет к своей орбите: о Ш. Кудайбердиеве / М. Султанбекова // Семипалатинские вести.- 2005. - 20 мая. - С. 4.
Бисенкулов, М. На земле Абая и Шакарима  / М. Бисенкулов // Семипалатинские вести.- 2005. - 30 сентября. - С. 4.
Жумагельдин, Б. Страницы жизни Шакарима: неизвестное об известном / Б. Жумагельдин // Спектр. - 2005. - 1 декабря. - С. 7.
Ержанов Е.А.Последняя осень Шакарима [к 75-летию со дня смерти Ш. Кудайбердиева] // ПМУ хабаршысы. Гуманитарлық сер. = Вестник ПГУ Серия гуманитарная. - 2006. - N 1. - С. 91- 96. 
Алиякпаров, М. Шакарим: [ 75 лет со дня смерти великого поэта, философа, композитора Ш.Кудайбердиева ] / М. Алиякпарова // Индустр. Караганда. - 2006. - 24 октября. - С. 6.
Амиртай, Ш. Колодец Шакарима / Ш. Амиртай // Экспресс К. - 2006. - 10 февраля. - С. 8.
Аманбаева, А. Духовное богатство Шакарима / А. Аманбаева // Спектр. - 2006. - 6 апреля. - С. 4.
Кумар, А. Персональная энциклопедия Шакарима / А. Кумар // Спектр.- 2006. - 25 мая. - С. 2.
Азмухамбетов, Ш. К Шакариму с любовью / Ш. Азмухамбетов // Рудный Алтай. - 2006. - 2 декабря. - С. 2.

  2007

 Ахметов, З. Шәкерім - қазақ әдебиетінің классигі  / З. Ахметов // Абай. - 2007. - № 4. - Б. 7-12.
Әбдіраман, Ш. Естен кетпес бір сұхбат. Ғұлама ғалым Ақжан Машанидың қоңыр үні әлі күнге құлағымда тұрғандай: Шәкәрім туралы / Ш. Әбдіраман // Түркістан. - 2007. - 5 сәуір. - Б. 10. 
Дербісәлин, Ә. Шәкәрімніңпоэмалары / Ә. Дербісәлин // Абай. - 2007. - № 2 - Б. 20.
Дүйсембаев, С. "Шәкәріммұраларыкеңіненнасихатталуыкерек"  / С. Дүйсембаев // Семейтаңы. - 2007. - 22 ақпан. - Б. 5.
Жетібаев, Е. Шәкәрімфилософиясындағыаржәнеұжданмәселелерініңөзектілігі / Е. Жетібаев // Қайнаруниверситетініңхабаршысы. - 2007. - № 1/1. - Б. 34-39.
Қадырұлы, Б. Шәкәрімніңүшанығынемесетанымтаразысындағыақиқат / Б. Қадырұлы // Абай. - 2007. - № 2. - Б. 36-42.
Күмісбаев, Ө. ШәкәрімжәнеШығысәдебиеті  / Ө. Күмісбаев // Түркістан. - 2007. - 19 шілде. - Б. 7.
Мырзахметов, М. АбайменШәкәрімніңсопылыққақатысы / М. Мырзахметов // Анатілі. - 2007. - 31 мамыр. - Б. 9.
Омаров, А. Шәкәрім және Мұхтар / А. Омаров // Ертіс өңірі. - 2007. - 20 маусым.
Омаров, А. Кемеңгерлікке жету кезеңі : Шәкәрім туралы / А. Омаров // Абай. - 2007. - № 4. - Б. 12-23.
Өмірбекова, Н. С. Ахат Шәкәрімұлының естеліктері: Шәкәрім туралы / Н. С. Өмірбекова // Шәкәрім әлемі. - 2007. - № 1. - Б. 87-91.

***

Азмухамбетов, Ш. Здесь жил и творил Шакарим / Ш. Азмухамбетов // Рудный Алтай. – 2007. - 1 ноября. - С. 4.
Акимжанова, Г. У. Проблема истины в контексте философии Шакарима / Г. У. Акимжанова // Шәкәрiм атындағы Семей мемлекеттiк университетiнiң хабаршысы = Вестник Семипалатин. гос. ун-та им. Шакарима. - 2007. - N 1. - С. 59 - 64.
Бузаубагарова, К. С. Категория жанра в творчестве Шакарима / К. С. Бузаубагарова // Семей мемлекеттiк педагогикалық институтының хабаршысы = Вестник Семипалатинского гос. пед. института. - 2007. - № 2. - С. 23 - 26.
Бузаубагарова, К. С. Категория жанра в творчестве Шакарима / К. С. Бузаубагарова // Шәкәрім әлемі. – 2007. - №4. - С. 79 - 83.
Омаргазин, Р. Наука совести: проблема духовности в эссе Шакарима Кудайбердиева "Записки Забытого" / Р. Омаргазин // Мысль. – 2007. - №3. - С. 68-71.
Омаргазин, Р. Наука совести: проблема духовности в эссе Шакарима Кудайбердиева "Записки Забытого" / Р. Омаргазин // Мысль. – 2007. - №3. - С. 68-71.
Тахан, С. Ш. Поэтика образа человека в казахской эпической прозе первой четверти двадцатого века / С. Ш. Тахан // Евразия. – 2007. - №1. - С. 81 - 85.
Топорков, В. Не суди о человеке, не познав... / В. Топорков // Рудный Алтай. – 2007. - 6 декабря. - С. 3.
Топорков, В. Не суди о человеке, не познав...  / В. Топорков // Рудный Алтай. – 2007. - 6 декабря. - С. 3.

