Ғафуров А. Қ.

Жаңартылды 25.06.2025 13:20

Ғафуров Аслан Қабылбекұлы (1979) – айтыскер-ақын.            

1979 жылы 3 сәуірде Шығыс Қазақстан облысы, Тарбағатай ауданы, Қабанбай батыр ауылында дүниеге келген. Өскемен қаласындағы Жамбыл атындағы гимназия мектеп-интернатының түлегі. Шығыс Қазақстан Мемлекеттік университетінің филология факультетін тәмамдаған.

2004-2008 жж.– облыстық ақындар мектебінің маманы, жетекші маман;

2008-2009 жж. – облыстық халық шығармашылығы орталығынының мәдени шараларды ұйымдастыру бөлімінің бас маманы;

2009-2011 жж. – Сәрсен Аманжолов атындағы ШҚМУ-дың жастар саясаты және мәдени демалыс орталығы директорының орынбасары;

2011-2013 жж. – Шығыс Қазақстан облысы, Шемонаиха ауданының және Глубокое ауданының мәдени-демалыс ұйымдастыру орталығының директоры;

2013 жылдың маусым айынан – Өскемен қаласы әкімдігінің «Өнер» мәдени демалыс ұйымдастыру орталығы директорының орынбасары;

2014-2018 жж. – Шығыс Қазақстан облысы, Ұлан аудандық мәдениет үйінің директоры, Ұлан аудандық маслихатының депутаты;

2018-2020 жж. – Шығыс Қазақстан облыстық Алтай баспаханасының директоры;

2020 жылдың 8-қаңтарынан бастап Абай атындағы халықаралық мәдениет пен өнерді қолдау қорының атқарушы директоры (Астана қаласы).

Марапаттары:

ҚР Мәдениет қайраткері, Шығыс Қазақстан облысы әкімі сыйлығының лауреаты, Тарбағатай ауданының «Құрметті азаматы», ҚР Президентінің «Халық алғысы» медалінің иегері, Халықаралық айтыскер ақындар мен жыршы-термешілер одағының мүшесі.

Республикалық оқушылар арасында өткен ақындар айтысының 1-орын иегері.

Халықаралық «Шабыт» фестивалінің Айтыс номинациясы бойынша лауреаты.

Қырғызстанда, ҚХР-да өткен халықаралық ақындар айтысында 2-орын иеленген.

Моңғолиядағы Баян Өлгий қаласына 70 жыл толуына арналған ақындар айтысында жеңімпаз атанып, МДП-ның 20 жылдығына арналған «Достық» медалімен марапатталған. М. Мерәліұлының туғанына 165 жыл толуына арналған халықаралық айтыста 3-орын, Форт-Шевченко қаласының құрылғанына 160 жыл толуына арналған республикалық айтыста 2-орын иеленген. Қалихан Алтынбаевтың 80 жылдығына арналған республикалық айтыста 1-орынды жеңіп алған.

 «Нұр-Отан» ХДП-ның 10 жылдығына орай өткізілген республикалық айтыста 3-орын, Ш.Құдайбердіұлының туғанына 150 жыл толуына арналған республикалық айтыста 1-орын жүлдегері. Нұр-Сұлтан қаласының 11 жылдығына арналған «Астана мыңжылдықтар тоғысында» атты республикалық ақындар айтысының бас жүлдегері атанған.

 Өлеңдері «Жастықтың оты жалындап», «Туған ел – алтын бесігім», «Асқар – Алтай», «Шығыстың шайырлары» атты жыр-жинақтарына енген. Алғашқы кітабы 2010 жылы «Толағай» деген атпен жарық көрген. «Шорға шайқасы», «Ер жүрек батыр бабам – Ер Қабанбай», «Абай елі – 175» кітаптары мен «Тәуелсіздік толғауы», «Ту түсірген Тәуке батыр», «Бабадан батыр туған бес Сайболат», «Тарбағатайғатағзым», «Бабалар бақыт тұғыры» жыр-поэмаларының авторы.

  

А. Қ. Ғафуров шығармалары

 Произведения А. К. Гафурова

 

Кітаптар-Книги

Ғафуров, А. Толағай : [Жинаққа автордың лирикалық жырлары мен бірнеше айтыстары енгізілген.] / А. Ғафуров . - Өскемен : [б. и.], 2010. - 200 б. с. - Б. ц. - Текст.

Ғафуров, А. Ержүрек, батыр бабам-Ер Қабанбай : тарихи поэма / А. Ғафуров. - Алматы: Полиграфкомбинат, 2019. - 176 б.

 

 А. Қ. Ғафуровтың мерзімді басылымдардағы мақалалары

 Публикации в периодических изданиях А. К. Гафурова

 

Ғафуров, А. Жаңа мекеме жаңаша жұмыс жасайтын болады [Мәтін] : [Шығыс Қазақстан облыстық халық шығармашылығы үйі] / А. Ғафуров // Мәдениет жаршысы /Шығыс Қазақстан облыстық мәдениет басқармасы=Управление культуры Восточно-Казахстанской области. - Өскемен, 2010. - N 1.- Б.32.

Ғафуров, А. Есіміңіз есте тұрар жаңғырып [Мәтін] : [Ақын Фариза Оңғарсыноваға арналған өлең] / А. Ғафуров // Дидар. - 2014. - 3 ақпан.- б.5.

Ғафуров, А. Ту түсірген Тәуке батыр [Мәтін] / А Ғафуров // Семей таңы. - 2019. - 17 қыркүйек.- Б.4

Ғафуров, А. Туған жердің тау тұлғалы текті ұлы [Мәтін] : Қазақтың бас балуаны, марқұм С. Рамазановтың рухына / А. Ғафуров // Рауан - Заря. - 2021. - 18 маусым.- Б.3.

Ғафуров, А. Хамит ақын халықтың жүрегінде! : ақын Хамит Балшабекұлының туғанына 70 жыл / А. Ғафуров. - Мәтін // Мәдениет жаршысы = Вестник культуры. - 2009. - N 12. - Б. 22-24.

Ғафуров, А.Әбділдәбек Төгісұлы Шаянбайтегі: (Қазақ пен Қытайға даңқы шыққан болыс палуан) / А. Ғафуров // Тұғырлы Тарбағатай. - 2025. - 21 наурыз (№12). - Б. 5

 

А. Қ. Ғафуров туралы мақала

 Статья о А. К. Гафурове

Мырзахметов А. Аслан Ғафуров : сен аянбасаң, ел аянбас... [Мәтін] / А. Мырзахметов // Алдаспан. - 2016. - 19 қаңтар.- Б.16.

Бақдәулетұлы, Д.Ұлтының ұлықты ұлы: сан қырлы өнер иесі Аслан Ғафуровтың азаматтық болмысы және шығармашылық әлемі жайында бірер сөз / Д. Бақдәулетұлы // Тұғырлы Тарбағатай. - 2025. - 17 қаңтар (№3). - Б. 4-5

 

 

Гребенщиков Г. Д.

Жаңартылды 22.12.2021 16:44

Гребенщиков Георгий Дмитриевич (1882-1964) - журналист, этнограф, жазушы, әдеби сыншы, қоғам қайраткері.

1882 жылы (кейбір мәліметтерде 1883 не 1884 жылдар) 06 мамырда (23 сәуірде ескі стиль) Шығыс Қазақстан облысы Николаевскі кенішіне қарасты, Шемонаиха ауданы, Каменевка ауылында (қазір бұл ауыл жоқ)  көп балалы кенші отбасында дүниеге келген. Аяқталмаған бастауыш білімі бар, Семейде ыдыс жуушы, дәріханашы оқушысы, санитар, орманшы көмекшісі, әлемдік төреші хатшысы, нотариустың іс жүргізушісі болып жұмыс істеген.

«Семипалатинский листок» газетінде «Крестьянин Г.» деген лақап атпен алғашқы әңгімелері, очерктері мен өлеңдері жарық көреді (1904-1905). 1906 жылы «Отголоски сибирских окраин» атты алғашқы кітабы шығады.

