Берістенов Ж. Т.

Жаңартылды 08.09.2022 09:42

Берістенов Жанарбек Таниғазыұлы (1968), философия ғылымдарының кандидаты, профессор

Жанарбек Берістенов 1968 жылы 2 ақпанда Шығыс Қазақстан облысы, Тарбағатай ауданы Жетіарал ауылында дүниеге келген.

Алматы мемлекеттік көркемсурет академиясын 1995 жылы «Интерьер дизайны» мамандығы бойынша бітірген. 2007 жылы «Қазақ мәдениетінің рәміздік жүйесіне философиялық талдау» тақырыбында философия ғылымдарынан кандидаттық қорғаған.

Т. Жүргенов атындағы ҚҰӨА «Сәндік қолданбалы өнер» кафедрасының профессоры, философия ғылымдарының кандидаты, суретші, дизайнер, мәдениеттанушы, өнер сыншысы және теоретигі. Ж.Берістенов ҚР Мәдениет қайраткері, 2012 жылы «Жоғары оқу орындарының үздік оқытушысы» марапатын алған. Қазақстан Суретшілер одағының мүшесі. ҚР Мәдениет қайраткері.

Білімі мен өнердегі шығармашылық жетістігі үшін Еуропа ғылыми өндірістік палатасының медалімен, «Қазақстан Конституциясына 20 жыл» мерекелік медалімен, ҚР Суретшілер одағының Ә. Қастеев медалімен марапатталған. Қазақстан ғалымдары мен Қазақстан философтары туралы ғылыми энциклопедияға енген. Ғылыми шығармашылық еңбектері көп: 120 ғылыми мақаланың, 8 оқу құралының 120 ғылыми мақаланың, 4 альбом катологтың және 2 монографияның авторы. 4 авторлық куәлігі бар. Қазақстан Республикасының «Мәдени мұра» және басқа да бес мемлекеттік нысанның дизайн жобасының авторы.

Ж. Берістеновтың еңбектері

Труды Ж. Беристенова

Раушан Базарбаева шығармашылығының филосфемасы. Монография. Альбом Католог.Асыл сөз. 2013.- 230 б.

Заманауи өнері немесе қазақстан бейнелеу өнеріндегі постмодернизм ағымдарының дамуы. «Қазіргі білім кеңістігіндегі мәдениет, өнер және ғылым» атты халықаралық ғылыми тәжірибелік конференция материалдары. 26-қараша. 2013.- Б. 108-111.

Қазақ көркемөнері: проблемалар, тенденциялар. ҚР Суретшілер одағының 80 жылдығына арналған конференция. 23 қазан 2013жыл. - Б.9-20.

Деконструкция жайлы және философиялық постмодернизм ұғымы. Шулембаевские чтения». Материалы международнойнаучно-практической крнференции, посвященной 75-летию доктора философских наук, профессора К.Ш. Шулембаева. 2-4 марта 2012г. КазНПУ имени Абая: КазНпу им Абая.- Б.92-95.

Қазақтың рәміздік философиясы. Монография.Т.Жүргенов ат. ҚҰӨА. - Алматы:2011.-162 б.

Қазақ және Болгарлардың ұқсас өрнектерінің семантикасы. «Түркі-славян мәдениетінің өзара ықпалдастығы: бүгінгілік көзқраспен». Халықаралық ғылыми симпозиумның материалдары .28-29 қазан. 2011ж. Б. 307-310.

Бейнелеу өнеріндегі музыкалық және музыкадағы бейне феномені.
«Дәстүрлі дүниетанымдық жүйе және қазіргі өнер» атты халықаралық ғылыми-практикалық конференцияның материалдары. - Алматы: Т.Жүргенов атындағы ҚҰӨА. 2009 ж. 25 қараша. – Б.115-118.

Қазақ философиясының рәміздік негізі туралы. «Шоқан тағылымы 13» атты халықаралық ғылыми – практикалық конференцияның материалдары.- Ш.Уәлиханов атындағы университет.- Көкшетау, 2008 ж. 24 - 26 сәуір. Б.17- 20.