  2008

 Асылұлы, О. "Қалқаман - Мамыр" : Шәкәрiм - 150 // Семей таңы.- 2008. - 27 қараша (№ 48). - 3 б.
Әбдiғазиұлы, Б. Ақын аудармаларының асыл қыры // Әлем әдебиетi.- 2008 - № 4.- 3-23 б. Шәкәрiмнiң аудармашылық өнерi.
Әнес, Ғ. Шәкәрiм : "Үш анық" және "Бес сауал" // Қазақ әдебиетi.- 2008.- 12 қыркүйек.- 1,7 б.           
Әубәкiр, Ж.М. Ұлы едiм Шәкәрiмнiң Зият деген // ҚазҰУ хабаршысы. Филология сериясы = Вестн. КазНУ. Сер. филологическая.- 2008. - № 5.- 39-42 б.
Әбділдин, Ж. Алаш азаматтарының ақталуы: Шәкәрім туралы / Ж. Әбділдин // Евразия орталығы. - 2008. - № 2. - Б. 6-15.
Әділжанова, Қ. Шәкәрім шығармаларындағы билік мәселелері / Қ. Әділжанова // Евразия орталығы. - 2008. - № 2. - Б. 161-163.
Байсарина, Қ. Шәкәрім Құдайбердиев өз заманының прогресшіл қайраткері / Қ. Байсарина, М. Әбдікәкімов // Евразия орталығы. - 2008. - № 2. - Б. 110-113.
Әубәкір, Ж. Қажының жұрағаты: [Шәкәрім ұрпақтары туралы] / Ж. Әубәкір // Ертіс өңірі. - 2008. - 16 шілде. - Б. 13.
Бекбосынов, М. Шәкәрiм шалқарының қайнар көздерi мен рухани ортасы : Ш.Құдайбердiұлы - 150 жыл // Семей таңы.- 2008. - 21 тамыз (№ 34). - 3 б.
Байтұрсынұлы, Д. Тарихтың сабағы // Әдебиет айдыны.- 2008.- 25 қыркүйек (№ 39).- 4-5 б.
Бекбосынов, М. Шәкәрiм танымындағы гуманизм // Семей таңы.- 2008. - 25 қыркүйек (№ 39). - 3 б.
Бекбосынов, М.Н. Шәкәрiм аудармаларының тағылымдық сипаттары // Семей таңы.- 2008. - 4 қыркүйек (№ 36). - 3 б.
Биғұмарұлы, Ө. Шәкәрім Құдайбердіұлы - түріктанушы / Ө. Биғұмарұлы // Евразия орталығы. - 2008. - № 2. - Б. 84-87.
Бектөлеу, И. Ақынның ағартушылық қыры: Шәкәрім туралы / И. Бектөлеу // Ертіс өңірі. - 2008. - 21 мамыр. - Б. 7.
Дербісәлі, Ә. Шәкәрім және ислам мәдениеті / Ә. Дербісәлі // Дидар. - 2008. - 11 қыркүйек. - Б. 3; Евразия орталығы. - 2008. - № 1. - Б. 30-44.
Жайсанов, Ә. Қажы шығармасына қамқорлық: Шәкәрім туралы / Ә. Жайсанов // Ертіс өңірі. - 2008. - 14 мамыр. - Б. 12/
Жанаева, Ш. Ахат жайлы ақиқат: Шәкәрім туралы / Ш. Жанаева // Қазақ әдебиеті. - 2008. - 5 қыркүйек. - Б. 6.
Жанболатов, С. 130 жылдан соң қайта туылу: Шәкәрім туралы / С. Жанболатов // Евразия орталығы. - 2008. - № 2. - Б. 50-57.
Жәлел, О. Шәкәрім шығармаларындағы жан ілімі / О. Жәлел // Дидар. - 2008. - 12 маусым. - Б. 2.
Жұмағұлов, С. "Айқап" журналы мен "Қазақ" газеті және Шәкәрім / С. Жұмағұлов // Евразия орталығы. - 2008. - № 2. - Б. 156-160.
Жүнісова, С. Шәкәрімнің салауаттылық тағлымы / С. Жүнісова // Ертіс өңірі. - 2008. - 23 қаңтар. - Б. 11.
Искакова, Г. Шәкәрімнің саяси-құқықтық көз қарасы және қазіргі заман / Г. Искакова // Евразия орталығы. - 2008. - № 2. - Б. 103-109.
Ескенқызы, А. Ел сағынған шайыр: [Шәкәрім туралы] / А. Ескенқызы // Дидар. - 2008. - 12 маусым. - Б. 2.
Ескендіров, М. Шәкәрім шежіресінде аймақ тарихы мәселелерінің көтерілуі / М. Ескендіров // Евразия орталығы. - 2008. - № 2. - Б. 45-49.
Ескендіров, М. Шәкәрімнің Абайдан кейінгі рухани ұстазы / М. Ескендіров, Ө. Сұлтанов // Евразия орталығы. - 2008. - № 2. - Б. 119-122.
Есім, Ғ. Шәкәрімнің бес сауалы. Төртінші сауал : "Ең жақсы адам не қылған кісі?" / Есім Ғ. // Мәдени мұра = Культурное наследие. - 2008. - № 5/6. - Б. 50-55.
Елеукенов, Ш. Шәкәрімнің оралуы: Шәкәрім мұраларын зерттеу, насихаттау жөніндегі атқарылған шарала жайлы / Ш. Елеукенов // Жұлдыз. - 2008. - № 9. - Б. 181-191.
Қаңтарбаев, Ә. "Ән - өлшеуіш, өлең -күміс, қоспаңызмыс..." / Ә. Қаңтарбаев // Дидар. - 2008. - 31 мамыр. - Б. 2.
Қайдарқызы, М. Шәкәрімнің "Үш анық" философиялық еңбегі туралы / М. Қайдарқызы // Дидар. - 2008. - 11 қыркүйек. - Б. 2.
Қабышұлы, Ғ. Ақын атамыз Шәкәрiмнiң әруағына хат // Жас Алаш. Ырғақ.- 2008. - 25 қараша (№ 94). - 6 б.
Қайырбекұлы, А. Түркi мәдениетiнiң бiлгiрi // Семей таңы.- 2008. - 18 желтоқсан (№ 51). - 3 б. Шәкәрiмнiң өмiрi мен творчествосы.   
Қабышұлы, И. Монғолдың құпия шежіресі және Шәкәрім шежіресі / И. Қабышұлы // Евразия орталығы. - 2008. - № 2. - Б. 58-63.
Қасымжанұлы, С. Шәкерім тойы - Шығыста / С. Қасымжанұлы // Ертіс өңірі. - 2008. - 28 мамыр. - Б. 7.
Кәрімов, М. Шәкәрім және қазақ тарихы  / М. Кәрімов // Евразия орталығы. - 2008. - № 2. - Б. 123-127.
Кенемолдин, М. Шәкәрімөмірінің белгісіз беттері / М. Кенемолдин // Евразия орталығы. - 2008. - № 2. - Б. 137-143.
Қожаев, Қ. Жергілікті қаламгерлер кітабында - кешегі дәуір: Шәкәрім туралы / Қ. Қожаев // Ерті сөңірі. - 2008. - 20 ақпан. - Б. 2-3.
Құдайбердиевтің 150 жылдық мерей тойы / БайқадиұлыС. // Қазақстан - ZAMAN. - 2008. - 2 қазан. - Б. 3. 
Қуатбайұлы, Т. Менің "кездесулерім": [Шәкәрім Құдайбердиевтің туғанына 150 жыл] / Т. Қуатбайұлы // Ертіс өңірі. - 2008. - 2 сәуір. - Б. 11.
Мағауина, З. Сахараның дана ойшылы: Шәкәрім туралы / З. Мағауина // Дидар. - 2008. - 11 қыркүйек. - Б. 2.
Мухамедиев, М. Зияттың Қытай қазақтары арасындағы өмір жолы, Шәкәрім қолтаңбасы / М. Мухамедиев // Евразия орталығы. - 2008. - № 2. - Б. 128-136.
Мұхамадиұлы, М. Шәкәрiмнiң қолтаңбасы және Зияттың тағдыры // Семей таңы.- 2008. - 11 қыркүйек (№ 37). - 3 б.
Мырзахан, Ж. Шәкәрiм шежiресi және оның Қытайдағы қазақ тарихшыларына ықпалы : Ш.Құдайдердiұлы - 150 жыл // Семей таңы.- 2008. - 21 тамыз (№ 34). - 3 б.
Мырзахан, Ж. Шәкәрім шежіресінің қытайдағы қазақ тарихшыларына ықпалы / Ж. Мырзахан // Евразия орталығы. - 2008. - № 2. - Б. 64-68.
Момынғазин, Б. Ұлылардың ізі қалған Шыңғыс төрі: Шәкәрім туралы / Б. Момынғазин // Дидар. - 2008. - 6 қыркүйек. - Б. 2.
Мұхамедханов, Қ. Ақынға арнап ескерткіш орнату: Шәкәрім Құдайбердиевтің 150 жылдық мерейтойы / Қ. Мұхамедханов // Түркістан. - 2008. - 18 қыркүйек. - Б. 9.
Омаров, А. Меккесапары: [Шәкәрімнің қажылықсапары] / А. Омаров // Ертісөңірі. - 2008 . - 23 сәуір. - Б. 13.
Омаров, А. "Ел құтқарған топаннан...": Шәкәрім туралы / А. Омаров // Дидар. - 2008. - 24 маусым. - Б. 4.
Омаров, А. Дедібірой "көзіңдіаш!": Шәкәрімтуралы / А. Омаров // Дидар. - 2008. - 28 маусым. - Б. 4.
Омаров, А. Үшеудің достығы: Шәкәрімтуралы / А. Омаров // Дидар. - 2008. - 24 шілде. - Б. 6.
Омаров, А. Шәкәрімнің өмірбаяны / А. Омаров // Абай. - 2006. - № 1. - Б. 52; Абай. - 2008. - №1. - Б. 48-58.
Омаров, А. Ақынның бесдастаны : Ш.Құдайбердiұлы - 150 жыл // Семейтаңы.- 2008. - 14 тамыз (№ 33). - 3 б.
Омаров, А. Шәкәрiммен Алаш басшылары арасында болған түсiнбестiк хақында : Шәкәрiмнiң туғанына 150 жыл // Семейтаңы.- 2008. - 17 шiлде (№ 29). - 3 б.
Омаров, А. ШәкәрімжәнеӘлихан / А. Омаров // Дидар. - 2008. - 11 қыркүйек. - Б. 2.
Разданұлы, М. Шәкәрімнің өр Алтайда ізі бар / М. Разданұлы // Шәкәрім әлемі. - 2007. - № 3. - Б. 13-30; Евразия орталығы. - 2008. - №2. - Б. 79-83.
Разданұлы, М. Өр Алтайда ізі бар : Шәкәрім туралы / М. Разданұлы // Ертіс өңірі. - 2008. - 2 сәуір. - Б. 13.
Раисова, К. Парижде - Шәкәрімкөрмесі / К. Раисова // Ертіс өңірі. - 2008. - 24 қараша. - Б. 9.
Сәрсенбайқызы, Ғ. Барғылымның түп атасы - Шәкәрім / Ғ. Сәрсенбайқызы // Дидар. - 2008. - 16 қыркүйек. - С. 1-2.
Сейсенұлы, Д. Қажыәндері : Шәкәрім туралы / Д. Сейсенұлы // Ертіс өңірі. - 2008. - 10 қыркүйек. - Б. 12.
Сыдықов, Е. Шәкәрім және Алаш идеясы / Е. Сыдықов // Евразия орталығы. - 2008. - № 2. - Б. 6-15.
Сыдықов, Е. Шәкәрімнің шежіресі / Е. Сыдықов, А. Сләмов // Евразия орталығы. - 2008. - № 2. - Б. 114-118.
Сыдықов, Е. Шәкәрімнің даналық ғибраты  / Е. Сыдықов // Мәденимұра = Культурное наследие . - 2008. - № 5/6. - Б. 13-16.
Төлеуқоңыров, Т. Көмілген кітапқа көңіл бөлінсе: Шәкәрім туралы / Т. Төлеуқоңыров // Ертіс өңірі. - 2008. - 12 наурыз. - Б. 1,10.
Тоқанұлы, Б. Ахаттың шәкірті, шәкәрімтанушы Арғынбекаға: Шәкәрім туралы / Б. Тоқанұлы // Дидар. - 2008. - 1 шілде. - Б. 4.
Төлеубеков, Б. Шәкәрiм туралы естiгендерiм... // Семей таңы.- 2008. - 9 қазан (№ 41). - 3 б.   
Тоққарин, М. "Мұтылған" бүркеншi катауын енi меңзейдi? Ақын Ш.Құдайбердiұлы туралы // Егемен Қазақстан.- 2008.- 10 қыркүйек.- 4
Тұрдықұл, Ш. Шәкәрімнің философиялық лирикасы / Ш. Тұрдықұл // Евразия орталығы. - 2008. - № 2. - Б. 88-97.
Шәкәрiмнiң Сәбитке жазған хаты // Әдебиет айдыны.- 2008.- 25 қыркүйек (№ 39).- 4 б.