1909 жылы Г. Н. Потаниннің шақыруымен «Молодая Сибирь» (Томскі) журналының жауапты хатшысы болады. Этнографиялық және тұрмыстық бақылаулар нәтижесі қорытындысымен, Алтай саяхаттары жайлы мақала, баяндама жасап, «Река Уба и убинские люди», «Алтайская Русь» тарихи-этнографиялық очерктерін жариялайды. 1912 жылдан Г. Н. Потаниннің ұсынысымен Г. Гребенщиков «Жизнь Алтая» барнауылдық газетінің редакторы болған.

1913-1916 жж. «Ханство Батырбека» (1913), «Волчья жизнь» (1913), «Любава» (1916), «Лесные короли» (1914), «На Иртыше» (1915), «Степные вороны» (1915) сияқты маңызды әдеби туындыларын жазады. Бірінші Дүниежүзілік соғыс кезінде алтайлық әсерге толы - «Чураевы» романының алғашқы бөлімін аяқтайды.

1916 жылдың басынан Г. Гребенщиков әрекеттегі әскерде «Русские ведомости» мәскеу газетінің әскери тілшісі болып қызмет атқарады. Ресейдегі Қазан революциясын Гребенщиков қабылдамады, 1920 жылдың күзінде Қырымнан эвакуацияланған Врангель әскерімен Ресейді тастап, Түркияға, кейін Францияға қоныс аударады.

1923 жылы Парижде Г. Гребенщиков Н. Рерихпен танысады. 1924 жылы қаламгер Америкаға көшіп, эмиграция ортасында орыс мәдениеті мен әдебиетін насихаттаумен шұғылданады.

Лев Толстойдың ұлынан қалған Коннектикут штатында – Чураевка орыс ауылын құрып, орыс эмигранттарын қоныстандырады. 1927 жылы Н. Рерихпен келісе отырып, Гребенщиков Рига, Париж, Берлин, Харбин өңірлерінде өкілдігі бар Чураевкадағы «Алатас» баспасының қожайыны болады. Чураевкаға орыс мәдениеті мен әдебиетінің көрнекті қайраткерлері келіп тұрған, мәселен: С. Рахманинов, Н. Рерих, Ф. Шаляпин, В. Ковалева, ал И. Толстой мен И. Сикорский сонда тұрған. Мұнда әдеби кештер өткізіліп, дәрістер оқылып, балалар мерекесі мен фестивальдары ұйымдастырылып отырған. Орыс колониясы мүшелері Еуропа мен Ресейге мәдени және ағарту жұмыстары мақсатында қаражат жөнелтіп отырған. Чураевкада «Чураевы» роман-эпопеясының жеті томы және т.б. шығармалар жарық көреді. «Чураевы» эпопеясының алғашқы үш томы («Братья», «Спуск в долину», «Веление земли») Әлем әдебиеті төрінен ерекше орын алған. 1928 жылы өз баспасынан Америкадағы үш жылдық өмірі жайлы «Гонец» кітабы жарық көреді.

Екінші Дүниежүзілік соғыс кезінде Гребенщиков патриоттық позицияны ұстанып, Туған жерге деген ыстық сезіммен майдан оқиғаларын бақылайды. 1940 жылдан Гребенщиков Флорида штаты (Лейкленд қ.) колледжінде орыс әдебиеті пәнінен сабақ береді, Оксфорд университетінің философия докторы (1942). Шетелде өмір сүрген 45 жыл ішінде ол 30-ға жуық көркем және публицистикалық шығарма, орыс және ағылшын тілдерінде көптеген өлеңдер, ондаған драма, әңгіме, очерк жазып, 600 дәріс оқыған. Г. Гребенщиковтың жылдар бойғы әдеби еңбегі халықаралық марапаттар және құрметті ғылыми дәрежелермен бағаланған. 1954 жылы Гребенщиков өзінің «Егоркина жизнь» соңғы автобиографиялық повесть-кітабын жазуды аяқтайды.

Ауыр сырқаттан соң 1964 ж. 11 қаңтарда қайтыс болды.

Георгий Дмитриевич тұрған үй АҚШ-тың мемориалды ескерткіштер реестріне енгізілген.

1992 жылдан Шемонаиха қаласының тарихи-өлкетану мұражайында жыл сайын халықаралық деңгейде Гребенщиков оқулары өткізіліп келеді.

 

 

 

 

Г. Д. Гребенщиковтың шығармалары

Произведения Г. Д. Гребенщикова

 

Кітаптар – Книги

 

Гребенщиков, Г. Д. Чураевы [Текст] : роман, повести, рассказы / Г. Д. Гребенщиков. - Иркутск : Восточно-Сибирское книжное издательство, 1991. - 416 с.

Гребенщиков, Г. Д. Степные узоры [Текст] / Г. Д. Гребенщиков. - Усть-Каменогорск : Альфа-пресс, 2006. - 290 с.

Гребенщиков, Г. Д. Избранное [Текст] / Г. Д. Гребенщиков. - Астана : Фолиант, 2013. - 320 с.

Гребенщиков, Г. Д. В горных далях [Текст] : повесть, рассказы / Г. Д. Гребенщиков. - М. : Роман-газета, 2014. - 80 с.

 

Г. Д. Гребенщиковтың мерзімді басылымдар мен жинақтардағы мақалалары

Публикации Г. Д.  Гребенщикова в периодических изданиях и сборниках

 

 

Гребенщиков, Г. Д. Батырбектің хандығы [Мәтін] : повесть / Г. Д. Гребенщиков // Жұлдыз. - 2015. - № 3. -  Б. 93-120.

 

***

Гребенщиков, Г. Д. У Льва Толстого [Текст] : [очерк] / Г. Д. Гребенщиков // Вопросы литературы. – 1984. -  № 2.

Гребенщиков, Г. Д. Степашкина любовь [Текст] : рассказ / Г. Д. Гребенщиков // Простор. - 1987. - № 10. -  С. 106-116.

Гребенщиков, Г. Д. Купава [Текст] : роман одного художника / Г. Д. Гребенщиков // Простор. - 1991. - № 1/2. - С. 158-183.

Гребенщиков, Г. Д. Гонец. Письма с Помперага [Текст] / Г. Д. Гребенщиков // Сибирские Огни. – 1991. - № 3. - С. 3-71.

Гребенщиков, Г. Д. Вася и Васька [Текст] : рассказ / Г. Д. Гребенщиков // Простор. - 1992. - №  1. -  С. 130-147.

Гребенщиков, Г. Д. Колдунья ; По красному зверю ; Настасья и другие [Текст] : рассказы / Г. Д. Гребенщиков // Простор. - 1992. - №  2. -  С. 143-172.

Гребенщиков, Г. Д. Деревни и люди низовьев Убы [Текст] : из очерка "Река и убинские люди" / Г. Д. Гребенщиков // Ленинское знамя. - 1992. -  25 февраля. -  С. 4.

Гребенщиков, Г. Д. Убежище ; Пришельцы ; Дело одинокое [Текст] : рассказы / Г. Д. Гребенщиков // Простор. - 1992. - № 3. -  С. 130-149.

Гребенщиков, Г. Д. Река Уба и убинские люди [Текст] / Г. Д. Гребенщиков // Ленинское знамя. - 1992. -  28 марта. -  С. 3.

Гребенщиков, Г. Д. Убинские староверы [Текст] : главы из очерка "Уба и убинские люди" / Г. Д. Гребенщиков // Ленинское знамя. - 1992. -  20 мая. -  С. 3.

Григорий Гребенщиков о себе [Текст] : [к 110-летию писателя ] // Ленинское знамя. - 1992. -  8 августа. -  С. 4.

Гребенщиков, Г. Д. Любава [Текст] : повесть / Г. Д. Гребенщиков // Простор. - 1993. - № 9. -  С. 245-279.

Гребенщиков, Г. Д. Лесные короли ; Весною [Текст] : рассказы / Г. Д. Гребенщиков // Простор. - 1992. - № 9/10. -  С. 83-100.

Гребенщиков, Г. Д. Ханство Батырбека [Текст] : повесть / Г. Д. Гребенщиков // Простор. - 1993. - № 10 - С. -  С. 285.

Гребенщиков, Г. Д. Алтай - жемчужина Сибири [Текст] : [очерк] / Г. Д. Гребенщиков // Семь дней. - 2000. - 10 ноября. -  С. 6.