Берістенов, Ж. Т. Қазақ мәдениетінің рәміздік жүйесіне философиялық талдау [Мәтін] : философия ғылымдарының кандидаты ғылыми дәрежесін алу үшін дайындалған диссертацияның авторефераты / Берістенов Ж. Т. - Алматы : [б. и.], 2007. - 31 б. - Б. ц.

Берiстенов Ж. Қазақ мәдениетiнiң рәмiздiк жүйесiне философиялық талдау: филос. ғыл. канд. ... дис. / Т.Жүргенов атын. Қазақ ұлттық өнер академиясы ; ғыл. жет. : Байжiгiтов Б.К., Аубакирова Ж.Т..- Алматы, 2007.- 165 б. - Библиогр.: Б.140 -150.

Берістенов Ж. Тарғытай бабадан қалған байтағым: //Тарихқа толы Тарбағатай IV.- Алматы: Мерей,2019. – 260 б.: Б.10-20.

Ж. Берістеновтың мерзімді басылым беттерінде жарияланған мақалалары

Статьи Ж. Беристенова опубликованные на страницах периодической печати

Берiстенов Ж. Раушан Базарбаева шығармашылығының көркемдiк философемасы // Орта Азия сәндiк қолданбалы өнерi = Декоративно-прикладное искусство Центральной Азии.- 2014.- № 4.- Б.5-14.

Берiстенов Ж. Қазақ руханилылығының қалыптасуы мен дамуының философиялық және этномәдени негiздерi // Қорғаныс Министрлiгi әскери институтының хабаршысы = Вестн. воен. ин-та Министерства Обороны.- 2009.- № 4. – Б.6-9.

Берiстенов Ж. Берел жәдiгерлерiнiң дүниетанымдық семантикасы: [Берел қорғаны бұйымдарының қалай сақталғандығы жайлы] // Қазақстан музейлерi = Музеи Казахстана.- 2006.- N 8.- Б.28-30.- Библиогр.: 5 атау.

Берiстенов Ж. Елтаңбаның тарихи негiзi: Берел жәдiгерлерiнiң дүниетанымдық семантикасы туралы бiрер сөз // Қазақ әдебиетi.- 2006.- 23-29 маусым (N 25).- Б.10.

Берiстенов Ж. Стильдi анықтаудың философиялық мүмкiндiгi // Жұлдыз.- 2006.- N 2.- Б.178-181.

Берiстенов Ж. Тасқа қашалған бейнелiк ой үлгiлерi // ҚазҰУ хабаршысы. Саясаттану сериясы. Философия сериясы. Мәдениеттану сериясы. = Вестн. КазНУ. Сер. политология. Сер. филос. Сер. культурология.- 2006.- N 1.- Б.140-143.

Берiстенов Ж. Қатонқарағайдағы ғажайып таңба: Шығыс Қазақстан облысы Катонқарағай ауданындағы Маралды ауылының маңайындағы алып адамның алақанының айна - қатесiз көшiрмесi салынған жартас туралы // Егемен Қазақстан.- 2005. - 27 шiлде (N 164/167).- Б.15.

Берiстенов Ж. Ғұмырлы кәсiп: Қолөнер шеберi Алтынбек Құмаров туралы // Егемен Қазақстан.- 2004.- 3 қараша (N 272).- Б7.

Ж. Берістеновтың қатысуымен жарық көрген кітаптар

Книги вышедшие с участием Ж. Беристанова

Какимов Қ. Альбом Католог. Құраст: Ж. Берістенов. Қаз.орыс.ағыл.Асыл сөз. 2016.- 160 б.

Бияров Б.

Жаңартылды 08.09.2022 09:44

Бияров Бердібек Нұралдаұлы (1962) – ғалым-ұстаз, филология ғылымдарының кандидаты.

1962 жылы 24қаңтарда Шығыс Қазақстан облысы Катонқарағай (Қотанқарағай) ауданы Еңбек (Таңба) ауылында туған. 1977 жылы Еңбек сегізжылдық мектебін, 1979 жылы С.Торайғыров атындағы Шыңғыстай (Шәңгістай) орта мектептерін бітіреді.

Кеңестік Армия қатарында әскери міндетін өтеп келгеннен соң, 1985 – 1990 жылдары С.М.Киров атындағы ҚазМУ-дың филология факультетін қазақ тілі мен әдебиеті мамандығы бойынша бітірді.