 ***

Азмухамбетов, Ш. Искренне, сердце, стучи! / Ш. Азмухамбетов // Рудный Алтай. – 2008. - 8 апреля. - С. 3.
Азмухамбетов, Ш. "За мной идут потомки вслед" / Ш. Азмухамбетов // Рудный Алтай. – 2008. - 31 января. - С. 6.
Азмухамбетов, Ш. Умением слышать чужую боль жив человек / Ш. Азмухамбетов // Рудный Алтай. – 2008. - 15 марта. - С. 2.
Азмухамбетов, Ш. Шакпактас, колыбель бессмертных дум  / Ш. Азмухамбетов // Рудный Алтай. – 2008. - 10 июня. - С. 2.
Азмухамбетов, Ш. "Я вижу человека двух эпох..." / Ш. Азмухамбетов // Рудный Алтай. – 2008. - 3 июня. - С. 6.
Азмухамбетов, Ш. Глас Шакарима  / Ш. Азмухамбетов // Рудный Алтай. - 2008 - 22 мая. - С. 8.
Азмухамбетов, Ш. Прометеев огонь  / Ш. Азмухамбетов // Рудный Алтай. - 2008 - 22 мая. - С. 2.
Азмухамбетов, Ш. "Адам бол": искусство быть человеком / Ш. Азмухамбетов // Рудный Алтай. – 2008. - 29 мая. - С. 2.
Азмухамбетов, Ш. Завещано: жить и творить / Ш. Азмухамбетов // Рудный Алтай. – 2008. - 22 июля. - С. 6.
Абдразакова, К.М По страницам воспоминаний о Шакариме Кудайбердиеве / К. М. Абдразакова // Евразия орталығы = Центр Евразии. - 2008. - № 2. - С.144-155.
Баймагамбетова, Л. "Перо - ты родич мой и задушевный друг" : [к 150-летию Ш. Кудайбердиева] / Л. Баймагамбетова // Семипалатинские вести. – 2008. - 24 апреля. - С. 2.
Баймагамбетова, Л. М. Поэт, мыслитель, правдоискатель / Л. М. Баймагамбетова // Шәкәрiм әлемi. - 2008 - N 1. - С. 91 – 92.
Баймагамбетова, Л. Поэт, мыслитель, гуманист: [к 150-летию Шакарима Кудайбердиева] / Л. Баймагамбетова // Семипалатинские вести. – 2008. - 28 февраля. - С. 2.
Баймагамбетова, Л. Самородок Великой Степи: [к 150-летию Шакарима] / Л. Баймагамбетова // Семипалатинские вести. - 2008. - С. 20 марта
Бекхожина, Т. Шакарим (Шахкарим) Кудайбердиев (1858-1931) / Т. Бекхожина // Қазақ тiлi және Өлкетану = Казахский язык и Страноведение. - 2008. - № 3/4. - С. 24 – 26.
Топорков, В. Самый осведомленный и умный / В. Топорков // Рудный Алтай. – 2008. - 2 февраля. - С. 8.
Топорков, В. Цветы на декабрьской стуже / В. Топорков // Рудный Алтай. – 2008. - 9 февраля. - С. 4.
Топорков, В. Умытылган - забытый  / В. Топорков // Рудный Алтай. – 2007. - 22 февраля. - С. 8
Топорков, В. "...Я называю русским словом - совесть"  / В. Топорков // Рудный Алтай. – 2008. - 28 февраля. - С. 8.
Топорков, В. От доброго сердца исходят добрые деяния : [к 150-летию Шакарима] / В. Топорков // Рудный Алтай. – 2008. - 23 февраля. - С. 4.
Левина, Ф. Новая книга Шакарима / Ф. Левина // Наше дело. – 2008. - 6 марта. - С. 3.
Часнык, Л. Дорогой великого земляка / Л. Часнык // Спектр. – 2008. - 9 апреля. - С. 4.
Цепищева, А. "...Люди будущего услышат меня": [к 150 - летию Шакарима] / А. Цепищева // Семипалатинские вести. – 2008. - 13 марта. - С. 2.
Часнык, Л. Трехтомник "Кажыма, ойым, кажыма" / Л. Часнык // Рудный Алтай. – 2008. - 20 марта. - С. 2.
Кудайбергенов, К. Спас архивы отца / К. Кудайбергенов // Рудный Алтай. – 2008. - 22 марта. - С. 8.
Султанбеков, М. О Шакариме - в полный голос : [к 150-летию Шакарима] / М. Султанбеков // Семипалатинские вести. – 2008. - 27 марта. - С. 2.
Топорков, В. Своя земля и в горсти мила / В. Топорков // Рудный Алтай. – 2008. - 1 апреля. - С. 6.
Ирмуханов, Б. Первый казахский генеалогист / Б. Ирмуханов // Мысль. – 2008. - №4. - С. 74-80.
Имаханова, К. Великие истины Шакарима Кудайбердиева / К. Имаханова // Семипалатинские вести. – 2008. - 8 мая. - С. 4.
Шарипханова, А. "Погиб поэт - невольник чести..."  / А. Шарипханова // Спектр. – 2008. - 21 мая - С. - С. 3.
Кудайбергенов, К. Светочи степи казахской / К. Кудайбергенов // Рудный Алтай. – 2008. - 24 мая. - С. 1.
Часнык, Л. Шакарим - одно из возвращенных имен  / Л. Часнык // Рудный Алтай. – 2008. - 27 мая. - С. 6.
Смирнова, Д. Без него история немыслима: [к 150-летию Шакарима Кудайбердиева] / Д. Смирнова // Семипалатинские вести. – 2008. - 29 мая. - С. 3.
Часнык, Л. Акция памяти / Л. Часнык // Рудный Алтай. – 2008. - 5 июня. - С. 8
Омарбаева, А. Товарищи мои - карандаш и бумага / А. Омарбаева // Пульс района. – 2008. - 13 июня. - С. 4.
Султанбеков, М. Дорогами жизни великого: [к 150-летию Шакарима] / М. Султанбеков // Семипалатинские вести. - 2008. - С. 31 июля
Часнык, Л. На святой земле великих предков / Л. Часнык // Рудный Алтай. – 2008. - 14 августа. - С. 1.
Никифоров, В. Нравственная составляющая нашего движения вперед / В. Никифоров // Рудный Алтай. – 2008. - 16 августа. - С. 1.
Исламова, Л. Шакарим: "Не насыщая сытого" / Л. Исламова // Семь дней. – 2008. - 21 августа. - С. 7.
Поэт, философ, ученый  // ЛЗ: Сегодня. – 2008. - 22 августа. - С. 4.
Внимая словам моим, задумайтесь... // Пульс района. – 2008. - 27 августа. - С. 4.
Мастер слова  // Рудный Алтай. – 2008. - 30 августа. - С. 4.
Азмухамбетов, Ш. Где растут гении: [150 лет Шакариму ] / Ш. Азмухамбетов // Рудный Алтай. – 2008. - 26 августа. - С. 6.
Кожахметова, Г. Звезда Шакарима: сияет в вечности, нам освещая путь.../ Г. Кожахметова // Семипалатинские вести. – 2008. - 11 сентября. - С. 3.
Азмухамбетов, Ш. Звездный сын века: Шакариму - 150 / Ш. Азмухамбетов // Рудный Алтай. – 2008. - 11 сентября. - С. 1.
Азмухамбетов, Ш. Турдыкул Шанбай: "В диалоге цивилизаций нам есть что сказать" / Ш. Азмухамбетов // Рудный Алтай. – 2008. - 11 сентября. - С. 1,4.
Юбилейные торжества в Семее // Рудный Алтай. - 2008 - 13 сентября. - С. 1.
Часнык, Л. Шакарим - неповторимое достояние культуры и духовности народа / Л. Часнык // Рудный Алтай. – 2008. - 16 сентября. - С. 1,2.
Кудайбергенов, К. Новостройки как признак прогресса / К. Кудайбергенов // Рудный Алтай. – 2008. - 16 сентября. - С. 1.
Шестопалова, Л. Истинная поэзия живет вечно / Л. Шестопалова // Пульс района. – 2008. - 19 сентября. - С. 3.
Сидыков, Е. Стимул развития науки и культуры / Е. Сидыков // Рудный Алтай. – 2008. - 25 октября. - С. 6.
Абдеева, Я. Открывая Шакарима / Я. Абдеева // Вестник культуры. – 2008. - № 11. - С. 24-25.
Алексеев, Н. Прошедший круги ада, или судьба Каюма / Н. Алексеев // Вести Семей. – 2008. - 6 ноября. - С. 4 ; Вести Семей. – 2008. - 13 ноября. - С. 4 ; Вести Семей. – 2008. - 20 ноября. - С. 4

 2009

Әубәкір, Ж. Шәкәрімнің қоңыр аты / Ж. Әубәкір // Қазақ әдебиеті. - 2009. - 14 тамыз. - Б. 7.
Әубәкір, Ж. Шәкәрімнің соңғы қысы / Ж. Әубәкір // Ертіс өңірі. - 2009. - 23 желтоқсан. - Б. 11.
Әбдіғазиев, Б. Шәкәрім поэзиясы және дәуір тынысы / Б. Әбдіғазиев // Шәкәрім. - 2009. - № 1. - Б. 9-13.
Әубәкір, Ж. Шәкәрім: білмекке құштарлық  / Ж. Әубәкір // Шәкәрім. - 2009. - № 1. - Б. 28-32.
Бекбосынов, М. Шәкәрім мұрасының тағылымдық мәні / М. Бекбосынов // Шәкәрім. - 2009. - № 1. - Б. 21-27.
Бибеков, Қ. Шәкәрім тіліндегі морфологиялық көрсеткіштердің стильдік қызметі / Қ. Бибеков // Шәкәрім. - 2009. - № 1. - Б. 33-41.
Еспенбетов, А. Ұлылық өнегесі: Шәкәрім туралы / А. Еспенбетов // Шәкәрім. - 2009. - № 1. - Б. 14-20.
Есім, Ғ. Жарылыс басы-қозғалыс / Ғ. Есім // Шәкәрім. - 2009. - № 1. - Б. 37-41.
Ізтілеуова, С. Жақсының ұрпағы: Шәкәрім туралы / С. Ізтілеуова // Қазақ әдебиеті. - 2009. - 24-30 сәуір. - Б. 7.
Оразалиев, Р. Сөз арқауы - Шәкәрім тағылымы : Д. Омаровтың "Шәкәрімнің "үш анығы" және "Шәкәрім шыңы" атты кітаптары жарық көрді / Р. Оразалиев // Түркістан. - 2009. - 16 шілде. - Б. 12.
Құдайбердиев, А. Әкемнің шығармалары жайында: Шәкәрім туралы / А. Құдайбердиев // Шәкәрім. - 2009. - № 1. - Б. 76-86.
Қалиев, С. Шәкерімнің пәлсапалық көзқарастары / С. Қалиев // Абай. - 2009. - № 2. - Б. 44-47.
Тілеубаева, Б. М. Шәкәрім жұмбағындағы математика / Б. М. Тілеубаева // ШҚО педагогика жаршысы = Педагогический вестник ВКО . - 2009. - № 2. - Б. 65-67.
Айжанова, Ж. Абай, Шәкәрім, Мұхтар - Семейдің үш алыбы / Ж. Айжанова // Мектептегі сыныптан тыс жұмыстар. - 2009. - № 3. - Б. 30-33.
Жақсымбетов, Б. Шәкәрімнің "Базаралы-Тәкежан" дауына қатысуы / Б. Жақсымбетов // ҚазҰУ хабаршысы = Вестник КазНУ . Серия юридическая. - 2009. - № 3. - Б. 33-36. - Мақала соңында библиогр.
Жетібаев, Е. Шәкәрім ойларының ерекшелігі / Е. Жетібаев // Қазақстан мектебі. - 2009. - № 7. - Б. 3-8. - Мақала соңында библиогр.
Казезова, М. Қазақтан мендей ұл туса, Осындай түзу жол қуса...: Шәкәрім туралы / М. Казезова // Мектептегі сыныптан тыс жұмыстар. - 2009. - № 7. - Б. 21-25.
Қалиева, Б. Шәкәрім поэзиясындағы адам бейнесі / Б. Қалиева // Ақиқат. - 2009. - № 11. - Б. 98-101. - Мақала соңында библиогр.
Асылжан, П. "Шәкәрiм" қайтадан жарық көрдi // Семей таңы.- 2009. - 16 желтоқсан. (№ 50). - 3 б. Дәулет Сейсенұлының "Шәкәрiм" атты деректi кiтабы туралы.

***

Абдулфаизова, А. Творчество великих: [в техническом университете прошли шакаримовские чтения ] / А. Абдулфаизова // Рудный Алтай. – 2009. - 18 мая. - С. 6.
Акжигитова, К. М. Пушкин и Абай: сердце в будущем живет / К. М. Акжигитова // Рудный Алтай. – 2009. - 6 июня. - С. 3.
Аубакир, Ж. Традиции Шакарима в художественном сознании его современников / Ж. Аубакирова // Ұлт тағылымы = Достояние нации. - 2009. - № 1. - С. 308 - 313.
Бегалинова, К. Учения Абая и Шакарима - важный этап в развитии казахской духовности / К. Бегалинова // Казахстанская правда. – 2009. - 6 февраля. - С. 6.
Еспенбетов, А. Движение "Алаш" : особый вектор научного поиска / А. Еспенбетов // Рудный Алтай. – 2009. - 22 января. - С. 3.
Омаров, А. Созвучие высоких мыслей: [к III съезду лидеров мировых и традиционных религий ] / А. Омаров // Казахстанская правда. – 2009. - 16 июня. - С. 3.
От истоков к современности: Мир великих ученых и просветителей // Дипломатия жаршысы = Вестник дипломатии. - 2009. - № 1. - С.180 - 181.