Гребенщиков, Г. Д. В тиши степей [Текст] : [рассказ]  / Г. Д. Гребенщиков // Ақ Ертіс. - 2001. - № 2. – С. 51-56.

Гребенщиков, Г. Д. У Льва Толстого [Текст] : [очерк] / Г. Д. Гребенщиков // Простор. - 2001. - № 5. – С. 75-78.

Гребенщиков, Г. Д. Деревни и люди низовьев Убы [Текст] : главы из очерка "Река Уба и убинские люди" / Г. Д. Гребенщиков // Шемонаихинская земля: время, события, люди : очерки  истории, экономики и культуры /Акимат Шемонаихинского района, акимат  г. Шемонаиха, секретариат Малой Ассамблеи народов Восточного Казахстана. - Шемонаиха : Б. и., 2002. - С. 114.

Гребенщиков, Г. Д. Снежная повесть [Текст] : Мельхиседу русской литературы В. И. Немировичу-Данченко посвящяется  / Г.  Д. Гребенщиков // Нива. - 2002. - № 1. -  С. 137-145.

Гребенщиков, Г. Д. Из моей жизни [Текст] : странички автобиографии / Г. Д. Гребенщиков // Ақ Ертіс= Иртыш. - 2003. - № 1. -  С. 98-103.

Гребенщиков,  Г. Д. Большой сибирский дедушка [Текст] : [воспоминания Г. Д. Гребенщикова о Г. Н. Потанине] / Г. Д. Гребенщиков // Семь дней. - 2003. -  21 февраля. -  С. 8

Гребенщиков, Г. Д. Река Уба и убинские люди [Текст] : литературно-этнографический очерк / Г. Д. Гребенщиков // Ақ Ертіс= Иртыш. - 2003. - № 6. -  С. 73-82.

Гребенщиков, Г. Д. Стихотворение [Текст] / Г. Д. Гребенщиков // Рудный Алтай. - 2004. -  17 августа. -  С. 4.

Гребенщиков, Г. Д. По городам Сибири. В Усть-Каменогорске [Текст] / Г. Д. Гребенщиков // Рудный Алтай. - 2005. -  7 июня. -  С. 6.

Гребенщиков, Г. Д. Китай идет! : (Мои воспоминания детства) [Текст] / Г. Д. Гребенщиков // Рудный Алтай. - 2005. -  12 июня. -  С. 4.

Гребенщиков, Г. Д. В Фыкалке [Текст] : (Алтайский очерк) / Г. Д. Гребенщиков // Рудный Алтай. - 2005. -  21 июня. -  С. 4.

Гребенщиков, Г. Д. За Бухтарму [Текст] : (Алтайский очерк) / Г. Д. Гребенщиков // Рудный Алтай. - 2005. -  5 июля. -  С. 4.

Гребенщиков, Г. Д. На родине [Текст] : (очерк) / Г. Д. Гребенщиков // Рудный Алтай. - 2005. -  19 июля. -  С. 4.

Гребенщиков, Г. Д.  Алтай - жемчужина Сибири [Текст] / Г. Д. Гребенщиков // Алтай - Беловодье : [сказы, легенды, сказки, былины, календарная обрядовая поэзия] / составитель А. М. Родионов. - Барнаул : Алтайский Дом печати, 2007. - 323 с.

Гребенщиков, Г. Д. Змей Горыныч [Текст] : рассказ / Г. Д. Гребенщиков // Ақ Ертіс=Иртыш. - 2007. - № 4. -  С. 55-64.

Гребенщиков, Г. Д. Купава [Текст] : роман одного художника  // Звено Алтая : литературно-художественный альманах. - Усть-Каменогорск : Медиа-Альянс, 2008. - С. 55-79.

Гребенщиков, Г. Д. На склоне дней его [Текст] : (из воспоминаний о Г. Н. Потанине) / Г. Д. Гребенщиков // Потанин Григорий Николаевич / Управление архивов и документации Восточно-Казахстанской области ; Государственный архив Восточно-Казахстанской области. - Усть-Каменогорск : Шығыс ақпарат, 2012. - С. 23-41.

 

 

Г. Д. Гребенщиковтың өмірі мен шығармашылығы туралы әдебиеттер

Литература о жизни и творчестве Г. Д. Гребенщикова

 

Кітаптар - Книги

 

Кратенко, А. Беловодье... Потерянный рай [Текст] / А. Кратенко. - Усть-Каменогорск : Б. и., 1991. - 79 с. - Гребенщиков  Г. Д. (о нем).

Царегородцева, С. Грани судьбы и творчества Г. Д. Гребенщикова : учебное пособие / С. Царегородцева ; рис. Ю. Курдаковой. - Усть-Каменогорск : Медиа-Альянс, 2004.- 204 с.

Деев, В. И. Писатели Георгий Гребенщиков, Александр Волков, Николай Анов и Ефим Пермитин на Рудном Алтае [Текст] / В. И. Деев. - Усть-Каменогорск : ВКГУ им. С. Аманжолова, 2006. - 146 с.

Лухтанов, А. Г. Алтайское притяжение : очерки по истории Восточно-Казахстанской области [Текст] / А. Г. Лухтанов. - Усть-Каменогорск : Медиа - Альянс, 2006. -  С. 99. - Гребенщиков  Г. Д. (о нем).

 

Мақалалар – Статьи

 

Мамырбаев, Б. Г.Д. Гребенщиковтың творчествосындағы қазақы сарындар: [ХХ ғасырдың бас кезі]  [Мәтін] / Б. Мамырбаев // Қазақ ССР Ғылым Академиясының хабарлары. - 1990. - № 3. - Б. 48-54.

Царегородцева, С. Джектің қолымен жасалған киіз үй [Мәтін] / С. Царегородцева // Дидар. - 2003. -  26 тамыз. - Б. 3. - Гребенщиков  Г. Д. (ол туралы).

Қасымов, А. Танымы мол оқу құралы [Мәтін] / А. Қасымов // Дидар. - 2006. -  31 қаңтар. - Б. 4. - Гребенщиков  Г. Д. (ол туралы).

Байхонов, С. Жоқ іздеген жолаушы [Мәтін] : эссе, элегиялар / С. Байхонов. - Алматы : Баспалар үйі, 2015. - 328 б. - Г. Д. Гребенщиков Д. (ол туралы).

Байхонов, С. Жоқ іздеген жолаушы [Мәтін] / С. Байхонов // Қазақ әдебиеті . - 2016. - 24 сәуір. - Б. 1, 9. - Гребенщиков  Г. Д. (ол туралы).

Кемелбаева, А. Сөз хикмет [Мәтін] : эсселер, мақалалар, сұхбаттар / А. Кемелбаева. - Алматы : Дәстүр, 2016. - 384 б. - Г. Д. Гребенщиков Д. (ол туралы).

 

 

***

 

1966-1987

 

Изотов, А. Григорий Дмитриевич Гребенщиков (1982-1964) : [Текст] / А. Изотов // Простор. - 1966. - № 10. -  С. 113.

Черных, С. Е. Все написано крепко [Текст] : [о писателе Г. Д. Гребенщикове] / С. Е. Черных // Рудный Алтай. - 1971. -  9 декабря. -  С. 4.

Изотов,  А. Еще раз о Г. Д. Гребенщикове [Текст] / А. Изотов // Простор. - 1987. - № 10. -  С. 105-106.

 

1990-1999

 

Абзалимова, М. Писатель Г. Д. Гребенщиков [Текст / М. Абзалимова // Ленинское знамя. - 1991. -  27 июня. -  С. 4.

Кратенко, А. Гонец  с " Помперага" [Текст] / А. Кратенко // Ленинская смена. - 1991. -  14 августа. - С. 4.

Засухина, Н. Архив Г. Гребенщикова вернулся на родину [Текст] / Н. Засухина // Ленинское знамя. - 1992. -  8 августа. -  С. 4.

Росов, В. Дальний ключ [Текст] : воспоминание о писателе Г. Д. Гребенщикове / В. Росов // Ленинское знамя. - 1992. -  21 октября. -  С. 4.

Тарлыкова, О. Певец родного края [Текст] : [к юбилею писателя Г. Д. Гребенщикова] / О. Тарлыкова // Рудный Алтай. - 1992. -  14 мая. -  С. 4.