1991 – 1997 жылдары Катонқарағай аудандық "Арай-Луч" газетінде тілші, Ақмарал, Еңбек, Қайыңды ауылдық мектептерінде ұстаздық қызмет атқарды.

1998 жылдан бері С.Аманжолов атындағы ШҚМУ-да оқытушы, аға оқытушы, доцент дәрежелерінде сабақ беріп келеді.

2000 жылы «Өр Алтайдың оронимдері (тарихи-лингвистикалық талдау)» тақырыбында кандидаттық диссертация қорғады. Мұнда Өр Алтайдың (Оңтүстік Алтайдың) 2000-нан астам тау-тас аттарын тілдік, тарихи тұрғыдан талданады.

Күні бүгінге дейін жер-су аттарын ауыстыруға тікелей ықпал ететін облыстық Ономастикалық комиссияның ғылыми сарапшысы болып қоғамдық жұмыс атқарады. Облыс көлемінде мемлекеттік тілге ауыстырылған әрбір атауға ғалымның қосқан үлесі зор.

Ғалым-ұстаз Б.Н.Бияровтың «Өр Алтайдың жер-су аттары» (монография), «Шығыс Қазақстан облысының топонимдік сөздігі» (авторлармен бірге), «Шығыс Қазақстаның мәдени мұрасы» (авторлармен бірге), "Жер-су аттарының сөзжасамдық үлгілері" (монография), "Топонимы Казахского Алтая" (монография), «Алтай. Алтын бесік» мақалалар жинағы кітаптары мен 100 шақты ғылыми мақалалары жарық көрген.

Сонымен бірге, Бердібек Нұралдаұлы жұбайы Сәния Бабағұмарқызы екеуі үш бала тәрбиелеп өсірген үлгілі отбасы.

Б. Бияровтың еңбектері

Труды Б. Биярова

Бияров, Б. Өр Алтай (оңтүстік Алтай ) оронимдері : Автореферат/ Бияров Б.. -Алматы: Б.ж., 2000.-27 б..

Бияров, Б. Өр Алтай (Оңтүстiк Алтай) оронимдерi (тарихи-лингвисткалық талдау): Филология ғылымдарының канд.диссерт. / Ғыл.ж-шi Қ.Қ.Рысбергенова.- Алматы, 2000.- 178 бет

Бияров, Б. Топонимдердiң генезисiне үңiлсек // XVIII - ғасыр мен XXI - ғасырдың басындағы Шығыс Қазақстан халықтарының шаруашылық және мәдени iс-әрекетiндегi өзара байланысы мен бiр-бiрiне ықпалы = Взаимосвязи и: Халықаралық ғыл.-практ. конф. материалдары = Материалы междунар. науч.-практ. конф. (11-12 окт. 2001 г.).- Өскемен, 2001.- 96-98 б.

Бияров, Б.Н. Сөз және жалқы есiм.- Ред. Қ.Қ.Рысберген; // Қазақ тiлiнiң лексикология, лексикография, фольклортану мен көркем аударма мәселелерi: қалыптасуы, дамуы мен болашағы: халықаралық ғыл.-теор. конф. материалдары/ Ред. Қ.Қ.Рысберген.- Алматы: Арыс, 2007.- 69-72 б.

Тәуелсіздік және өңірдегіономастика мәселелері атты өңірлік ғылыми-практикалық конференцияның материалдары/ Шығыс Қазақстан облысының тілдерді дамыту жөніндегі басқармасы ; С. Аманжолов атындағы Шығыс Қазақстан мемлекеттік университеті . -Өскемен: Рекламный Дайджест, 2009.-183 б.

Бияров, Б. Жер-су аттарының сөзжасамдық үлгілері : монография/ Б. Бияров. -Алматы, 2012.-460 б.

Бияров, Б. Н.Өр Алтайдың жер-су аттары/ Б. Н. Бияров -Б.м., 2002.-182 б.

Бияров, Б. Жер-су аттарының сөзжасамдық үлгiлерi (монография).- Алматы: Мемлекеттiк тiлдi дамыту институты, 2012.- 460 бет: 12 бет сур., 21 см

Алтай-түркі әлемінің алтын бесігі : халықаралық ғылыми-тәжірибелік конференциясы материалдары 26-27 тамыз 2013 жыл 1- бөлім = Материалы международной научно-практической конференции "Алтай-Золотая колыбель тюркского мира" 26-27 августа 2013 года. -Өскемен: Б. ж.. -2013.-387 с.

