Байхонов С. М.

Обновлено 18.07.2025 08:46

Байхонов Серик Муслимович (1953 г.) – журналист, писатель, публицист, общественный деятель.

Родился 12 мая в 1953 г. в ауле Акмая Чиилинского района Кызылординской области. После окончания факультета журналистики Казахского государственного университета (1976) и Алматинской Высшей партийной школы (1980) работал в редакциях республиканских газет и киностудии «Казахфильм».
В 1990–1998 гг. будучи главным редактором Казахского телерадиокомитета выступил автором республиканских конкурсных телепрограмм «Жігіттің сұлтаны», «Тайбурыл», «Сиқырлы қазан», «Қазақтың Қажымұқаны».
Первая повесть писателя «Жалғасым менің – жалғасым» («Жалгас – мое продолжение») опубликована в 1973 г. в журнале «Жалын». Его произведения переведены на русский язык.
Автор книг на русском и казахском языках «Сал үстіндегі маусым» («Сезон на плоту»), «Аралға – араша» («Арал гибнет»), «Өсімдіктер желісіне саяхат» («Экскурсия по растениям»), «Бетпақдала – шөл емес» («Бепакдала – не пустыня») и других.
Лауреат премии Союза писателей Казахстана им. А. Байтурсынова, член Союза Писателей Казахстана, директор Восточно-Казахстансого областного филиала Союза писателей Казахстана, один из редакторов литературно-художественного журнала «Иртыш».

 

С. Байхоновтың шығармалары
Произведения С. Байхонова
 Кітаптар –Книги

 

Байхонов, С. Жалғасым менің - жалғасым: [повесть, әңгімелер] / С. Байхонов. - Алматы : Жалын, 1977. - 76 б.
Байхонов, С. Ең ыстық маусым: повесть және әңгімелер / С. Байхонов. - Алматы : Жалын, 1979. - 150 б.
Байхонов, С. Қос шатырлы үй: повестер мен әңгімелер / С. Байхонов. - Алматы : Жалын, 1984. - 167 б.
Байхонов, С. Сал үстіндегі маусым / С. Байхонов. - Алматы : Жалын, 1988. - 288 б.
Байхонов, С. Табиғатым-тағдырым / С. Байхонов.- Алматы : Қайнар, 1991. - 336 б.
Байхонов, С. Құйылыста: хикаяттар мен әңгімелер / С. Байхонов. -Алматы : Жазушы, 2001. - 272 б.
Байхонов, С. Бетпақдала - шөл емес: табиғат кітабы / С. Байхонов. - Астана : Фолиант, 2003. - 270 б.
Байхонов, С. Ғажапстанға саяхат: табиғат кітабы / С. Байхонов. -Алматы : Жазушы, 2003. - 360 б.
Байхонов, С. Саяхат әліппесі / С. Байхонов. - Алматы : Білім, 2003. - 47 б.
Байхонов, С. Хикаяттар  / С. Байхонов. - Алматы : Жазушы, 2007. - 288 б.
Байхонов, С. Саяхат әліппесі. Пржевальский жылқысы. Тастаған әуендер. Мейірбан шөптер. Қазақстан ғажайыптары : деректі хикаяттар, ойтолғаулар / С. Байхонов. - Алматы : Білім, 2007. - 374 б.
Байхонов, С. Шығармалар жинағы [Мәтін] / С. Байхонов. - Алматы : ҚазАқпарат, 2008.
Т. 1: Хикаяттар мен әңгімелер. - Алматы : ҚазАқпарат, 2008. - 374 б.
Т. 2: Хикаяттар. - Алматы: ҚазАқпарат, 2008. - 340 б.
Т. 3: Ғажапстанға саяхат : деректі хикаяттар. - Алматы: Қазақпарат, 2008. - 335 б.
Т. 4: Саяхат әліппесі. Тастағы әуендер. Мейірбан шөптер. Қазақстан ғажайыптары : деректі хикаяттар. Ойтолғаулар . - Алматы: ҚазАқпарат, 2008. - 326 б.
Байхонов, С. Жұбату: өлеңмен жазылған әңгімелер / С. Байхонов Өскемен : Шығыс Ақпарат, 2009. - 56 б.
Байхонов, С. Жоқ іздеген жолаушы: эссе, элегиялар / С. Байхонов Алматы : Баспалар үйі, 2015. - 328 б.