Алиева, Г. Писатель Гребенщиков был нашим земляком [Текст] / Г. Алиева // Рудный Алтай. - 1994. - 26 мая. -  С. 4.

Тарлыкова, О. Аристократ мысли и слова [Текст] : [о жизни и творчестве Г. Д. Гребенщикова] / О. Тарлыкова // Рудный Алтай. - 1995. - 23 мая. – С. 4.

Абзалимова, М. Жажда неведомой нам красоты [Текст] : [о повести Г. Д. Гребенщикова "Волчья сказка"] / М. Абзалимова // Ленинское знамя. - 1997. - 11 апреля. -  С. 4.

Жандабекова, О. Деревня Чураевка из штата Коннектикут [Текст] : [к 115-летию со дня рождения Г. Д. Гребенщикова] / О. Жандабекова // Рудный Алтай. - 1997. - 15 мая. – С. 4.

Алексеев, Н. От Колымы до Флориды [Текст] : [о брате писателя Г. Д. Гребенщикова - семипалатинце И. Д. Гребенщикове] / Н. Алексеев // Иртыш. - 1997. - 9,11 октября. -  С. 4.

Тарлыкова, О. Открытие, сделанное ... в фондах [Текст] : [свидетельство пребывания писателя Г. Д. Гребенщикова в ВКО] / О. Тарлыкова // Рудный Алтай. - 1998. - 23 июля. -  С. 4.

Кратенко, А. Уголок Алтая в стране Вашингтона [Текст]: памяти писателя Георгия Гребенщикова / А. Кратенко // Устинка плюс. - 1999. - 15 января. -  С. 9.

Гусляров, Е. Н. Великий русский писатель, которого не знает Россия [Текст] : [о Г. Д. Гребенщикове] / Е. Н. Гусляров // ЭКО. - 1999. - № 7. - С. 189-192.

 

2000-2009

 

Царегородцева, С. Загадка Ст. Ф. П-кина, или Возвращение гонца [Текст] : [о переписке Г. Д. Гребенщикова и С. Ф. Печуркина] / С. Царегородцева // Рудный Алтай. - 2000. - 1 сентября. -  С. 4.

Ильинский, Г. Певец Беловодья [Текст] : [о жизни и деятельности  Г. Д. Гребенщикова] / Г. Ильинский // Семь дней. - 2000. - 3 ноября. -  С. 6.

Деев, В. Усть-Камень - причалов причал [Текст] : [о пребывании в Усть-Каменогорске известного писателя Г. Д.  Гребенщикова] / В. Деев // Рудный Алтай. - 2000. - 18 ноября. -  С. 5.

Тарлыкова, О. "Русская эпопея" Георгия Гребенщикова [Текст] / О. Тарлыкова // Иртыш. - 2001. - № 1. - С. 68-78.

Фирсов, А. Б. Грани судьбы Г.Д. Гребенщикова: поиски и находки [Текст] / А.Б. Фирсов, С. С. Царегородцева // Региональный вестник Востока. - 2001. - № 2. -  С. 113-118.

Никифоров, И. Путешествие из Шемонаевского в Шемонаиху [Текст] : [из истории Шемонаихи] / И. Никифоров // Рудный Алтай. - 2001. - 28 апреля. – С.

Кратенко, А. Соперник Бунина [Текст] : [о Г. Д. Гребенщикове] / А. Кратенко // Время.- 2001. - 24 мая. - С. 10.

"Вы как храбрый и честный воин..." [Текст] : [о переписке Г. Д.  Гребенщикова и Д.  Г.  Панкратьева] / Подготовила О. Жандабекова // Рудный Алтай. - 2001. - 9 июня. -  С. 5.

Кратенко, А. Неизвестный гений [Текст] : [Десятые Гребенщиковские чтения] / А. Кратенко // Рудный Алтай. - 2001. - 21 июня. -  С. 3.

Тарлыкова, О. Деревня Чураевка в штате Коннектикут [Текст] : [об усадьбе Г. Д. Гребенщикова] / О. Тарлыкова // Рудный Алтай. - 2001. - 15 сентября. -  С. 19.

Абзалимова, М. Н. Г. Д. Гребенщиков - сын земли Шемонаихинской [Текст] / М. Н. Абзалимова // Шемонаихинская земля: время, события, люди : очерки  истории, экономики и культуры /Акимат Шемонаихинского района, акимат  г. Шемонаиха, Секретариат Малой Ассамблеи народов Восточного Казахстана. - Шемонаиха : б. и., 2002. -  С. 165.

Тарлыкова, О. Аристократ мысли и слова [Текст] : [о Г. Д. Гребенщикове]/ О. Тарлыкова // Нива. - 2002. - № 1. -  С. 127-136.

Чистяков, М. С добрым утром, Иртыш! [Текст] : [о Г. Д. Гребенщикове в первом номере литературно-художественного журнала "Иртыш"] / М. Чистяков // Рудный Алтай. - 2002. - 10 января. -  С. 4.

Анатольева,  В. Писатель забытый и воскресший [Текст] : [научно-практическая конференция, посвященная 120-летию Г. Д. Гребенщикова] / В. Анатольева // Рудный Алтай. - 2002. - 3 мая. -  С. 10

Тарлыкова, О. Остался след души твоей парящей... [Текст] : [120 лет со дня рождения Г. Д. Гребенщикова] / О. Тарлыкова // Рудный Алтай. - 2002. -25 мая. - С. 18.

Немцев, М. С. Лениногорск  литературный [Текст] : биографический справочник / М. С. Немцев. - Лениногорск : Полиграф-Сервис, 2002. - Гребенщиков  Г. Д.: с. 17-18.

Никифоров, И.Д. Шемонаихинский район Восточно-Казахстанской области Республики Казахстан. 1928 - 2003 [Текст] : история, события, люди / И.Д. Никифоров. - Усть-Каменогорск : Медиа-Альянс, 2003. - 252 с. - Гребенщиков  Г. Д. (о нем).

Тарлыкова, О. Об Алтае грежу, как о несбыточном сне... [Текст] : [о Г. Д. Гребенщикове] / О. Тарлыкова // Рудный Алтай. - 2003. -  25 февраля. -  С. 4.

Крючков, Н. Завораживающая поэзия прозы Г. Гребенщикова [Текст] / Н. Крючков // Славянка. - 2003. -  18 апреля. -  С. 12.

Крючков, Н. Русское зарубежье. Возвращаясь к писателю Г. Гребенщикову [Текст] / Н. Крючков // Славянка. - 2003. -  6 июля. -  С. 4

Тарлыкова, О. Я к родине сердцем привязан [Текст] : [о Г. Д. Гребенщикове] / О. Тарлыкова // Простор. - 2003. -  № 12. -  С. 172.

Крючков, Н. Георгий Дмитриевич Гребенщиков [Текст] / Н. Крючков // Славянка. - 2004. -  23 апреля. -  С. 17.

Кратенко,  А. Гера приехал! [Текст] : Гребенщиковские чтения приобретают международный статус / А. Кратенко // Рудный Алтай. - 2004. -  22 мая. -  С. 22.

Ананьева, С. Евразиец Георгий Гребенщиков [Текст] / С. Ананьева // Казахстанская правда. - 2004. -  29 июня. -  С. 6.

Дурново, И. Гребенщиков хотел вернуться на Родину [Текст] / И. Дурново // Рудный Алтай. - 2004. -  17 августа. -  С. 4.

Книга и чтение: жизнь и творчество Г. Д. Гребенщикова [Текст] : информационно-методические материалы. - Барнаул : [б. и.], 2005. - 64 с.

Ескендиров, М. Г. Архивы Восточного Казахстана [Текст] : [о Г. Д. Гребенщикове] / М. Г. Ескендиров  // Вестник университета "Кайнар". - 2005. - № 3/2. -  С. 35-37.

Абзалимова, М. Свято веруя в жизнь [Текст] : XІV Гребенщиковские чтения / М. Абзалимова // ЛЗ: Сегодня. - 2005. -  13 мая. -  С. 9.

Кратенко А. А Нобель был так близко... [Текст] / А. Кратенко // Рудный Алтай. - 2005. -  27 окт. -  С. 4

Тарлыкова, О. А за строкой мне видится судьба... [Текст] / О. Тарлыкова. - Усть-Каменогорск : Медиа-Альянс, 2006. - 300 с. - Гребенщиков  Г. Д. (о нем).