   2010 - 2013

 Аққұлұлы, С. Абай мен Әлиханның жүздесуі де мүмкін: Шәкәрім туралы / С. Аққұлұлы; сұхбат. Д. Анаш // Ертіс өңірі. - 2010. - 17 наурыз. - Б. 10-11.
Ердембеков, Б. Абай айналасындағы ән өнері: [Абай жанындағы ән өнерінің өкілдері Көкбай, Шәкәрім жайлы] / Б. Ердембеков // Семей таңы. - 2010. - 11 наурыз. - Б. 3.
Сейсенбаев, Р. Бар мен жоқтың өлшемі бір өзінде: Шәкәрім туралы / Р. Сейсенбаев // Ертіс өңірі. - 2010. - 14 сәуір. - Б. 10-11.
Жұмажанова, Т. Шәкәрім Құдайбердіұлының ақындық шеберлігін студенттерге меңгертудің кейбір жолдары / Т. Жұмажанова // Қазақстан мектебі. - 2010. - № 1. - Б. 27-31. - Мақала соңында библиогр.
Қауысқызы, Н. Шәкәрімнің ән мұрасын мектептегі музыка пәнінде оқыту / Н. Қауысқызы // Ұстаз. Білім. Шәкірт. - 2010. - № 3. - Б. 2.
Ахметжанов, А. Бiзге қымбат дауыстар : Шәкәрiмұлы Ахат Құдайбердиевтiң туғанына 110 жыл // Семей таңы.- 2010. - 22, 29 шiлде (№ 29/30 ). - 3 б.
Сартаева, Б.Т. Шәкәрiм лирикасының тақырыбы // Қазақстан кәсiпкерi = Профессионал Казахстана.- 2011. - № 9. - 55-56 б.
Асылғожина, Р. Шәкәрім аудармасындағы ұждан мәселесі / Р. Асылғожина // Саясат-Policy : информационно-аналитический журнал. - 2010. - № 3. - Б. 75-78. - Мақала соңында библиогр.
Сейсенұлы, Д. "Шәкәрім" симфониясының Лондондағы тұсаукесері / Д. Сейсенұлы // Егемен Қазақстан. - 2011. - 8 қаңтар. - Б. 1, 10.
Байменше, С. Пушкин, Шәкәрім және Құбаш / С. Байменше // Егемен Қазақстан. - 2011. - 25 мамыр. - Б. 10.
Омаров, А. Түркі әлеміне ортақ тұлға  / А. Омаров // Семей таңы. - 2011. - 12 шілде. - Б. 4.
Медеуханұлы, Ә. Ақынның ажалы: Шәкәрім қажы өмірінің соңғы күндерін баян ететін үш көріністі драмалық қойылым / Ә. Медеуханұлы ; құраст. С. Ғабдуллаұлы // Ақ Ертіс . - 2011. - № 1. - Б. 21-41.
Тулеубекова, К. Шәкәрім шығармаларындағым еңбек тәрбиесі / К. Тулеубекова // Қазақстан мектебі. - 2011. - № 11. - Б. 52-54.
Есжанов, С. Шәкәрiм (1858-1931) // Ақиқат.- 2011.- № 10.- 108-109 б.
Сартаева, Б.Т. Шәкәрiм лирикасының тақырыбы // Қазақстан кәсiпкерi = Профессионал Казахстана.- 2011. - № 9. - 55-56 б.
Күмісбаев, Ө. Шәкәрім және Пушкиннің "Дубровскийі"  / Ө. Күмісбаев // Қазақ әдебиеті. - 2012. - 15 маусым. - Б. 10.
Зәкiржанқызы, С. Шәкәрiм қажының өлiмiне кiм кiнәлi? // Айқын.- 2012. - 17 қазан (№ 195). - 5 б. 
Бекмұқашұлы, Қ. Бастауыш біліммен Абай мен Шәкәрім қалай классик болған немесе ақиқат пен жалған ақпараттар ағынының әсері  / Қ. Бекмұқашұлы // Ертіс өңірі. - 2012. - 10 қазан. - Б. 11.
Әбділдин, Ж. Алаш арыстары қалай ақталды?: Шәкәрім туралы / Ж. Әбділдин // Егемен Қазақстан. - 2013. - 11 қаңтар. - Б. 7.
Сахараның дана ойшылы : библио-шаңырақ жобасы: Шәкәрім туралы // Ақ бұлақ. - 2013. - 2 тамыз. - Б. 9.
Байтокова, А. Шәкәрiм Құдайбердiұлының XX ғасыр басындағы қазақ баспасөзiне қосқан үлесi // Шәкәрiм.- 2013. - № 38. - 33-35 б.
Жүндiбаева, А. Шәкәрiм Құдайбердiұлы шығармашылығы және көңiл-күй лирикасы // Шәкәрiм.- 2013. - № 38. - 28-32 б.
Омаров, А. Шәкәрiм өмiрбаяны: белгiлi, белгiсiз беттер // Егемен Қазақстан.- 2013. - 26 маусым (№ 156). - 7 б.
Омаров, А. Шәкәрiмге қатысты тың айғақтар табылды // Семей таңы.- 2013. - 23 шiлде (№ 59). - 4 б.
Сейсенұлы, Д. Шәкәрiмнiң ән мұрасы туралы // Шәкәрiм.- 2013. - № 38. - 14-21 б.
Әпеева, Г. Шәкәрiм поэмаларының стильдiк қырлары мен бейнелiлiк сипаты // Шәкәрiм.- 2013. - № 38. - 22-27 б.
Шәкәрiм қолжазбасы қалай сақталды? // Қазақ үнi.- 2013. - 8 қазан (№ 38). - 8-9,10 б. 

***

Гуляева, Е. Новые документы о Шакариме / Е. Гуляева // Рудный Алтай. – 2010. - 25 января. - С. 6.
Кратенко, А. Спасение нерядового эпоса: [о поэме Шакарима "Калкаман-Мамыр"] / А. Кратенко // Рудный Алтай. – 2010. - 11 декабря. - С. 8.
Шарипова, Р. М. Единство и различие философских идей о свободе в творчестве Шакарима и Камю / Р. М. Шарипова // Саясат-Policy. - 2010. - № 3. - С. 70-74.
Акбаева, Л. Н. Трагический аспект философско-эстетических взглядов Шакарима / // Қазақ бас сәулет-құрылыс академ. хабаршысы = Вестник КазГАСА. - 2011. - № 3 - 4 . - С. 159 - 162.
Акшолаков, Е. Два светоча казахской степи / Е. Акшолаков // Простор. – 2011. - № 4. - С. 155-162.
Баймурзина, Г. Вечное слово Шакарима / Г. Баймурзина // Прикаспийская коммуна. - 2011. - 22 октября (№ 124). - С. 10
Жунусова, А. Р. Проблемы психологии духовности в творчестве Шакарима / А. Р. Жунусова // Педагогика және психология = Педагогика и психология (КазНПУ им.Абая).- 2011. - № 1. - С. 94 - 96.
Шакаримова, З. Ш. Анализ отдельных аспектов развития теории казахского нравственного воспитания / З. Ш. Шакаримова // В мире образования. – 2011. - № 36-38. - С. 38
Есим, Г. Сны цивилизации  / Г. Есим // Мәдени мұра = Культурное наследие. – 2012. - № 2. - С. 9-10.
Мельникова, Е. Шакарим - возрожденная культура / Е. Мельникова // Nomad-Kazakhstan . – 2011. - № 2. - С. 62-64
Нурабаева, А. Рожденный степью мыслитель / А. Нурвабаева // Вести Семей. – 2012. - 13 ноября. - С. 5
Почтение к поэту // Огни Алатау. - 2012. - 28 января. - С. 10.
Абдигазиулы, Б. Гражданский пафос произведений Шакарима // Абай атындағы ҚазҰПУ-дың Хабаршысы. Филология ғылымдары сериясы = Вестн. КазНПУ им. Абая. Сер. филол. науки. - 2013. - № 1 (№ 43). - C. 66 – 67.
Аманжол, А. Белые пятна в биографии Шакарима  / А. Аманжолов // Шәкәрiм.- 2013. - № 2. - С. 24 – 25.
Гуляева, Е. 155-летию Шакарима посвящается...: [об акции библиошанырака "Сахаранын дана ойшылы" в г. Семей] / Е. Гуляева // Рудный Алтай. – 2013. - 29 июля. - С. 1, 2.
Гуляева, Е. Стихи, воспевшие поэта: [в Восточно-Казахстанской области отметили 155-летие – Ш. Кудайбердиева] // Литер.- 2013. - 22 августа. - С. 9
Левина, Ф. О крае родном / Ф. Левина // Вести Семей. – 2013. - 16 апреля. - С. 2
Нугуманова, Г. Философ, поэт, гуманист: [о выдающемся поэте и философе Ш. Кудайбердиеве] / Г. Нугуманова // 7 дней. – 2013. - 18 июля. - С. 5.
Тахан, С. Шакарим сегодня: [о книге Е. Сыдыкова "Шакарим"] / С. Тахан // Казахстанская правда. – 2013. - 19 июля. - С. 12
Шакабаев, Р. Шакариму - 155 лет! / Р. Шакабаев // Наше дело. – 2013. - 1 августа. - С. 3
Шайхынова, А. Шакарим в контексте мира / А. Шайхынова // 7 дней. - 2013. - 5 декабря. - С. 4.