***

Байхонов, С. Самый жаркий сезон: повести и рассказы / С. Байхонов; ред. У. Молдахметов ; перевод с казахского А. Досжанова. - Алма-Ата : Жалын, 1990. - 221 с.
Байхонов, С. Сезон на плату: документальная повесть / С. Байхонов; ред. И. Хасенова; перевод с казахвкого Р. Гарипова. - Алма-Ата : Балауса, 1992. - 107 с.

 

С. Байхоновтың мерзімді басылымдар мен жинақтардағы мақалалар
Публикации в периодических изданиях и сборниках С. Байхонова
Мақалалар - Статьи
 1995 - 1999

 

Байхонов, С. Қанатты қазақ: [Қазақстандық марафоншы-спортшы М. Жыланбаев туралы эссе] / С. Байхонов // Жас Алаш. - 1995. - 22 наурыз.
Байхонов, С. Бір балуанға қарап: [Қажымұқан туралы] / С. Байхонов // Егемен Қазақстан. - 1997. - 20, 21 ақпан.
Байхонов, С. Алып адам Ахтаев: [қазақстандағы баскетбол спортының ардагерi У. Ахтаев туралы] / С. Байхонов // Заман-Қазақстан. - 1997. - 15 тамыз. - Б. 15.
Байхонов, С. Сәлемәлейкум, өсімдіктер әлемі!: [саяхатшы П. С. Массагетовтың өсімдіктер туралы зерттеуі] / С. Байхонов // Жас алаш. - 1999. - 16,18, 24наурыз.

2000 - 2010

Байхонов, С. Бір кесененің тарихы / С. Байхонов // Семей таңы. - 2000. - 20қазан. - Б. 3.
Байхонов, С. Өзімді іздеп жүрмін: [журналист С. Байхоновпен шығармашылығы, алдағы істері, мақсаттары туралы сұқбаттасқан тілші М. Әміренов] / С. Байхонов // Дидар. - 2001. - 8 мамыр. - Б. 6.
Байхонов, С. "Өмiрден iз-түссiз кетуден қорқам..." / С. Байхонов; әңг. Ә. Балқыбек // Қазақ әдебиетi. - 2002. - 4 қазан. - Б. 4.
Байхонов, С. Барсакелместегі уақыт машинасы / С. Байхонов // Егемен Қазақстан. - 2003. - 30 сәуір. - Б. 6.
Байхонов, С. Ұлт тәуелсiздiгiне нұқсан келедi-ау деген тұста бiр сәт компромиске барғаннан төмендеп қалмайтын шығармыз / С. Байхонов, әңг. Ұ. Айтөлен // Айқын. - 2006. - 30 қараша. - Б. 8-9.
Байхонов, С. Саяхатшы болу үшін батылдық, ержүректік қажет / С. Байхонов; әңг. Б. Тоқанұлы // Дидар. - 2010. - 27 тамыз. - Б. 7.

2011 - ...