Доценко, А. Гребенщиков возвращается [Текст] / А. Доценко // Рудный Алтай. - 2006. -  7 февраля. -  С. 8

Горьковая, С. Земля моя, ты часть моей души [Текст] / С. Горьковая  // ЛЗ: Сегодня. - 2006. -  19 мая. -  С. 11. - Гребенщиков  Г. Д. (о нем).

Глазкова, Е. Романовы в Сибири [Текст] : из истории августейших визитов / Е. Глазкова, С. Царегородцева // Деловой Усть-Каменогорск. - 2006. - № 6. -  С. 32-34. - Гребенщиков  Г. Д. (о нем).

Царегородцева, С. Обитель на Убе: поиски и находки [Текст] / С. Царегородцева // Деловой Усть-Каменогорск. - 2006. - № 7. - С. 32-34. - Гребенщиков  Г. Д. (о нем).

Тарлыкова, О. "Не дать погаснуть чураевской лампадке..." [Текст] : к 100-летию литературной деятельности Г. Д. Гребенщикова / О. Тарлыкова // Деловой Усть-Каменогорск. - 2006. - № 10. -  С. 36-38

Деев, В. И. У Змеевой горы [Текст] : роман в новеллах / В. И. Деев. - Усть-Каменогорск : ВКГУ им. С. Аманжолова, 2007. - 234 с. - Гребенщиков  Г. Д. (о нем).

Памятные места русской литературы в Усть-Каменогорске [Текст] : набор из 32 буклетов / автор предисловия П. Д. Поминов. - Усть-Каменогорск : ВКГУ, 2007. - Гребенщиков  Г. Д. (о нем).

Тарлыкова, О. Георгий Гребенщиков в Усть-Каменогорске [Текст] / О. Тарлыкова // Деловой Усть-Каменогорск. - 2007. - № 3. -  С. 52-54.

Деев, В. И. Георгий Гребенщиков в начале ХХ века [Текст] / В. И. Деев // Вестник культуры. - 2007. - № 4. -  С. 36-42.

День памяти писателя-земляка [Текст] : [о Г. Д. Гребенщикове] // Уба. - 2007. -  4 мая. -  С. 2.

Максимова, М. Страницы памяти листая [Текст] : [о Г. Д. Гребенщикове] / М. Максимова // Семь дней. - 2007. -  11 мая. -  С. 2.

Тарлыкова,  О. В скитаньях дальних сердцем не остынь…[Текст] : [о Г. Д. Гребенщикове] / О. Тарлыкова  // Звено Алтая: литературно-художественный альманах. - Усть-Каменогорск : Медиа-Альянс, 2008. - С. 94-127.

 

2010 - ...

 

Зулхаров, Г. На крыльях смелой воли [Текст] : [о переводе Г. Д. Гребенщиковым поэмы "Казах" ("Киргиз")  ссыльного польского  поэта Густава Зелинского] / Г. Зулхаров // Вести Семей. - 2010. - 14 января. -  С. 4.

Сидоренко, О. Фильм о земляке [Текст] : [о документальном фильме "Гонец", посвященном писателю Г. Д. Гребенщикову] / О. Сидоренко // Рудный Алтай. - 2010. - 9 февраля. -  С. 2.

Шавлева, Д. "Гонец": новые факты из жизни [Текст] : [о документальном фильме "Гонец", посвященном писателю Г. Д. Гребенщикову] / Д. Шавлева // Рудный Алтай. - 2010. - 16 февраля. -  С. 6 ; 18 февраля. -  С. 8.

Джолдасбекова, Б. Русские писатели Казахстана [Текст] : биографический справочник / Б. Джолдасбекова, Э. Какильбаева. - Алматы : Қазақ университеті, 2011. - 203 б. - Гребенщиков  Г. Д. (о нем).

Родинов, А. Одинокое дело мое. Мгновенья лет мимолетящих [Текст] / А. Родинов. - Барнаул : Алтайский Дом печати, 2011. - 615 с. - Гребенщиков  Г. Д. (о нем).

Чистяковские чтения [Текст] : материалы регионального семинара (14 апреля 2011 года) / Министерство образования и науки Республики Казахстан, Казахстанско-Американский Свободный университет. Ч. 1. - Усть-Каменогорск : КАСУ, 2011. - 195 с. - Гребенщиков  Г. Д. (о нем).

Материалы Гребенщиковских чтений [Текст] : 1992-2012 гг. / Управление культуры Восточно-Казахстанской области ; Шемонаихинский историко-краеведческий музей. - Шемонаиха : [б. и.], 2012. - 76 с.

Немцев, М. С. Литературный Риддер [Текст] : биографический справочник / М. С. Немцев - Усть-Каменогорск : Медиа - Альянс, 2012. -  Гребенщиков  Г. Д.: с. 27-28.

Тарлыкова, О. М. Так я вышел в Америке в люди... [Текст] : к 130-летию нашего земляка Г. Д. Гребенщикова / О. М. Тарлыкова // Усть-Каменогорск. - 2012. - 12 апреля. -  С. 8 ; 26 апреля. -  С. 8.

Шуваев, К. Лоскутики писательского сердца [Текст] : [ХХ Международные Гребенщиковские чтения в г. Шемонаиха] / К. Шуваев // Рудный Алтай. - 2012. - 12 мая. -  С. 6.

История Восточного Казахстана [Текст]. Ч. 2 : История Восточного Казахстана с начала XX века до современности : хрестоматия для 9 класса общеобразовательных школ ВКО / соствитель Д. И. Бралинова [и др.]. - Семей : Тенгри, 2013. - 452 с. - Гребенщиков  Г. Д. (о нем).

Абдрахманов, С. Ханство Гребенщикова [Текст] / С. Абдрахманов // Казахстанская правда. - 2013. - 15 мая. -  С. 9.

Кратенко, А. Гребенщиков - фигура объединяющая [Текст] : [Вечер памяти, посвященный 130-летию со дня рождения писателя Г. Д. Гребенщикова в  г. Москва] / А. Кратенко // Рудный Алтай. - 2013. - 28 мая. -  С. 1, 2.

Певец колыбели мира [Текст] : [130-летие со дня рождения Г. Д. Гребенщикова отметили в Москве в Доме русского зарубежья] // 7 дней. - 2013. - 13 июня. -  С. 7.

Дурново, И. Исследователь Прииртышья [Текст] : [о Г. Д. Гребенщикове] / И. Дурново // 7 дней. - 2013. - 4 июля. -  С. 9.

Козыбаев, С. Хан-Алтай призывает тюркский мир к единству [Текст] : [о Г. Д. Гребенщикове] / С. Козыбаев // Рудный Алтай. - 2013. - 2 октября. -  С. 1, 7.

Герасимова, А. Свой среди своих [Текст] : вышло в свет шеститомное собрание писателя-эмигранта Георгия Гребенщикова в Барнауле / А. Герасимова // Рудный Алтай. - 2013. - 6 декабря. -  С. 29.

 Гуляева, Е. "Литература - мои кровь и плоть" [Текст] :  в областном историко-краеведческом музее Семея открылась выставка писателей и поэтов Восточного Казахстана из фондов Усть-Каменогорского областного краеведческого музея / Е. Гуляева // Рудный Алтай. - 2014. - 22 апр. -  С. 6. - Гребенщиков  Г. Д. (о нем).

Черепанова, В. Вспоминая великого земляка [Текст] : [ХХIIМеждународные Гребенщиковские чтения в г. Шемонаиха] / В. Черепанова // Рудный Алтай. - 2014. - 6 мая. -  С. 8.

Кущ, Г. А завтра была война[Текст] : [след Первой мировой войны в истории Усть-Каменогорска] / Г. Кущ // 7 дней. - 2014. - 31 июля. -  С. 5. - Гребенщиков  Г. Д. (о нем).

Рябцовская, Л. Что ни имя, то целая эпоха [Текст] : [о выставке в Восточно-Казахстанском областном краеведческом музее, посвященной писателям, уроженцам Восточного Казахстана] / Л. Рябцовская // Рудный Алтай. - 2015. - 29 января. -  С. 9. - Гребенщиков  Г. Д. (о нем).