  2014 - 2018

Қанатқалиева, Т. Шәкәрім шығармаларындағы адам, қоғам, дін мәселелері / Т. Қанатқалиева // Қазақ тілі мен әдебиеті. - 2014. - № 2. - Б. 75-80.
Күмісбаев, Ө. Шәкәрім және шығыс мәдениеті  / Ө. Күмісбаев // Мәдениет. - 2014. - № 4. - Б. 2-5.
Мұхамадиева, С. Ұлылар туған мекен [Электрондық ресурс] / С. Мұхамадиева // ІІ-ші Нүсіпбеков оқулары. - 2014. - Б. 156-158.
Нүсіпов, Р. Иса қажы Шәкәріммен ерекше сыйластықта болыпты  / Р. Нүсіпов // Дидар. - 2014. - 14 ақпан. - б. 25.
Тасилова, Н. А. Шәкәрім еңбектеріндегі адамгершілік мәселесі / Н. А. Тасилова, С. С. Кулмесканова // Әл-Фараби атындағы Қазақ Ұлттық университеті хабаршысы. Тарих сериясы. = Вестник КазНУ им. Аль-Фараби. Серия историческая. - 2014. - № 4. - 43-48 бет.
Шәкерім түркі тілінде сөйледі: [Астанадағы Л. Гумилев атындағы Еуразия ұлттық университетінің ректоры Е. Садықовтың "Шәкерім" атты кітабы түрік тілінде жарық көрді] // Дидар. - 2014. - 21 қазан. - Б. 8.
Лондонда "Шәкәрiм. Қазақ ақынының өмiрi" атты кiтап жарық көрдi // Қазақ.- 2015.- 1 - 8 мамыр (№ 18/19).- 12 б.
Нұрғазы, Д. Зият Шәкәрімұлы: тағдыры тылсым тұлға / Д. Нұрғазы // Отан тарихы : Ш. Ш. Уалиханов атындағы Тарих және этнология институты, 2016 - N 4. - Б.168-173.
Кәкімұлы , Қ. Құнанбайдың соңғы ұрпағы: Шәкәрім туралы / Қ. Кәкімұлы // Дидар. - 2016. - 29 сәуір. - Б. 21.
Омаров, Д. Шәкәрім ерік пен тағдыр туралы / Д. Омаров  // Абай. - 2016.- №8.- Б.46-52.
Рысбекова, Ш.С. ХХ-ХХІ ғасырлардағы қазақ ойшылдарының дінтанулық мұраларындағы адам проблемасы / Ш. С. Рысбекова, А. Суембай // ҚазҰУ Хабаршысы. Философия сериясы. Мәдениеттану сериясы. Саясаттану сериясы. - Алматы : Қазақ университеті, 2016 - № 2. - Б. 222-228.
Күзембаев, Қ. Шәкәрім және Алашорда / Қ. Күзембаев // Мәдени мұра. - 2017 - № 6. - Б.26-31.
Әнес, Ғ. Иман диқаншысы Шәкерім ақын  / Ғ. Әнес // Мәдениет. - 2017. - № 12.- Б.23-24.
Жеңісұлы, О. Шәкәрім шығармашылығы -жыл кітабы: [А. С. Пушкин атындағы кітапханада ақын, философ Шәкәрім Құдайбердиевтің 160 жылдығына арналған кеш өтті.] / О. Жеңісұлы // Дидар. - 2018. - 3 мамыр.- Б.27.
Теміров, Б. Ақиқаттың ауыр жолы: [Ш. Құдайбердіұлы туралы тарихи оқиғалар тізбегі] / Б. Теміров // Ертіс өңірі . - 2018. - 30 мамыр.- Б.12-13.
Абайдың "Жидебай-Бөрілі" тарихи -мәдени кешені // Дидар. - 2018. - 7 маусым.- Б.16.
Омаров , А. "Иманым"-Шәкәрімнің соңғы жинағы (ғұламаның әулиелігі жөнінде бірер сөз) / А. Омаров // Түркістан. - 2024. - 2 тамыз (N31). - Б. 7
Қасым, А. Шыңғыстаудағы Шәкәрім тойы / А. Қасым // Егемен Қазақстан. - 2018. - 21 тамыз.- Б.8.
Қадырұлы, Б. Шәкәрімнің үш анығы / Б. Қадырұлы  // Ақиқат. - 2018 - №7. - Б.72-78.
Әубәкір, Ж. Дәстүр сабақтастығы : зият Шәкәрімұлының мұрасы хақында / Ж. Әубәкір.  // Айқын апта. - 2023. - 25 ақпан. - Б. 11
Муканова, К. Шәкәрім лирикасындағы кірме сөздердің қолданылу ерекшеліктері / К. К. Муканова  // Қазақ тілі мен әдебиеті. - 2023. - №3. - Б. 3-10
Қасымжанұлы, С. Шәкәрім ұрпақтарының шеруі : [Шәкәрімнің туғанына 165 жыл толуына орай мақала] / С. Қасымжанұлы // Егемен Қазақстан. - 2023. - 20 шілде. - Б. 13
Тұрсынбайұлы, Б. Мен өлдім бе, табыңдар.. : [Шәкәрім шығармашылығы туралы] / Б. Тұрсынбайұлы  // Түркістан. - 2023. - 28 шілде. - Б. 1,5
Тортай, Ү. Шәкәрім қалай ақталды ? / Ү. Тортай  // Мәдениет. - 2023. - N9. - Б. 22-23
Ердембеков, Б. Шәкәрім және бүгінгі қазақ қоғамы / Ғ. Есім  // Ертіс өңірі. - 2023. - 18 қазан. - Б. 13
Күзембаев, Қ. Құдайберді қорымы / Қ. Күзембаев // Абай. - 2018. - №3. - Б. 71-77
Сәрсенхан, Б. Бесінші сауал : ақын, философ Шәкәрім Құдайбердиев туралы / Б. Сәрсенхан, Б. Қадыр // Егемен Қазақстан. - 2023. - 13 қазан. - Б. 13
Арыстар айтқан асыл сөз : нақыл сөз // Тәңіртау. - 2024. - N1. - Б. 69-75
Есім, Ғ. Шәкәрімнің үш анығы / Ғ. Есім // Мәдениет. - 2024. - N1. - Б. 9-11
Қиықбай, Қ. Ойшыл ақынның еңселі ескерткіші / Қ. Қиықбай  // Егемен Қазақстан. - 2024. - 18 желтоқсан (N244). - Б. 11
Қадыр, Б. Шәкәрім ғылыми музейі / Б. Қадыр // Егемен Қазақстан. - 2025. - 17 сәуір (№72). - Б. 9

 

 ***

Азмухамбетов, Ш. «Калкаман-Мамыр» на русском: [в издательстве «ПринтЭкспресс» (Алматы) издается поэма Ш. Кудайбердиева "Калкаман-Мамыр" ] / Ш. Азмухамбетов // Рудный Алтай. – 2014. - 30 января. - С. 5. 
Азмухамбетов, Ш. Древняя быль о трагичной любви: [о поэме Шакарима "Калкаман-Мамыр", а также о переводе поэмы на русский язык] / Ш. Азмухамбетов // Рудный Алтай. – 2014. - 20 марта. - С. 12.
Гуляева, Е. Лидер отрасли: [заповедник-музей Абая в Семее стал «Лидером отрасли-2013» по итогам национального бизнес-рейтинга Казахстана ] / Е. Гуляева // Рудный Алтай. – 2014. - 9 января. - С. 2.
Найманов, Б. Рукописи не горят / Б. Найманов // 7 дней. - 2014. - 7 августа. - С. 2
Рысакова, Ш. Новые сведения о Шакариме / Ш. Рысакова // Вести Семей. – 2014. - 30 сентября. - С. 5
Самарцева, Ю.А. На пути к Независимости : Внеклассное мероприятие / Ю. А. Самарцева // История Казахстана: преподавание в школах и ВУЗах. – 2014. - №12. - С. 50-56.
Шакабаев, Р. Шакарим с беркутом / Р. Шакабаев // Наше дело. – 2014. - 25 сентября. - С. 2
Шашкова, Л. Калкаман и Мамыр заговорили по-русски / Л. Шашкова // Казахстанская правда. – 2014. - 25 февраля. - С. 10
Бек, Т. О Шакариме - на английском / Т. Бек // Казахстанская правда. – 2015. - 5 мая. - С. 12.
Гуляева , Е. Литературные изыски / Е. Гуляева // Наше дело. – 2015. - 29 января. - С. 5.
Гуляева, Е. Литературные изыски Арапа Еспенбетова: [серия книг «Алтай-Ертiс» пополнилась двухтомником о творчестве Шакарима, Султанмахмута Торайгырова и деятелей движения «Алаш» ] / Е. Гуляева // Рудный Алтай. – 2015. - 7 февр. - С. 8.
Шокбатарова, К. Духовное наследие великих / К. Шокбатарова // Вести Семей. – 2015. - 30 июня. - С. 4.
Ибраева, У. А. Поэтическое окружение Абая  / У. А. Ибраева // Вести Семей. – 2016. - 9 февраля. - С. 4.
Государственно-конфессиональные отношения в Республике Казахстан.: Методическое пособие для преподавателей предмета "Основы религиоведения" // История Казахстана: преподавание в школах и ВУЗах. – 2017. - №1. - С. 3-14.
Колчихин, С. В союзе разума и души / С. Колчихин // Мысль. - 2018. - №2. - С. 30 - 36. 
Кирдяпкина, К. Кану я, но будут жить мои стихи : [о юбилейном мероприятии в библиотеке им. А.С. Пушкина в честь 160-летия Шакарима Кудайбердиева в рамках программы Рухани жангыру] / К. Кирдяпкина // Рудный Алтай. - 2018. - 21 апреля. - С. 4 
Гуляева, Е. Классика в сети: [о создании в Семее сайта, посвященный жизни и творчеству Шакарима Кудайбердиева: биография, творчество, произведения на сайте] / Е. Гуляева // Рудный Алтай. - 2018. - 14 августа. - С. 6 
Гуляева, Е. Земля Абая - духовная Мекка: [о научно-практической конференции "Зямля Абая - духовная Мекка". посвященная 160-летию Шакарима Кудайбердиева] / Е. Гуляева // Рудный Алтай. - 2018. - 21 августа. - С. 6 

2019 - ...

Есим, Г. Три прозрения Шакарима / Г. Есим // Мысль. - 2019. - № 6. - С. 31-42.
Вологодская, Г. "Кану я, но будут жить мои стихи..." : о трагической судьбе Шакарима Кудайбердиева / Г. Вологодская // Казахстанская правда. - 2019. - 3 декабря. - С. 8.
Рысмаганбетова, Гульнара. Шакарим и суфизм."Религия души" : [мысли о Шакариме Кудайбердиеве как философе и поэте-суфии] / Г. Рысмаганбетова // Простор. - 2020. - №4. - С. 170-178.
Гуляева, Екатерина. Шакарим : долгое забвение : [о работе специально созданной комиссии по восстановлению доброго имени Шакарима] / Е. Гуляева // Рудный Алтай. - 2022. - 2 июля. - С. 3.
Мурсалимова, Замира. День рождения великого философа : [Шакарима Кудайбердиева] / З. Мурсалимова // Вести Семей. - 2022. - 12 июля. - С. 1 : фот.

 

  Ш. Құдайбердіұлы туралы фильмдер мен аудиожазбалар
       Фильмы и аудиозаписи о Кудайбердиеве Ш.

 

Мухамедханов, К. Возвращение поэта : [видеофильм о Шакариме] / К. Мухамедханов // Казахское телевидение. - 1988.
Мухамедханов, К. Шакарим [аудиозапись] / К. Мухамедханов. - 2007. - Выступление Мухамедханова Кайюма на конференции Союза писателей Казахстана 15 мая 1990 г. Алматы.
Файзуллаұлы, Ә. Кәрім Нұрбаев [Электрондық ресурс] : [сұхбат-естеліктер] / Ә. Файзуллаұлы. - Алматы : Білім, 2007. - 240 б.
Алтыбаев, Қ. Үш кемелдің шалқарынан [Электрондық ресурс] : [Абай, Шәкәрім, Мұхтардың бай мұралары бойынша жасалған сөзжұмбақтар] / Қ. Алтыбаев. - Семей, 2011. - 274 б.
Әліпхан, М. Қазақ әдебиетіндегі адамгершілік ілімі [Электрондық ресурс] : монография / М. Әліпхан. - Алматы : Абай ат. ҚазҰПУ, 2013. - 432 б.

 

  Интернет-сілтемелер
 Интернет ресурсы

Шәкәрім Құдайбердіұлының 160 жылдық мерейтойына арналған виртуальды көрме [Электрондық ресурс] : shakarim.kz : сайт. - Режим доступа : http://shakarim.kz (19.04.2018)

 

Save

Save

Save

Save

Save

Save

Кузнецов Л. П.

Обновлено 10.04.2025 15:33

Кузнецов Леонид Павлович (1957 г.) – писатель, журналист, издатель.

Родился 8 мая в 1957 г. на Урале в Соликамске Пермской области. С 1976 г. по 1998 г. жил в г. Усть-Каменогорске Восточно-Казахстанской области. Работал редактором газеты «Алтайский строитель», в середине 1980-ых – корреспондентом областной газеты «Рудный Алтай», в конце восьмидесятых – начале девяностых - редактором еженедельников «Импульс» и «Губерния». С 1998 г. живет в Москве (Россия).