Бияров, Б. Қазақ топонимдерінің типтік үлгілері/ Б. Бияров. -Астана, 2013.-432 б.

Абай мұрасы әлемдік руханият кеңістігінде : халықаралық ғылыми-тәжірибелік конференциясы материалдарының жинағы = Наследие Абая в мировом духовном пространстве : сборник материалов международной научно-практической конференции. -Өскемен: С. Аманжолов атындағы ШҚМУ баспасы, 2015.-299 б.

Алтай. Алтын бесік : кітап-альбом/ Б. Бияров. -Алматы: Аспантау, 2017.-560 б.. -(Рухани жаңғыру).

Бияров. Кейбiр макротопонимдердiң этимологиялары // Академик Зәки Ахметов және тәуелсiздiк кезеңiндегi әдебиеттану: респ. ғыл.-тәжiрибелiк конф. материалдары.- Өскемен, 2017.- 122-128 б.

Б. Бияровтың мерзімді басылым беттерінде жарық көрген мақалалары

Статьи Б. Биярова на страницах периодической печати

Бияров, Б. Кір жуғанда [Мәтін] : новелла / Бияров Б. // Арай. - 1981. - 15 сентябрь.- б.4.

Бияров, Б. Қойшы мен аэробика [Мәтін] : әңгіме / Бияров Б. // Арай. - 1986. - 1 январь.- б.4

Бияров, Б. Бір ауылдың үш проблемасы [Мәтін] / Бияров Б. // Арай. - 1986. - 22 февраль.- б.4.

Бияров, Б. Күртекеңнің тәрбиесі [Мәтін] : әңгіме / Бияров Б. // Арай. - 1988. - 8 март.- б.4

Бияров, Б. Оңтүстік Алтай топонимдерінің этимологиясы [Мәтін] : [Монғол тілді топонимдердің ең көп шоғырланған жері Шығыс Қазақстан.Сондықтан топонимдердің этимологиясы осы жерде зерттелген ] /Б. Бияров. // Шығыстың аймақтық хабаршысы. - 1999. - №2.- Б.72-81.

Бияров, Б. Оңтүстiк Алтайда кездесетiн моңғол тiлдi атаулар // Қаз МУ хабаршысы. Филология сериясы.- 1999.- N 31.- 30-35 б.

Бияров, Б. Экономикалық реформаны баяулатуға болмайды [Мәтін] /Б. Бияров // Егемен Қазақстан. - 2003. -   19 тамыз.- Б.2

Бияров, Б. Топонимикадағы ареалдық (картографиялық әдiс) [Мәтін] // Ономастикалық хабаршы.- 2006. - N 1.- 13-16 б.

Бияров, Б.Топонимжасам мәселелерi[Мәтін] // Ономастикалық хабаршы.- 2007.- N 1.- 9-14 б.- Библиогр.:7 атау.

Бияров, Б.Н. Топонимдi ауыстырудың тиiмдi жолдары [Мәтін] // ПМУ хабаршысы. Филологиялық сер. = Вестн. ПГУ Сер. филологическая.- 2008. - № 2. - 22-34 б.-Библиогр.: 12 атау.

Бияров, Б.Көне Қытай жазбаларында кездесетiн қазақ топонимдерi[Мәтін] // Ұлт тағылымы = Достояние нации.- 2008. - № 3. - 282-285 б.

Бияров, Б.Н. Тарих және топонимика[Мәтін] // Абай атындағы ҚазҰПУ-дың Хабаршысы. Филология ғылымдары сериясы = Вестн. КазНПУ им. Абая. Сер. филол. науки.- 2008.- № 1.- 35-37 б.- Жер атауларының тарихи мәнi (Ереуiлтөбе, Аңырақай, Бөлентi, Шорға т.б.)

Бияров, Б.Н. Топонимжасам және этимология [Мәтін] // ҚазҰУ хабаршысы. Филология сериясы = Вестн. КазНУ. Сер. филологическая.- 2008. - № 5.- 98-99 б.