Перцева, Н. Сибиряк [Текст] : [о Г. Д. Гребенщикове] / Н. Перцева // Наше дело. - 2015. - 10 декабря. -  С. 6-7.

Горбачев Н. А.

Жаңартылды 05.12.2023 15:09

Горбачев Николай Андреевич (1923-2000) - жазушы.

1923 ж. 13 қыркүйекте Шығыс Қазақстан облысы, Катонқарағай ауданы, Балғын ауылында, қоныс аударушы отбасында дүниеге келген. Болашақ жазушы біздің өлкемізде жеті жыл ғана тұрса да, қазақтың тыныс-тіршілігі мен кең даласы оның балалық зердесінен еш ажыраған емес.

Жетіжылдықты Кавказда, кейін Ростовскі теңіз техникумын тәмамдайды. 1942-1948 жж. қазан айында Кеңес Армиясы қатарына шақырылып, Ұлы Отан соғысына қатысқан.

1960 жылдары «Москва», «Октябрь» журналдары редакциясында әңгіме, очерктері жарияланған. Алғашқы кітабы – «Возвращение» (1961). «Дайте точку опоры», «Ударная сила», «Битва», «Перед концом света» (2000) кітаптары әскери өмір оқиғаларын баяндайды.

1975 ж. Шығыс Қазақстанға келіп, Кенді Алтайдың тыл еңбекшілері жайлы «Белые воды» (1984) романын жазады. Аталған романы үшін Кәсіподақтардың Бүкілодақтық Орталық Кеңесі және КСРО Жазушылар одағы сыйлығын иеленеді.«Белые воды» («Ақсу») трилогиясы ("Бергалы", "Свинец", "Смертные" романдары) Кенді Алтай еңбекшілерінің Ұлы Отан соғысы жылдарындағы еңбегіне арналған. Бұл еңбек жазушының – «шағын отанына деген перзенттік парызы».  

1982 жылы осы эпопеяның «Бергалы» атты бірінші кітабы М. Горький атындағы РСФСР Мемлекеттік сыйлығы және А. Фадеев атындағы әдеби сыйлыққа лайық деп танылады. Жұмысшы табы туралы жазған көркем шығармасы үшін Бүкілодақтық байқауда алған жүлдесін жазушы туған ауылы Балғынның мектеп құрылысы қорына табыстаған.

Н. Горбачев СССР Жазушылар Одағының хатшысы болып сайланып, Әдебиет қорға жетекшілік етті, М. Горький атындағы Әдеби институттың Жоғарғы курстарына басшылық жасады.

Марапаттары: - «Битва» романы үшін РСФСР-дің М. Горький атындағы Мемлекеттік сыйлығы (1981); Еңбек Қызыл Ту ордені; II дәрежелі Отан соғысы ордені; Қызыл Жұлдыз» ордені; Достық ордені; «Ерлігі үшін» медалі; «Жауынгерлік ерлігі үшін» медалі; «За победу над Германией в Великой Отечественной войне 1941-1945 гг.» медалі.

Шығыс Қазақстан облысының Лениногорск қ. (қазір Риддер қ.) және Катонқарағай ауданының Құрметті азаматы.

2000 ж. 30 қыркүйекте Мәскеуде қайтыс болды.

Н. А. Горбачевтың шығармалары

Произведения Горбачева Н. А.

Кітаптар - Книги

 

Горбачев, Н.А.  Дайте точку опоры ; Ударная сила [Текст] : романы / Н. А. Горбачев. - Москва : Современник, 1973. - 592 с. - Советский военный роман.

Горбачев, Н.А.  Дайте точку опоры ; Ударная сила [Текст] : романы / Н. А. Горбачев. - Москва : Современник, 1979. - 592 с.

Горбачев, Н.А. Белые воды [Текст] : роман / Н. А. Горбачев. - М. : Советский писатель, 1983. - 392 с.

Горбачев, Н.А. Звездное тяготение [Текст] : повести / Н. А. Горбачев. - М. : Молодая гвардия, 1985. - 395 с.

Горбачев, Н.А. Белые воды [Текст] : роман / Н. А. Горбачев. - М. : Советский писатель, 1985. - 728 с.

Горбачев, Н.А. Белые воды [Текст] : роман / Н. А. Горбачев. - М. : Воениздат, 1986. - 816 с.

Горбачев, Н.А. Время ураганов [Текст] : романы / Н. А. Горбачев. - М. : Современник, 1989. - 750 с.

Горбачев, Н.А.  Смертные [Текст] : роман / Н. А. Горбачев. - М. : Советский писатель, 1990. - 480 с.

Горбачев, Н.А. Смертные [Текст] : роман / Н. А. Горбачев. - М. : Советский писатель, 1991. - 480 с.

Горбачев, Н.А. Белые воды [Текст] : трилогия / Н. А. Горбачев. - М. : Советский писатель, 1991. - 736 с.

 

Н. А. Горбачевтың мерзімді басылымдар мен жинақтардағы мақалалары

Публикации Горбачева Н. А. в периодических изданиях и сборниках

 

Горбачев, Н. А. "Для меня Родина - камертон..." [Текст] / Н. А. Горбачев // Рудный Алтай. - 1990. -  2 июня. -  С. 4.

Горбачев, Н. А. "Я исполнил свой сыновний долг" [Текст] : интервью с писателем / Н. А. Горбачев // Знамя труда. - 1990. -  16 июня. -  С. 4.

 

Н. А. Горбачевтың өмірі мен шығармашылығы туралы әдебиеттер

Литература о жизни и творчестве Горбачева Н. А.

 

Черных,  С. Дарынды қаламгер [Мәтін] : [Н. А. Горбачев туралы] / С. Черных  // Коммунизм туы. - 1983. - 10 сентябрь. - Б. 4.

Тоқтарова,  В. Тағы да туған жерде [Мәтін] : [Н. А. Горбачев туралы] / В. Тоқтарова  // Еңбек туы. - 1982. - 5 июнь.- Б. 4.

Владимиров, В. Жаны жайсаң жерлесіміз [Мәтін] : [жерлес жазушы Н. А. Горбачевтің жетпіс жасқа толуына орай]  / В. Владимиров  // Қазақ әдебиеті. - 1993. - 10 қыркүйек. - Б. 11.

Назырбаев, Қ. Катонқарағай [Мәтін] / Қ. Назырбаев. - Астана : Фолиант, 2011. - 280 б. - (Менің Отаным - Қазақстан). - Горбачев Н. А. (ол туралы).

Серьянов, Н. Балғыннан басталған баянды ғұмыр: [көрнекті жазушы Николай Горбачев туралы] / Н. Серьянов // Дидар. - 2025. - 10 сәуір (№15). - Б. 21

 

***

Черных, С. Отсчет жизни [Текст] : [о Н. А. Горбачеве] / С. Черных // Рудный Алтай. - 1975. -  7 августа. -  С. 4.

Сагатов, Е. На родной земле  [Текст] : [о Н. А. Горбачеве]  / Е. Сагатов // Рудный Алтай. - 1981. -  17 января. -  С. 4.

Сакун, Г. Г. Родному краю посвящается [Текст] : о романе Н. А. Горбачева "Белые воды" / Г. Г. Сакун // Рудный Алтай. - 1982. -  19 марта. -  С. 4.

Сагатов, Е. Наш гость - писатель Н. А. Горбачев [Текст] / Е. Сагатов // Рудный Алтай. - 1983. -  20 апреля. -  С. 4.

Гончарук, Н. На белых водах [Текст] : [о Н. А. Горбачеве] / Н. Гончарук // Знамя труда. - 1984. -  10 июля. -  С. 4.

Черных, С. "Белые воды" [Текст] : [о романе Н. А. Горбачева] / С. Черных  // Рудный Алтай. - 1986. -  19 февраля. -  С. 4.

Катпаева, З. От чистого сердца [Текст] : [о Н. А. Горбачеве]  / З. Катпаева // Знамя труда. - 1986. -  26 июля. -  С. 4.

Черных, С. На стремнине[Текст] : [о Н. А. Горбачеве] // Под небом Алтая : статьи / С. Черных. - Алма-Ата : Жазушы, 1988. - С. 261-283.