Автор цикла рассказов в сборнике «Утомленные стронцием» (Москва, издательство «Дикси Пресс», 2011). Все авторы сборника – бывшие или нынешние усть-каменогорцы – Сергей Миляев, Андрей Есаулов, Евгений Русских, Андрей Кратенко, Александр Крахин, Леонид Кузнецов.

С 2010 г. по нынешнее время работает главным редактором издательства «Дикси Пресс».

Среди книг, выпущенных издательством, лауреаты длинных и шорт листов самых престижных российских и международных премий – романы Анастасии Ермаковой «Пластилин» и Романа Богословского «Трубач у врат зари», сборник малой прозы Платона Беседина «Ребра». Лауреатом премии «Ясная Поляна – 2015» в номинации «Детство. Отрочество. Юность» стала книга Валерия Былинского «Риф» – повесть «Июльское утро» и цикл рассказов. С 2011 г. – председатель жюри международных конкурсов «Новые писатели» и «Метафоритческая деформация».

 

Кузнецов П. Н.

Обновлено 06.09.2022 21:28

Кузнецов Павел Николаевич (1909-1967) - журналист, писатель, поэт, переводчик.

Родился 7 августа в 1909 г. в селе Солдатово Михайло-Архангельской волости Усть-Каменогорского уезда (ныне Катон-Карагайский район Восточно-Казахстанской области) в семье крестьянина-переселенца из Уфимской губернии. В годы первой мировой войны семья переехала в Усть-Каменогорск, а в 1924 г. - в Семипалатинск (ныне Семей).

Павлом Николаевичем Кузнецовым были написаны статьи, очерки, фельетоны: "Турецкий уполномоченный", "Патриарх с порогов Убы", "Хозяева золотых жил". "Сосновый бор", "Ухабы строительных участков". В двадцать лет П. Н. Кузнецов становится заместителем главного редактора алматинской газеты «Ленинская смена». В начале 1930-х гг. работал в редакциях самарских газет "Колхозная газета" и "Волжская коммуна" и казанской "Красной Татарии". В 1935 г. возвратился в Алма-Ату (ныне Алматы), где работал в редакции газеты "Казахстанская правда". В июле 1941 г. добровольцем вступил в ряды Советской Армии, сражался в рядах гвардейской Панфиловской дивизии, был первым редактором, журналистом и поэтом дивизионной газеты «За Родину». 31 марта 1943 г. П. Н. Кузнецов был назначен военным корреспондентом газеты «Правда», в которой трудился свыше двух десятилетий и входил в число ее самых одаренных публицистов.

П. Н. Кузнецов оставил после себя значительное наследство не только в области журналистики (сборники очерков "От Алма-Аты до Берлина" (1945), "Великая дружба" (1948), "Герой Советского Союза И. В. Панфилов" (1948), но и в области литературы и литературной критики. Автор поэтических сборников «Самородок» (1937), «На Иртышском берегу» (1940), «Солдатская тетрадь» (1944), «Пути-дороги» (1946), «Дорожная тетрадь» (1962).

Заслуга П. Н. Кузнецова - открытие им для русского читателя акына Джамбула Джабаева - корифея казахской устной поэзии. П. Н. Кузнецов произведения Джамбула, сопровождал его в многочисленных поездках по стране. Их дружба и творческое сотрудничество продолжалось до последних дней акына. Переводы П. Н. Кузнецова близки к авторскому оригиналу, точно и органично выражают творческое своеобразие поэтики Джамбула.

Переводил песни акынов: Орумбая, Тайжана, Алмабека, Каратая, Сартая.

В 1950 г. увидела свет первая, в 1952 г. вторая книги П. Н. Кузнецова. "Джамбул - внук Истыбая". В 1953 г. роман вышел под названием "Человек находит счастье".

П. Н. Кузнецов скончался 15 августа в 1967 г. в Москве. В этот день в Алма-Ате (ныне Алматы) было подписано к выходу в свет его новое художественное произведение "Цветы на камне" - о первой коммуне, созданной питерскими рабочими в Восточном Казахстане.

Награжден орденом Красного Знамени, Отечественной войны 1-ой степени, Красной Звезды, «Знак Почета» и медалями.

 

П. Н. Кузнецов шығармалары

Произведения Кузнецова П. Н.

Кітаптар – Книги

 

Кузнецов, П. Солдатская тетрадь [Текст] : стихи / П. Кузнецов. - Алма-Ата, 1944. - 49 с. 

Кузнецов, П. От Алма-Аты до Берлина [Текст] : очерки / П. Кузнецов. - Алма-Ата : Казгиз, 1945. - 142 с.

Кузнецов, П. Пути-дороги [Текст] : стихотворения / П. Кузнецов. - Алма-Ата, 1946. - 48 с. 

Кузнецов, П. Великая дружба [Текст] : рассказы о виденном / П. Кузнецов. - М. : Правда, 1948. - 180 с.

Кузнецов, П. Герой Советского Союза И. В. Панфилов [Текст] / П. Кузнецов. - М. : Воениздат, 1948. - 23 с.

Кузнецов, П. Джамбул - внук Ыстыбая [Текст] : кн. 1 / П. Кузнецов ; ред. К. Мелешко ; худож. К. Добролюбов. - Алма-Ата : Каз. гос. изд-во худ. литературы, 1950. - 216 с.

Кузнецов, П. Джамбул – внук Истыбая [Текст] : кн. 2 / П. Кузнецов. - Алма-Ата : Каз. гос. изд-во худ. литературы, 1952.  

Кузнецов, П. Человек находит счастье  [Текст] : (романная версия) / П. Кузнецов. - 1953.

Кузнецов, П. Мұратына жеткен адам [Мәтін] : тарихи роман / П. Кузнецов. - Алматы : Қазақтың Мемлекеттік Көркем Әдебиет Баспасы, 1959. - 480 б.

Кузнецов, П. Дорожная тетрадь [Текст] : песни о труде и борьбе (1942) / П. Кузнецов. - Алма-Ата, 1962. - 132 с.

Кузнецов, П. Н. Цветы на камне [Текст] : повесть / П. Н. Кузнецов. - Алма-Ата : Жазушы, 1967. - 208 с.

Кузнецов, П. Самородок [Текст] : стихи (1937) / П. Кузнецов. - Алма-Ата, 1997. - 78 с.

 

Мерзімді басылымдар мен жинақтардағы жарияланымдар -

Публикации в периодических изданиях и сборниках

 

Кузнецов, П. Человек большой души [Текст] : о Каршубаеве Ф. М. / П. Кузнецов // Рабоче-крестьянский корреспондент. - 1959. - № 12. - С. 45-50.

Кузнецов, П. Девушка из Чингизтау [Текст] : рассказы / П. Кузнецов // Бессмертные: 30 лет Победы советского народа в Великой Отечественной войне. - Алма-Ата, 1975. - С.412-416.

Кузнецов, П. Первые месяцы войны [Текст] : [дневники военных лет] / П. Кузнецов // Простор. - 1985. - № 6. - С. 167-172.

П. Н. Кузнецов туралы әдебиеттер

Литература о Кузнецове П. Н.

Кітаптар – Книги

 

Қазақстанның көркем әдебиеті [Мәтін] / құраст. Е. Айтбаев . - А., 1958. - Кузнецов Павел Николаевич туралы.

Бейсенбаев, Б. Буырқанған бояулар [Мәтін] : эсселер мен сипаттамалар / Б. Бейсенбаев. - Алматы : Өнер, 1981. - 152 б. - Кузнецов П. туралы.

***

Джамбул [Текст] : биографический очерк / Бегалин С., Тажибаев А., Ритман-Фетисов М. - Алма-Ата : КазОГИЗ, 1946. - 62 с. - Литература о жизни и творчестве писателей и поэтов РК, в том числе и о П. Н. Кузнецове.

Сборник статей о казахской литературе [Текст] . - Алма-Ата : Каз. гос. изд-во худ. литературы, 1957. - 387 с. - Литература о жизни и творчестве писателей и поэтов РК, в том числе и о Кузнецове П.

Қазақстанның көркем әдебиеті [Текст] = Художественная литература Казахстана / отв. ред. Е. Айтбаев . - Алма-Ата, 1958. - 688 с. - Кузнецов П. Н.

Очерки истории русской советской литературы Казахстана [Текст]. - Алма-Ата : Наука Казахской ССР, 1985. - 327 с. - Литература о жизни и творчестве писателей и поэтов РК, в том числе и о П. Н. Кузнецове.

Черных, С. Под небом Алтая [Текст] : статьи / С. Черных.- Алма-Ата: Жазушы, 1988.- Время взлета : о П. Кузнецове:с. 17-55.

Писатели и поэты Восточного Казахстана [Текст] : (рекомендательный указатель литературы). - Усть-Каменогорск, 1989. - 57 с. - Кузнецов П.

Певец земли иртышской [Текст] : (воспоминания, очерки, статьи о творчестве Михаила Чистякова). - Усть-Каменогорск, 1995. - 370 с. - В том числе и воспоминания о Павле Кузнецове.

Мацкевич, О. Самые светлые ночи [Текст] / О. Мацкевич. - Алматы : Жибек жолы, 2003. - 217 с. - Литература о жизни и творчестве писателей и поэтов РК, в том числе и о П. Н. Кузнецове.

Уразбекова, Л. С. Кочевой Восток в творчестве ведущих мастеров русской живописи (вторая половина XIX-первая половина XX вв.) [Текст] : автореферат диссертации на соискание ученой степени кандидата искусствоведения / Уразбекова Л. С. - Алматы, 2005. - 25 с. - о П. Кузнецове.

Кузнецов П. [Текст] // Памятные места русской литературы в Усть-Каменогорске [Текст] : набор из 32 буклетов / авт. предисл. П. Д. Поминов. - Усть-Каменогорск : изд-во ВКГУ, 2007.

Джолдасбекова, Б. Русские писатели Казахстана [Текст] : биографический справочник / Б. Джолдасбекова, Э. Какильбаева. - Алматы : Қазақ университеті, 2011. - 203 б. -Кузнецов П. Н.

Немцев, М. С. Литературный Риддер [Текст] : биографический справочник / Немцев М. С. - 2-е изд. - Усть-Каменогорск : Медиа - Альянс, 2012. - 245 с.

 

Мақалалар – Статьи

 

Брагин, А. Писатель, переводчик, журналист [Текст] : о писателе П. Н. Кузнецове / А. Брагин // Казахстанская правда. - 1959. - 9 августа.

Розанов, А. Встреча с юностью [Текст] : о писателе П. Н. Кузнецове / А. Розанов // Знамя коммунизма. - 1962. - 8 мая.

Самарин, Ф. Таким мы его знали [Текст] : о писателе П. Н. Кузнецове / Ф. Самарин // Рудный Алтай. - 1968. - 12 сентября.