Бияров, Б. Жер-су атаулары: түзеймiз деп күземейiк [Мәтін] // Түркiстан.- 2009 .- 1 қазан (№ 39).- 7 б.

Бияров, Б. Ұлттық топонимдер - баға жетпес қазынамыз [Мәтін] / Бияров Б. // Ана тілі. - 2011. - 7-12 қаңтар.- Б.3.

Бияров, Б. Бір тарихи топонимді қайтару - үлкен қуаныш [Мәтін] / Б. Бияров // Дидар. - 2011. - 25 ақпан.- Б.7.

Бияров, Б. "Қызыл атаулардан" құтыла алмай келемiз [Мәтін] / әңг. А.Исәдiл // Алаш айнасы.- 2012. - 25 сәуiр (№ 70). - 5 б.

Бияров, Б. Топоним этимологиясы бойынша этюдтер [Мәтін] // Абай атындағы ҚазҰПУ-дың Хабаршысы. Филология ғылымдары сериясы = Вестн. КазНПУ им. Абая. Сер. филол. науки.- 2013. - № 1 (43). - 120-124 б.

Бияров, Б. Латынға көшсек, тілдік тазалықты сақтаймыз [Мәтін] : [қазақ әліп-биін латын графикасына көшіру туралы.] / Б. Бияров ; сұхбат. М. Кенжехан // Дидар. - 2013. - 5 сәуір.- б.8.

Бияров, Б. Латын әліпбиіне көшсек... [Мәтін] / Б. Бияров // Өскемен. - 2013. - 14 наурыз.- Б.6.

Бияров, Б. Қалаiшiлiк атаулар - қаланың көркi [Мәтін] // Тiлтаным.- 2013.- № 1.- 61-66 б. Өскемен қаласының урбанонимдерi бойынша.

Бияров, Б.Н.Тарихи топонимдердiң этимологиялары [Мәтін] // Вестник Казахстанско-Американского свободного Университета.- 2014.- Вып. 2.- 44-49 б.

Бияров, Б.Тарихи микротопонимдер [Мәтін] // Ономастикалық хабаршы.- 2014.- № 2.- 72-77 б.

Бияров, Б.Кейбiр макротопонимдердiң этимологиялық сипаттамасы [Мәтін] [Қазақстандағы қалалардың, жер-су атауларының өзгеруi туралы.]// Ономастикалық хабаршы.- 2014.- № 1.- 48-57 б.

Бияров, Б. Төркiнi терең атаулар [Мәтін] // Тiл және қоғам.- 2015.- № 4.- 45-49 б. Әр түрлi пiкiрлер туғызып жүрген кейбiр макротопонимдердiң этимологияларына қысқаша шолу.

Бияров, Б. "Ономастика отарлық зардаптан арыла алмай келеді" [Мәтін] / Б. Бияров // Егемен Қазақстан . - 2017.- 19 қазан (№ 201). – Б.6.

Бияров, Б. "Ономастика отарлық зардаптан арыла алмай келедi" [Мәтін]: [ШҚМУ доцентiмен ономастика саласындағы түйткiлдi мәселелерi жайлы сұхбат.]/ әңг. А.Қасым // Егемен Қазақстан.- 2017.- 19 қазан (№ 201).- 6 б.
Бияров, Б. Қалихан туындыларындағы топонимдер : [жазушы Қ. Ысқақ шығармашылығынан] / Б. Бияров // Тәңіртау. - 2025. - №3. - Б. 25-31

Бітімбаев М. Ж.

Жаңартылды 11.08.2025 15:59

Бітімбаев Марат Жақыпұлы (1940 ж.) – Халықаралық инженерлік академия, Минералды ресурстар академиясының техника ғылымдары докторы.

Бітімбаев Марат Жақыпұлы 1940 жылы 18 тамызда Шығыс Қазақстан облысы Зайсан қаласында дүниеге келген. 1962 жылы Қазақ политехникалық институтын (қазір Қазақ ұлттық техникалық университет) бітірген. Техника ғылымдарының докторы (1994), профессор (1995).