Горбачев Николай Андреевич [Текст] // Писатели и поэты Восточного Казахстана : рекомендательный указатель литературы / Восточно-Казахстанская областная универсальная научная библиотека имени А. С. Пушкина. - Усть-Каменогорск : Б. и., 1989. - 57 с.

Михайлова, С. Ю. Так ковалась победа [Текст] / С. Ю. Михайлова // Рудный Алтай. - 1990. -  10 апреля. -  С. 4. - Горбачев Н. А. (о нем).

Шаньшин, Г. Встреча с писателем Н. А. Горбачевым [Текст] /Г. Шаньшин // Знамя труда. - 1990. -  7 июня. -  С. 4.

Долгопятова, Р. "Я исполнил свой сыновний долг" [Текст] : [о Н. А. Горбачеве] / Р. Долгопятова // Советы Казахстана. - 1993. -  14 сентября. -  С. 4.

Самойлова, Т. Родина чествует юбиляра [Текст] : [Н. А. Горбачеву – 70 лет]  / Т. Самойлова, А. Мартынов // Знамя труда. - 1993. -  25 сентября. -  С. 4.

Тихоновская, П. "Я исполнил свой сыновний долг" [Текст] : [к 75-летию со дня рождения Н. А. Горбачева] / П. Тихоновская // Лениногорская правда. - 1998. - 28 августа. -  С. 4.

Джолдасбекова, Б. Русские писатели Казахстана [Текст] : биографический справочник / Б. Джолдасбекова, Э. Какильбаева. - Алматы : Қазақ университеті, 2011. - 203 с. – Горбачев Н. А. (о нем).

Немцев, М. С. Литературный Риддер [Текст] : биографический справочник / М. С. Немцев. - Усть-Каменогорск : Медиа-Альянс, 2012. - 245 с. - Горбачев Николай Андреевич: с. 64-65.

Деев В. И.

Жаңартылды 22.04.2020 16:29

Деев Владимир Иванович (1934-2014) - жазушы, публицист, тарих ғылымдарының кандидаты.

1934 жылы 22 қаңтарда Кемеров облысының Осинники қаласында дүниеге келген. Жазушының балалық шағы Кузбаста, Новосібірде, Алтай өлкесінің Змеиногорскі қаласында өтті. Забайкалье, Моңғолия жерінде әскери борышын өтеген. Ең алғашқы мақаласы әскери округі газетінде, «За уголь!» қалалық газетінде, «Серп и молот» атты Змеиногорск қалалық газетінде жарық көрген. Кемеров геологиялық барлау партиясында бұрғылаушы шебер болып, «Серп и молот» атты Змеиногорск қалалық газетіне өнеркәсіп бөлімінің басшысы болып тағайындалды.

Қырғызстанға қоныс аударып, «Комсомолец Киргизии» газеті редакциясында жұмыс істей жүріп, С. М. Киров атындағы Қазақ мемлекеттік университетінің (қазіргі әл-Фараби атындағы ҚазҰУ) журналистика факультетін бітіреді. Мерзімді басылымдарда очерктерін басып, радиода жұмыс істеп, Көкшетау облыстық газетінде меншікті тілші болып, республикалық Баспа комитетінде (Қырғызстан) еңбек еткен. Алғашқы кітабы «Простреленные километры» (1973) деректі повесі Қырғызстанда жасақталған дивизияның ерлігін сипаттайды. 1975 жылдан В. Деев Қырғызстан Ғылым академиясында президенттің көмекшісі, Тарих институтының аға ғылыми қызметкері, жетекші ғылыми қызметкері қызметтерін атқарады.

1995 жылы Өскеменге қоныс аударады. Облыстық «Рудный Алтай» газетінде, облыстық баспасөзде көптеген мақалалары басылып шығады. «У Медвежьего брода» (1975), «Герои суровых лет» (1984), «Иринкины рассказы» (1976), «Судьбы» (1979) жинақтарында туындылары жарық көрген.

«История в образах» (1981) тарихи-әдеби зерттеу жұмысының авторы.

1985 жылы, Жеңістің қырық жылдығына орай, «Их подвиг будет жить в веках» Қырғызстан жазушыларының үздік очерктер жинағы жарыққа шықты. Онда В. Деевтің үш шығармасы енген: «Огненные версты комбрига», «Пароль для связи «Тайфун» және «Три славы старшины».

1995 жылдан Шығыс Қазақстан облысы Өскемен қаласында тұрады. 1996 жылы Қырғызстан Ғылым академиясы баспасынан «Памятники истории и культуры Бишкека» ұжымдық монографиясы жарыққа шығады. Онда В. Деевтің «Исторические памятники и памятные места города Бишкека» очеркі басылады. Сол жылы Өскемен қаласында, «Рудный Алтай» облыстық газетінде «Фиаско нового русского» және «Знакомая незнакомка» новеллалары жарияланады. Осы сәттен бастап В. Деев – газеттің тұрақты авторы болады. Жазушы очерктері - өлке тарихы, оның көрнекті тұлғалары жайлы сыр шертеді («Усть-Камень - причалов причал»; «Литературные прогулки по Пермитинско-Волковскому Усть-Каменогорску», «Литературный Усть-Каменогорск»). Сондай-ақ, ол «Писатели Георгий Гребенщиков, Александр Волков, Николай Анов и Ефим Пермитин на Рудном Алтае» (2006), «У Змеевой горы» (2007), «Разные времена» (2008), «Памяти непраздные метки» (2010) кітаптары мен «Памятные места русской литературы в Усть-Каменогорске» (2006) 32 буклеттік жинағының авторы.

2014 ж. 19 қазанда қайтыс болды.

 

 

 

В. И. Деевтің шығармалары

 Произведения Деева В. И.

 

Кітаптар - Книги

 

Деев, В. И. Простреленные километры [Текст] : документальная повесть [о 385-ой Кричевской стрелковой дивизии] / В. И. Деев, Р. Г. Петренко. - Фрунзе : Кыргызстан, 1973.

Деев, В. И. У Медвежьего брода [Текст] : повести и рассказы / В. И. Деев. - Фрунзе : Мектеп, 1975.

Деев, В. И. История в образах [Текст] : (отражение в киргизской художественной литературе истории Киргизии периода Великой Отечественной войны) / В. И. Деев. - Фрунзе : Кыргызстан, 1981.

Деев, В. И. Памятные места русской литературы в Усть-Каменогорске [Текст] : набор из 32 буклетов / В. И. Деев. - Усть-Каменогорск : Изд-во ВКГУ им. С. Аманжолова, 2005. - 1 обл. (32 буклета), ил.

Деев, В. И.Писатели Георгий Гребенщиков, Александр Волков, Николай Анов и Ефим Пермитин на Рудном Алтае [Текст] / В. И. Деев. - Усть-Каменогорск : Изд-во ВКГУ им. С. Аманжолова, 2006 . - 146 c.

Деев, В.У Змеевой горы [Текст] : роман в новеллах / В. Деев. - Усть-Каменогорск : Изд-во ВКГУ им. С. Аманжолова, 2007. - 234 с.

Деев, В. И. Разные времена [Текст] : повесть, рассказы, новеллы, очерки / В. И. Деев. - Усть-Каменогорск : Медиа-Альянс, 2008. - 352 с.

Деев, В. И. Памяти непраздные метки [Текст] : повести, рассказы, очерки / В. И. Деев. - Усть-Каменогорск : Шығыс Ақпарат, 2010. - 328 с.

 

 

Мерзімді басылымдар мен жинақтардағы жарияланымдар

Публикации в периодических изданиях и сборниках

 

Деев, В. Жастық оты лауласа... [Мәтін] : [Облыстық жастар ісі жөніндегі басқарманың бөлім бастығы...жастарды жұмыспен қамтамасыз ету жөнінде] / Деев В. // Дидар. - 1994. - 25 қазан. - Б.13.

Деев, В. И. Александр Волков и народное образование Усть-Каменогорска и уезда [Текст] / В. И. Деев // Я вырос на Рудном Алтае : 120-летию Александра Мелентьевича Волкова посвящается: сборник материалов и очерков. - Усть-Каменогорск : КАСУ, 2011. - 119 с. - С. 68-72.