Мацкевич, О. Генрих из Жанажола [Текст] : о писателе П. Н. Кузнецове / О. Мацкевич // Казахстанская правда. - 1979. - 5 августа.

Самарин, Ф. Павел Кузнецов - переводчик Джамбула [Текст] / Ф. Самарин // Простор. - 1979. - №11. - С. 108-111.

Черных, С.Певец родного края [Текст] : о писателе П. Н. Кузнецове / С. Черных // Рудный Алтай. - 1979. - 8 августа.

Георгеади, С. На родной земле [Текст] : о писателе П. Н. Кузнецове / С. Георгеади // Рудный Алтай. - 1990. - 10 октября.

Қартаева, А. Мұхтар Әуезовтың П. Н. Кузнецовқа жазған хаттары [Мәтін] / А. Қартаева // Абай. - 2008. - № 1. - Б. 44-47.

Черных, С. Друг Джамбула [Текст] : о П. Кузнецове / С. Черных // Рудный Алтай.- 1987. - 12, 13, 14, 18 августа.

Касымов, А. "Мне тем дорог твой стих..." [Текст] : [в том числе неопубликованные письма П.Кузнецова к Джамбулу]// Рудный Алтай.- 1996.-30 марта.

Стрелец, А. Оклеветан, казнен... Но не забыт! [Текст] / А. Стрелец // Семь дней.- 2000.-9 июня, 16 июня.-С. 6.

Ескендиров, М. Г. Архивы Восточного Казахстана [Текст] : о писателе П. Н. Кузнецове / М. Г. Ескендиров // Вестник университета "Кайнар". - 2005. - №3/2. - С. 35-37.

Дурново, И. Как классик про классика писал [Текст] :письмо М. Ауэзова П. Кузнецову / И. Дурново // Рудный Алтай. - 2006. - 6 мая. - С. 16.  

Рифель, Л. Наш поэт, солдат, наш старый "правдист" [Текст] : о писателе П. Н. Кузнецове / Л. Рифель // Семь дней. - 2006. - 15 сентября. - С. 9.     

Дурново, И. В неровных строчках писем... [Текст] : о писателе П. Н. Кузнецове / И. Дурново // Рудный Алтай. - 2007. - 21 июля. - С. 6.

Дурново, И. "С огромным приветом с Иртыш-реки..." [Текст] : письма Михаила Чистякова к Павлу Кузнецову в документах госархива ВК области / И. Дурново // Семь дней. - 2009. - 30 июля. - С. 8.

Перцева, Н. Певец родной земли [Текст] : о писателе П. Н. Кузнецове / Н. Перцева // Наше дело. - 2015. - 13 августа. – С. 10.

 

Интернет-ресурстар

Интернет-ресурсы

 

Абдуллина, Л.И. Павел Николаевич Кузнецов [Электронный ресурс] / Л.И. Абдуллина // Краеведческий альманах 2015. - 2016. - 11 февраля. - Режим доступа : http://kray.pushkinlibrary.kz/index.php/ru/kraevedcheskij-almanakh/kraialmanakh2015/9-uncategorised/1434-pavel-nikolaevich-kuznetsov

Кулахмет Г.

Обновлено 19.05.2020 15:06

Кулахмет Габиден (1955 - 2006) - поэт, писатель.

Родился 14 апреля в  1955 г. в ауле Шолпан Аягозского района Восточно-Казахстанской области.

Окончил факультета журналистики Казахского Национального университета им. аль-Фараби (1976), Высшие литературные курсы при Московском Литературном институте им. М. Горького (1989) в 1976-1987 гг. работал редактором издательства «Жалын», затем на разных должностях в Государственном комитете по делам издательств, полиграфии и книжной торговли, на казахском телевидении. В 1990-19920г г. - в Союзе писателей Казахстана. В 1990-1995 гг. - главный учредитель центра «Казахская молодежь и бизнес». В 1996-2001 гг. - заместитель Председателя правления Союза писателей Казахстана. 

Первые стихи опубликованы в коллективных сборниках «Жыл он екі ай» («В году двенадцать месяцев») (1969), «Көктем тынысы» («Дыхание весны») (1975). Автор сборников стихов «Көзімнің қарасы» («Свет очей») (1978), «Светлое начало» (1980), «Ердің сыны» («Испытание молодца»). Автор сборников рассказов «Затонувший в озере аул» (1989), «Не прервется твое потомство» (1991), «Проверка мужчины на прочность» (1994), «Последнее послание поэта» (1998). В 2001 г. издан роман «Үйірі жоқ көкжал» («Одинокий волк»).

Произведения переведены на русский, польский, монгольский, чеченский, украинский, белорусский языки.

Дважды лауреат республиканского закрытого конкурса издательства «Жалын». Лауреат международной литературной премии «Алаш» (2003).

 

Ғ. Құлахметтің (Құлахметов) шығармалары

Произведения Кулахметова Г.

Кітаптар – Книги

Құлахмет, Ғ. Үйірі жоқ көкжал[Мәтін] : роман / Ғ. Құлахмет. - Алматы : Өнер, 2001. - 240 б. - (Отырар кiтапханасы).

                                                   

***

Кулахмет, Г. Последний поклон сэре [Текст] : повесть : на 2 кассетах 2 дорожки / Г. Кулахмет. - Алматы, 2003. - Общее звучание 2 ч.

Ғ. Құлахметтің (Құлахметов)мерзімді басылымдар мен жинақтардағы мақалалары

Публикации Кулахметова Г. в периодических изданиях и сборниках

Өлеңдері – Стихи

Құлахметов, Ғ. Сағыныш ; Төбе басында [Мәтін] : өлеңдер / Ғ. Құлахметов // Лениншiл жас. - 1971. - 23 июль.

Құлахмет, Ғ. Үзiлген жапырақ [Мәтін] : өлең / Ғ. Құлахмет // Қазақ әдебиетi. - 1999. - 16 сәуiр. - Б. 11.

Құлахмет, Ғ. Нұрлы күн алтын нұрын шашты аямай...; Көктем жыры [Мәтін] : өлең / Ғ. Құлахмет // Қазақ әдебиетi. - 2011. - 18-31 наурыз. - Б. 12.

Құлахметов, Ғ. Көңілден көктем көшкенде ; Ақбастау ; Балалық шақ пен балдақтар ; Аудандық газеттегі ақын ; Ізгілік пен зұлымдық туралы баллада ; Қарлы жел әйнек қаққанда ; Се [Мәтін] : өлеңдер / Ғ. Құлахметов // Жұлдыз . - 2012. - № 8. - Б. 105-108.

                                              

***

Кулахметов, Г. Белый конь[Текст] / Г. Кулахметов // Разбег : стихи молодых казахских поэтов / ред. М. Жанузакова ; худ. К. Зульпикаров. - Алма-Ата : Жалын, 1986. - 192 с.

Кулахметов, Г.Мой отец и белый конь ; Одинокая колыбель[Текст]: стихи / Г. Кулахметов // Простор.- 2010.- № 1.- С. 75-77.

Прозасы - Проза

Құлахметов, Ғ. Ердің сыны [Мәтін] : хикаят / Ғ. Құлахметов // Жалын . - 1994. - № 7-8. - Б. 172-213.

Құлахметов, Ғ. Жалғыз бөлтірік [Мәтін] : хикаят / Ғ. Құлахметов // Жалын. - 1995. - № 9-12. - Б. 156-199.

Құлахмет, Ғ. Серінің соңғы сәлемі [Мәтін] : деректі хикая / Ғ. Құлахмет // Жұлдыз. - 1998. - № 11. - Б. 5-28.

Құлахмет, Ғ. Құлақ [Мәтін] : әңгiме / Ғ. Құлахмет // Қазақ әдебиетi. - 2000. - 8 қыркүйек. - Б. 5.

Құлахмет, Ғ. Оппозиционер ; Бүгiнгi әңгiме [Мәтін] / Ғ. Құлахмет // Алматы ақшамы. - 2004. - 17 тамыз. - Б. 5.

Құлахмет, Ғ. Айтыс [Мәтін] : әңгiме / Ғ. Құлахмет // Жас Алаш. - 2005. - 7 мамыр. - Б. 10.

Құлахмет, Ғ. Бөрi бауыр дүние [Мәтін] : әңгiме / Ғ. Құлахмет // Әдебиет айдыны. - 2007. - 23 тамыз. - Б. 8-9.

Құлахмет, Ғ. Кәштай [Мәтін] : әңгіме / Ғ. Құлахмет // Семей таңы. - 2013. - 13 тамыз. - Б. 5.

                                           

***

Кулахмет, Г. Последний поклон Сэре[Текст]: повесть / Г. Кулахмет // Простор.- 2002.- № 3.- С.85.

                                                    

Мақалалары – Статьи

Құлахметов, Ғ. Бiз бiлмейтiн Сәкен [Мәтін] / Ғ. Құлахметов // Арай. - 1989. -№ 12. - Б. 3-6.

Құлахмет, Ғ. Кiтапты кiмдер оқиды? [Мәтін] : [Астанадағы Ж. Жабаев атындағы жасөспiрiмдер кiтапханасы] / Ғ. Құлахмет // Жас Алаш. - 1996. - 22 маусым.

Құлахметов, Ғ. Конкурс фестивальға айналды [Мәтін] : ["Азия дауысы" фестивалi туралы] / Ғ. Құлахметов // Жас Алаш. - 1996. - 21 мамыр.

Құлахмет, Ғ. Сафуан әлеміне саяхат [Мәтін] : [жазушы С. Шаймерденов туралы] / Ғ. Құлахмет // Қазақ әдебиеті. - 1997. - 30 желтоқсан. - Б. 9.

Құлахмет, Ғ. Бостандық - тәттi сөз емес [Мәтін] : [Қазақстандық делегацияның Ичкерия (Чешен Респ.) Президентi Аслан Масхадовтың таққа отыру рәсiмiне қатысуы туралы] / Ғ. Құлахмет // Қазақ әдебиетi. - 1997. - 25 ақпан. - Б. 3.

Құлахмет, Ғ. "Қазақ әдебиетi - таңғажайып қазына" [Мәтін] : жазушымен сұхбат / Ғ. Құлахмет ; әңг. Қ. Жұмаханұлы // Қазақ әдебиетi. - 1998. - 23 қазан. - Б. 4-7.

Құлахмет, Ғ. Әкiм мен ақын [Мәтін] : Алматы қаласының әкiмi В. Храпунов жайлы / Ғ. Құлахмет // Қазақ әдебиетi. - 1999. - 10 қыркүйек. - Б. 4.

Құлахмет, Ғ. Алматының қожайындары - бiз [Мәтін] : Алматының бүгiнi мен ертеңi / Ғ. Құлахмет // Қазақ әдебиетi. - 2000. - 25 тамыз. - Б. 11.
Құлахмет, Ғ. Тұма [Мәтін] : [жазушы Мұхтар Мағауиннiң шығармашылығы туралы] / Ғ. Құлахмет // Жас Алаш. - 2000. - 1 ақпан.

Құлахметов, Ғ. Сұлу ана [Мәтін] : Жәнiбек батырдың жары Сұлу туралы деректер / Ғ. Құлахметов // Алдаспан. - 2002. - № 7-8. - Б. 4-6.