Байхонов, С. Тұр-ағаң "Үш қоңырдың" бірі еді: [ақын Т. Нұқаев туралы] / С. Байхонов // Дидар. - 2011. - 13 маусым. - Б. 5.
Байхонов, С. Жадымның жаңғырығы. Сейсеннің "Периэгисисі". Төре десе, төре еді... Өмекемнің "Сұқпаты": оқшау ой / С. Байхонов // Жалын. - 2011. - № 6. - Б. 50-56.
Байхонов, С. Сағатты сағыну / С. Байхонов // Түркістан. - 2011. - 24 қараша. - Б. 9.
Байхонов, С. Желтоқсан "жаңғырығы": [М. Әубәкiров, Р. Бәйкенұлы, С. Әшiмбев туралы естелiктен] / С. Байхонов // Түркiстан. - 2011. - 17 қараша. - Б. 9.
Байхонов, С. Жоқ iздеген жолаушы: [орыс жазушысы Г. Д. Гребенщиков туралы] / С. Байхонов // Қазақ әдебиетi. - 2011. - 22-28 сәуiр. - Б. 1, 9.
Байхонов, С. Жабайы адам / С. Байхонов // Денсаулық. - 2012. - № 2. - Б. 30-31.
Байхонов, С. "Дала өрнектерi": [Г. Гребенщиков шығармалары жайында] / С. Байхонов // Жамбыл. - 2012. - № 3/4. - Б. 235-251.
Байхонов, С. Өсімдікте де түйсік бар / С. Байхонов // Денсаулық. - 2012. - № 5. - Б.30-31.
Байхонов, С. Жадымның жаңғырығы / С. Байхонов // Жұлдыз. - 2011. - № 4. - Б. 154-171.
Байхонов, С. Ақындар : ["ақындар" атты өмiрбаяндық элегиялар кiтабынан үзiндiлер] / С. Байхонов // Ана тiлi.- 2012. - 1 - 7 наурыз. - Б. 9; 8 - 14 наурыз. - Б. 9.
Байхонов, С. "Мырзан - Қайғы" : [ақын М. Кенжебай жайында] // Үш қоңыр. - 2012. - 14 қыркүйек . - Б. 4.
Байхонов, С. Алтай асу / С. Байхонов // Жұлдыз. - 2013. - № 4. - Б. 3-51.
Байхонов, С. Алыптың портретi : эссе [халық жазушысы Ә. Нұрпейiсов туралы ] / С. Байхонов // Жас Алаш. - 2014. - 21 қазан. - Б. 4-5.
Байхонов, С. Алып пен қалып / С. Байхонов // Жалын. - 2014. - № 8. - Б. 24-39.
Байхонов, С. Алып пен қалып: [Әбдіжәміл әлемі] / С. Байхонов // Жалын. - 2014. - № 9. - Б. 8-15.
Байхонов, С. "Мен ештеңе сұрамаймын..." : [ақын Серiк Ғабдуллаұлы туралы] / С. Байхонов // Қазақ әдебиетi. - 2014. - 28 ақпан - 6 наурыз. - Б. 15.
Байхонов, С. Жоқ іздеген жолаушы: [жазушы Г. Гребенщиков туралы] / С. Байхонов // Қазақ әдебиеті. - 2016. - 24 сәуір. - Б. 1, 9.

Проза

Байхонов, С. Бетпақдала- шөл емес: деректi хикаят /С. Байхонов // Жас Алаш. - 2001. - 25 қазан. - Б. 5-6; 1 қараша. - Б. 5, 6.
Байхонов, С. Пржевальский жылқысы: хикаят / С. Байхонов // Жұлдыз. - 2008. - № 9. - Б.18-46.
Байхонов, С. Ғажапстанға саяхат - тастағы әуендер: қобыз сарыны: деректi хикаят / С. Байхонов // Турист. - 2009. - № 16/17. - Б. 12-21.
Байхонов, С. Алтай асу: роман / С. Байхонов // Жамбыл.- 2010.- № 4.- Б. 3-60.
Байхонов, С. "Өлмеген құлға... келіп те қалар тағы жаз...": әңгіме / С. Байхонов // Түркістан. - 2011. - 7 сәуір. - Б. 4.
Байхонов, С. "Көңiл айту": [қаламгер Еркiн Жаппасұлы туралы әзiл әңгiме] / С. Байхонов // Үш қоңыр. - 2012. - 24 тамыз. - Б. 6.
Байхонов, С. Арекем "асқан асулар": [қаламгер Арасанбай Естен туралы әзiл әңгiме] / С. Байхонов // Үш қоңыр. - 2012. - 24 тамыз. - Б. 6.
Байхонов, С. Алтай – Рубикон : роман / С. Байхонов // Нива.- 2013. - № 7. - Б. 38-71.

 

Поэзия

 

Байхонов, С. Арылу: өлең / С. Байхонов // Әдебиет айдыны.- 2008. - 23 қазан (№ 43).- Б.9.
Байхонов, С. Күйік отын немесе жеңешені сағыну: өлеңдер / С. Байхонов // Жұлдыз. - 2010. - № 2. - Б. 34-37.
Байхонов, С. "Өлмеген құлға... келіп те қалар тағы жаз...": элегия / С. Байхонов // Ақ Ертіс. - 2011. - № 1. - Б. 46-54.
Байхонов, С. "Өлмеген құлға... келіп те қалар тағы жаз...": элегия / С. Байхонов // Ақ Ертіс-Иртыш. - 2011. - № 1. - Б. 46-54.
Байхонов, С."Бiр кем дүние...": элегия [жазушы-академик Зейнолла Қабдолов жайлы] / С. Байхонов // Түркiстан. - 2013. - 25 сәуiр. - Б. 10.