Деев, В. И. Надорвавшиеся эмоции[Текст] / В. И. Деев // Творчество Александра Романова, Валентина Балмочных в литературном контексте региона : материалы областной научно-практической конференции от 6 декабря 2013 года. - Усть-Каменогорск, 2013. - 118 с. - С. 28-40.

 

 

Әңгімелер - Рассказы

 

Деев, В. Фиаско "нового русского" [Текст] : рассказ / В. Деев // Рудный Алтай. - 1996. - 14 дек. - С 8.

Деев, В. Иван-поляк [Текст] : рассказ-быль / В. Деев // Рудный Алтай. - 1997. - 18 янв. - С 8.

Деев, В.Полонез Огинского; Последний бой рядового Барманкулова [Текст] : рассказы / В. Деев // Ақ Ертіс - Иртыш. - 2005. - № 1. - С. 75-83.

Деев, В. Лиловые заморозки осени [Текст] : рассказ / В. Деев // Ақ Ертіс. - 2009. - N 1. - С. 71-76.

Деев, В. Метка Миромхана [Текст] : рассказ / В. Деев // Нива. - 2014. - № 5. - С. 156-172.

 

Новеллалар - Новеллы

 

Деев, В. Две новеллы [Текст] / В. Деев // Ақ Ертіс=Иртыш. - 2007. - № 1. - С. 63-77. - Содержание: Побег навстречу любви; Семь фарсахов от смерти.

Деев, В. И. Гордый змеиногорец [Текст] : новелла / В. И. Деев // Вестник культуры. - 2007. - № 7. - С. 34-36.

 

Мақалалар, очерктер - Статьи, очерки

 

Деев, В.Как Голландия помогла России : были и легенды Алтая [Текст] : [история, геологическая разведка края в 18 в.] / В. Деев // Рудный Алтай. - 1997. - 11 сент. - С 4.

Деев, В."Подкова" четырех генералов [Текст] : были и легенды Алтая : [история края 18 в., форпосты, пограничные линии] / В. Деев // Рудный Алтай. - 1997. - 13 сент. - С 8.

Деев, В.Царская вотчина : были и легенды Алтая [Текст] : [история края 18 в., рудники, заводы] / В. Деев // Рудный Алтай. - 1997. - 16 сент. - С 4.

Деев, В.Маркитанты и "челноки" прошлых веков : были и легенды Алтая [Текст] : [история края 18-19 в. в., торговля, торговые ярмарки] / В. Деев // Рудный Алтай. - 1997. - 18 сент. - С 4.

Деев, В.Племя, ушедшее в никуда [Текст] : [из истории горно-рудной промышленности Алтая и древнем племени чудей] / В. Деев // Рудный Алтай. - 1997. - 4 дек. - С 4.

Деев, В."Каменный цветок" [Текст] : [история камнерезного искусства Алтая; в т. ч. упоминание о риддерской брекчии (горной породе)] / В. Деев // Рудный Алтай. - 1998. - 7 апр. - С 4.

Деев, В.Не щадя своих сил [Текст] : [о вкладе восточно-казахстанцев в победу в Великой Отечественной войне] / В. Деев // Рудный Алтай. - 1998. - 7 мая. - С 5.

Деев, В.Какие мы наследники? [Текст] : [проблемы сохранности памятников истории и культуры в Усть-Каменогорске] / В. Деев // Рудный Алтай. - 1999. - 6 нояб. - С 2.

Деев, В.От "Звена Алтая" до "Феникса" [Текст] : [к 80-летию литературного объединения "Звено Алтая" города Усть-Каменогорска] / В. Деев // Рудный Алтай. - 2001. - 10 февр. - С. 6.

Деев, В. И музы не молчали... [Текст] : [участие писателей Усть-Каменогорска в Великой Отечественной войне] / В. Деев // Рудный Алтай. - 2002. - 9 мая. - С. 12.

Деев, В.И память прошлое хранит... [Текст] : [к 100-летию Народного дома] / В. Деев // Рудный Алтай. - 2003. - 11 янв. - С. 15.

Деев, В.Литературный Усть-Каменогорск [Текст] : очерки истории развития региональной литературы / В. Деев // Вестник культуры. - 2007. - № 2. - С. 26-28.

Деев, В.Сто печатных лет Усть-Каменогорску [Текст] / В. Деев, А. Иванова // Семь дней. - 2007. - 6 дек. - С. 8.

 

 

 Жеке жазушылар шығармашылығы жайлы

О творчестве отдельных писателей

 

Деев, В.Литературные прогулки по Пермитинско - Волковскому Усть - Каменогорску [Текст] : [об Усть-Каменогорске XІX века; об А. Волкове, Е. Пермитине, Е. Михаэлисе] / В. Деев // Рудный Алтай. - 2000. - 29 янв. - С 4.; 19 фев. - С. 4.; 25 марта - С. 4.; 27 мая - С. 3.

Деев, В.Усть-Камень - причалов причал [Текст] : [о пребывании в Усть-Каменогорске писателя Георгия Дмитриевича Гребенщикова] / В. Деев // Рудный Алтай. - 2000. - 18 нояб. - С. 5.

Деев, В.Александр Волков на Рудном Алтае [Текст] / В. Деев // Нива. - 2006. - № 7. - С. 137-154.

Деев, В.Все началось с «Охотничьего журнала» [Текст] : к 110-летию со дня рождения Ефима Пермитина / В. Деев // Мир искусства. - 2006. - № 11. - С. 5.

Деев, В. И. Георгий Гребенщиков в начале ХХ века [Текст] / В. И. Деев // Вестник культуры. - 2007. - № 4. - С. 36-42.

Деев, В. И. Жизнь и творчество А. М. Волкова [Текст] / В. И. Деев // Вестник культуры. - 2007. - № 8. - С. 31-37.

Деев, В. Песни, озаряющие степь [Текст] : [о поэтическом сборнике Серика Габдуллина «Седой тулпар»] / В. Деев // Рудный Алтай. - 2007. - 15 марта. - С. 6.

Деев, В.Писатель Николай Анов [Текст] / В. Деев // Вестник культуры. - 2007. - № 12. - С. 28-33.

Деев, В. "Недосказанные рассказы о счастье" Юрия Плеслова [Текст] / В. Деев // Ақ Ертіс. - 2010. - N 5. - С. 95-103.

Деев, В.Историческая тематика в творчестве Евгения Курдакова [Текст] / В. Деев // Нива. - 2014. - № 11. - С. 85-94.

 

 

В. И. Деев туралы әдебиет

Литература о Дееве В. И.

 

Вакуленко, В. По следам героев [Текст] : рецензия на книгу «Простреленные километры» / В. Вакуленко // Советская Киргизия. - 1973. - 19 октября.

Глебечук, А. Солдат, оживший на страницах книги [Текст] : рецензия на книгу «Простреленные километры» / А. Глебечук // Вечерний Фрунзе. - 1974. - 16 апреля.

Вакуленко, В. На подступах к главной теме [Текст] : рецензия на книгу «У Медвежьего брода» / В. Вакуленко // Комсомолец Киргизии. - 1975. - 8 марта.

Губарев, Н. На книжной полке «Иринкины рассказы» [Текст] : рецензия на книгу В. И. Деева / Н. Губарев // Вечерний Фрунзе. - 1976. - 9 апреля.

Захарова, Т. Новые издания о наших писателях [Текст] : [о книге В. И. Деева «Писатели Георгий Гребенщиков, Александр Волков, Николай Анов и Ефим Пермитин на Рудном Алтае» инаборе буклетов «Памятные места русской литературы в Усть-Каменогорске»] / Т. Захарова // Семь дней. - 2006. - 15 сент. - С. 2.

Несмелова, А. Своя тропа : творческие горизонты Владимира Деева [Текст] / А. Несмелова // Семь дней. - 2006. – 17 ноября. - С. 8.

Колдашева, А. Как создавалась книга о войне [Текст] : [о книге В. Деева «Памяти непраздные метки»] / А. Колдашева // Мәдениет жаршысы = Вестник культуры. - 2010. - № 9. - С. 9-12.

Иванова, А. Заповедник памяти [Текст] / А. Иванова // Нива. - 2014. - № 5. - С. 150-155.