Құлахмет, Ғ. Ұмытылғандар [Мәтін] : ақын, алаш ардагерi, 1906 ж. шаруалар көтерiлiсiне қатысқан Тобағұл Мұсабайұлы және оның шығармалары туралы / Ғ. Құлахмет // Жас Алаш. - 2005. - 30 маусым. - Б. 5.

Құлахмет, Ғ. Атаман Жақып және... атаман Дутов [Мәтін] : [Жақып Есентүгелұлы (1871-1966) туралы] / Ғ. Құлахмет // Жас Алаш. - 2006. - 25 мамыр. - Б. 5.          

Құлахметов, Ғ. Камал Кәдiржанов туралы сөз [Мәтін] : инженер-металлург жайлы / Ғ. Құлахметов // Қазақтың Камалы : К.К. Кәдiржанов туралы естелiктер / құраст. Е.К. Кәдiржанов. - Алматы : Көркем, 2006. - Б. 51-56.

Құлахмет, Ғ. Шәйiт [Мәтін] : [Балтабек қажы Байсұлтанұлы туралы] / Ғ. Құлахмет // Жас Алаш. - 2006. - 22 тамыз. - Б. 5.

Қаламдасты еске алсақ [Мәтін] : халықаралық "Алаш" әдеби сыйлығының лауреаты Ғабиден Құлахметті еске алу // Мөлдір сана. - 2009. - 28 маусым. - 12 шілде. - Б. 3.

Шалғынбай, Б. Қайран Ғабиден [Мәтін] / Б. Шалғынбай // Мөлдір сана. - 2009. - 28 маусым, 12 шілде. - Б. 3.

Құлахмет, Ғ. Басшы дұрыс болса, қосшы қайда кетер дейсiз? [Мәтін] / Ғ. Құлахмет // Жас Алаш. - 2010. - 9 желтоқсан. - Б. 5.
Құлахмет, Ғ. Сiбiрден жазылған өлең-хаттар [Мәтін] : Тобағұл ақын және оның жырлары / Ғ. Құлахмет // Жұлдыз. - 2015. - № 11. - Б. 3-19.

Жанғұлы, К. Алаштың ақтаңгер азаматы [Мәтін] : жазушы Ғабиден Құлахмет туралы бір үзік сыр / К. Жанғұлы // Парасат. - 2015. - № 4. - Б. 6-8.

Сембай, М. Тымақты тұлға [Мәтін] : ақын, жазушы Ғ. Құлахмет жайлы / М. Сембай // Жұлдыз. - 2015. - № 4. - Б. 169-170.

Мәйке, К. Алаштың ақтаңгер азаматы [Мәтін] : [ақын, жазушы Ғабиден Құлахмет туралы] / К. Мәйке // Парасат. - 2015. - № 4. - Б. 6-8.

                                                                            

***

 

Кулахметов, Г.Был ли Джамбул сталинистом?[Текст]: [о проблемах сталинской темы в произведениях Джамбула] / Г. Кулахметов // Заря.- 1989.- № 10.- С.26-28.

Кулахметов, Г.Новые факты из жизни Сакена Сейфуллина[Текст]: [о письмах С.Сейфуллина писателям Ф.Березовскому и Н.Островскому, ред. газеты "Известия" Н.Бухарину] / Г. Кулахметов // Заря.- 1989.- № 12.- С.3-6.

Ғ. Құлахметтің (Құлахметов) өмірі мен шығармашылығы туралы әдебиеттер

Литература о жизни и творчестве Кулахметова Г.

Қазақстан жазушылары ХХ ғасыр [Мәтін] : анықтамалық. - Алматы : Ана тілі, 2004. - 392 б. - Құлахмет Ғабиден : б. 192.

Қазақ әдебиеті [Мәтін] : энциклопедиялық анықтамалық. - Алматы : Аруна, 2005. - 576 б. - Құлахмет Ғабиден : б. 337-338.

Жұмабек, С. Е. Сын симфониясы [Мәтін] : таңдамалы : әдеби толғаныстар, мақалалар / С.Е. Жұмабек. - Алматы : Алатау, 2005. - 368 б. - Құлахмет Ғабиден туралы.

"Жоба тап, жол көрсет, Келешек қамы үшін..." [Мәтін] : Шәкәрім Құдайбердіұлының 150 жылдығына арналған аймақтық конференцияның материалдары (29 қараша, 2008 жыл) / Қазақстан Республикасы білім және ғылым министрлігі, Қазақстан-Американдық еркін университеті. - Өскемен : КАСУ, 2008. - 170 б. - Құлахмет Ғабиден туралы.

Қазақстан жазушылары [Мәтін] : анықтамалық / жауапты ред. Б. Шаханұлы. - Алматы : Ан-Арыс, 2009. - 480 б. - Құлахмет Ғабиден : б. 244.

Жұмабек, С. Таңдамалы шығармалары [Мәтін]. 2-ші том / С. Жұмабек. - Алматы : Ан-Арыс, 2009. - 315 б. - Құлахмет Ғабиден туралы.

Шығыс жұлдыздары [Мәтін] : энциклопедиялық анықтамалық. Т. 1 : Сөз зергерлері. Мәдениет майталмандары. - Астана : Фолиант, 2011. - 304 б. - Құлахмет Ғабиден : б. 109.

Шығыс Қазақстан Облысы [Мәтін] : энциклопедия. - Алматы : Қазақ энциклопедиясы, 2014. - 848 б. - Құлахмет Ғабиден : б. 480.

***

Литература Казахстана [Текст] : энциклопедический справочник / Министерство связи и информации Республики Казахстан ; Комитет информации и архивов. - Алматы : Аруна; Қазығұрт, 2010. - 528 с. - Кулахмет Габиден : с. 302-303.

Жанайдаров, О. Пять казахских поэтов [Текст] : о Г. Кулахметове / О. Жанайдаров // Простор. - 2010. - № 1. - С. 75-77.

Кулёв И. П.

Обновлено 17.03.2025 11:36

Кулёв Илья Павлович (1953-2022 гг.) – журналист, писатель, поэт. Член союза писателей России.
Родился 1 июля 1953 года в селе Тургусун района Алтай Восточно-Казахстанской области. Окончил Тургусунсукую среднюю школу (1961-1969 гг.). В разные годы учился в высших учебных заведениях: ВКУ имени С. Аманжолова, факультет математики, физики и технологий (1971-1976 гг.); Казахский национальный университет имени аль-Фараби (1982-1986 гг.) (бывш. КазГУ имени С. М. Кирова), факультет журналистики.
Кулёв И. П. лауреат премии акима Восточно-Казахстанской области «За вклад в развитие журналистики» (2013 г.), бессменный председатель жюри Международного фестиваля искусств «Золотой Тургусун», лауреат и дипломант многих международных литературных конкурсов. В 2011 г. был призером международного конкурса «Новые писатели» в Москве.
Илья Павлович Кулёв автор поэтических сборников «Тугусун - Бухтарма», «Восхождение души», «Краски жизни», «Кулемышки». На стихи Ильи Кулёва написано более пятидесяти песен, которые исполняют многие певцы дальнего и ближнего зарубежья.
Исследователь по натуре, Кулёв собирал по крупицам богатейшую историю нашего края, что в итоге привело к рождению романа о переселенцах-старообрядцах в Алтайской тайге - «Кержачье семя». Его произведения привлекают не только образностью, но и философским взглядом.
Ушел из жизни в 2022 году. В районе стало традицией проведение «Кулёвских чтений», посвященных писателю-земляку.

 

Произведения Кулёва И. П.
Кітаптар - Книги

 

Кулёв, Илья. Краски жизни: [стихотворения] / И. Кулёв. - Усть-Каменогорск: Медиа-Альянс, 2013. - 148 с
Кулёв, И. О самом главном в жизни - о любви: поэтический сборник / И. Кулёв. - Усть-Каменогорск: Медиа - Альянс, 2017. - 100 с. (Введено оглавление)
Кулёв, И. Кулёмышки: поэтические миниатюры / И. Кулёв. - Усть-Каменогорск: Медиа-Альянс, 2018. - 90 с. (Введено оглавление)
Кулёв, И. Покороче, пожалуйста: поэтические миниатюры / И. Кулёв.- Усть-Каменогорск: ИП Аникин Б. П., 2016. - 40 с.

 

Мақалалар - Статьи

 

Кулёв, И. "Я знаю: саду - цвесть!": [очерк о В. И. Звонцове, энтузиасте из Серебрянки, который решил создать городской яблоневый сад] / И. Кулёв // Рудный Алтай. - 1994. - 16 августа.
Кулёв, И. Старухи: Стихи / И. Кулёв // Рудный Алтай. - 1996. - 12 сентября.
Кулёв, И. Черновики: Стихи / И. Кулёв // Заря Востока. - 1997. - 17 декабря
Кулев, И. Жизнь, как зебра, исполосована : [Стихотворения] / И. Кулев // Семь дней. - 2000. - 31 марта. - С. 4
Кулёв, И. Старая крепость  / И. Кулёв // Семь дней. - 2005. - 29 сентября.
Кулёв, И. Соцветие языков и традиций / И. Кулёв // Семь дней. - 2006. - 13 октября.
Кулёв, И. Сильны своей дружбой / И. Кулёв // Страна и мир. - 2010. - 18 октября.
Кулёв, И. Вода тревоги нашей  / И. Кулёв // Страна и мир. - 2011. - 25 июля. - С. 9
Кулев, Илья. Здесь отчий дом мой : повесть / И. Кулев// Тәңіртау. - 2023. - № 2. - С. 88-96 : фот. цв. ; Тәңіртау. - 2023. - № 3. - С. 94-110 : фот. цв. ; Тәңіртау. - 2023. - № 4. - С. 95-111 ; Тәңіртау. - 2023. - № 5. - С. 97-120 : фот. цв. ; Тәңіртау. - 2023. - № 6. - С. 90-98 : фот. цв.

 

Литература о Кулёве И. П.
Мақалалар - Статьи

 

Тургусунов, Степан. Год на книги "урожайный" : [в т. ч. есть информ. о Кулёве И. П.] / С. Тургусунов // 7 дней. - 2013. - 19 декабря. - С. 4 : портр.

 

Интернет Ресурсы 

 

Кулёв Илья Павлович / Изба-читальня : литературно-художественный портал. - Текст : электронный // https://www.chitalnya.ru [сайт]. - URL: https://www.chitalnya.ru/users/kulev/ (дата обращения: 30.06.2023)
Илья Павлович Кулёв в передаче "О земляках с любовью" / Телеканал "Alva TV" // https://www.youtube.com [сайт]. - URL: https://www.youtube.com/watch?v=yQRGIYa7bWY(дата обращения: 30.06.2023)
«Краски жизни» в Зыряновске / Государственный архив Восточно-Казахстанской области и его филиалы // http://e-arhiv.vko.gov.kz [сайт]. – UPL: http://e-arhiv.vko.gov.kz/ru/Page/Index/2128 (дата обращения: 30.06.2023)