 

С. Байхоновтың аудармалары
Переводы С. Байхонова

 

Гребенщиков, Г. Батырбек хандығы: хикаят / Г. Гребенщиков; ауд. С. Байхонов // Жамбыл. - 2012. - № 3/4. - Б. 252-297.
Гребенщиков, Г. Жұт: хикаядан үзiндi / Г. Гребенщиков; ауд. С. Байхонов // Қазақ. - 2011. - 1-8 шiлде. - Б. 10.

 

С. Байхоновтың қатысуымен жарық көрген кітаптар
 Книги вышедшие при участии С. Байхонова

 

Қазиев, Қ. Кемпірқосақ: повестер мен әңгімелер / Қ. Қазиев; ред. С. Байхонов. - Алматы : Жалын, 1984. - 214 б.
Жанботаев, Д. Жер жылуы: повестер мен әңгімелері / Д. Жанботаев; ред. С. Байхонов. - Алматы : Жалын, 1982. - 180 б.
Хасенов, Ж. А. Әлеми сақ: шопан тіл білімін зерттейді / Ж. А. Хасенов; ред. С. Байхонов. - Алматы : Дауа, 1995. - 61 б.
Шығыс Қазақстан қаламгерлерінің кітапханасы = Библиотека литературы Восточного Казахстана. 4-ші кітап / М. Құмарбекұлы. К. Сегізбаев. С. Байхонов. Т. Сәукетаев. - Алматы : ҚазАқпарат, 2008. - 358 б.
Қас қағым: өлеңдер / С. Ғабдуллаұлы; ред. Ж. Әскербекқызы; жауапты ред. Қ. Құрмансейіт; алғыс сөздің авт. С. Байхонов; Шығыс Қазақстан облысының әкімдігі. - Астана : Фолиант, 2013. - 335 б.

 

С. Байхоновтың әдебиеттер туралы
Литература о С. Байхонове
Кітаптар - Книги

 

Қазақстан жазушыларыХХ ғасыр: анықтамалық. - Алматы : Ана тілі, 2004. - Байхонов С.: б. 71.
Қазақстан жазушылары: анықтамалық / жауапты ред. Б. Шаханұлы. - Алматы : Ан-Арыс, 2009. – Байхонов С.: Б.84.
Шығыс Қазақстан облысы: энциклопедия. - Алматы : Қазақ энциклопедиясы, 2014. – Байхонов С.: Б.241.

 

Мақалалар-Статьи

 

Байбатыров, Ғ. Жерұйығын тапқан жазушы немесе қазақ даласына Асан қайғы саяхатынан кейiнгi сапар: [С. Байхоновтың "Ғажапстанға саяхат" атты кiтабы жайында] / Ғ. Байбатыров // Қазақ әдебиетi. - 2002. - 16 тамыз. - Б. 8.
Байбатыров, Ғ. Жерұйығын тапқан жазушы немесе қазақ даласына Асанқайғы саяхатынан кейiнгi сапар: [жазушы С. Байхоновтың шығармашылығы хақында] / Ғ. Байбатыров // Қазақ әдебиетi. - 2009. - 25 қыркүйек - 1 қазан. - Б. 11.
Жүре берсең, көре бересiң: [жазушы-саяхатшы С. Байхоновпен сұхбат] // Түркiстан. - 2011. - 6 қаңтар. - Б. 7.
"Тосын" адам: [С. Байхоновтың "Жадымның жаңғырығы" атты кiтабындағы А. Сейдiмбеков туралы естелiк жайында] // Үш қоңыр. - 2011. - 24 тамыз. - Б. 10.
Жазарманнан қалар iз...: [жазушы С. Байхонов туралы] / дайынд. А. Әлменбет // Қазақ әдебиетi. - 2011. - 9 - 15 желтоқсан. - Б. 4.
Құмарбекұлы, М. Серiктiң сексеуiлi : [жазушы С. Байхонов туралы] / М. Құмарбекұлы // Егемен Қазақстан. - 2013. - 18 сәуiр. - Б. 4.
Тұрлыбек, Д. Жаман жазуға ұяламын: [жазушы С. Байхонов туралы] / Д. Тұрлыбек // Қазақ әдебиетi. - 2013. - 3 - 16 мамыр. - Б. 10.
Жоқ iздеген - жолаушы: [жазушы С. Байхоновтың "Жоқ iздеген жолаушы" тақырыбында жарық көрген жаңа туындысы жайында] // Түркiстан. - 2016. - 10 наурыз. - Б. 12; Қазақ әдебиетi. - 2016. - 8-14 сәуiр. - Б. 11.