Институттан кейін, 1963 ж. өз еңбек жолын Ащысай полиметалл комбинатында бастады, мұнда тау мастерінен бастап, кеніш бастығы, комбинат директорының орынбасарына дейінгі еңбек жолынан өтті.

1962 жылы Қазақ политехникалық институтын бітірген. Тау инженері, техника ғылымдарының докторы, Қазақстан Республикасы Минералды ресурстар академиясының академигі, Қазақстан Республикасы Инженерлік академия академигі және Қазақстан Республикасы Халықаралық инженерлік академия академигі.

Ол 1977 жылы қиын гидрогеологиялық жағдайда, 20-25 мыңға дейінгі жерасты сулары ағыны жағдайында, 500-800 м. тереңдікте озық технологияны қолданып, «Глубокий» кенішін жобалау және құрылысын салудың жоғары деңгейі үшін СССР Министрлер Советінің сыйлығына ие болды.

1984-1986 жылдары Ертіс полиметалл комбинатының бас инженері және директоры болды, ал 1986-1987 жж. Қазақ ССР-і Оңтүстік Қазақстан округі Мемлекеттік қалалық техникалық бақылау ұйымының бастығы қызметін атқарды. 1987 жылы шахта құрылысы басқармасы бастығына ауыстырылды, 1989 жылы Ащысай полиметалл комбинатының директоры болып тағайындалды.  

1990 жылы Қазақ ССР-і Жоғары Кеңесінің депутаты болып сайланды. 1991 жылы Жоғарғы Кеңеске өнеркәсіп, транспорт және байланысты дамыту мәселелері бойынша Комитеттің босатылған мүшесі ретінде қызметке ауыстырылды.

1941 жылдың маусымында Өнеркәсіп министрінің орынбасары, 1944 жылы тамызда – Геология және жер қойнауы министрінің орынбасары болып тағайындалды. 1997 жылы - "Казатомпром" АҚ ҰАК/НАК бас менеджері. 1999 жылы мамырда Д.А.Қонаев атындағы Ту-кен институтының директоры, 2002 жылдың мамырынан «Юбилейное» ЖШС, «Шалкия Цинк» ЖШС бас директорының орынбасары. 2005 жылдан бері "Invest Data" бас директоры және кеңес мүшесі.

М. Бітімбаев өзінің өндірістік және ғылыми жолында 83 авторлық куәлік, 5 патент алды. 110 ғылыми мақала, 8 монографияның авторы.

Марапаттары: «Құрмет белгісі» (1981), «Құрмет» (2006) ордендері, «Инженерная Слава» (Ресей Федерациясының Жоғары инженерлік Кеңесінің жоғары марапаты, 2010), «За доблестный труд, в ознаменование 100-летия со дня рождения В. И. Ленина» медалі (1970), «Еңбек ардагері» (1990) медалі, «ҚР Тәуелсіздігіне 10 жыл» (2001) мерекелік медалі, МАИ 15 жылдығы алтын медалі (2006), «Шахтерская слава» 1-ші, 2-ші, 3-ші дәрежелі құрмет белгісі (осы награданың толық кавалері, 1992, 2000, 2006), сонымен бірге, Қазақ ССР-і Жоғарғы Кеңесінің Құрмет грамотасы (1977), СССР Министрлер Советінің сыйлығы (1977), О. A. Жолдасбеков атындағы сыйлық (2005), Ш. Е. Есенов атындағы сыйлық (2006). Кентау қаласының құрметті азаматы.

М. Ж. Бітімбаевтың шығармалары

Произведения Битимбаева М. Ж.

Кітаптар - Книги

Битимбаев, М. Ж. Технология выемки руды из целиков при повторной разработке обширных пластообразных рудных залежей с устойчивой кровлей [Текст] : автореферат диссертации / М. Ж. Битимбаев.- Алматы, 1994. - 34 с.

Битимбаев, М. Ж.Технология выемки руды из целиков при повторной разработке обширных пластообразных рудных залежей с устойчивой кровлей [Текст]: диссертация доктора технических наук / М. Ж. Битимбаев ; Институт горного дела им. Д. А. Кунаева ; науч. конс. Е. И. Рогов.- Алматы, 1994.- 311 с.

Битимбаев, М.Ж.Формирование рациональной структуры промышленности и проблемы инвестиционного обеспечения[Текст] / М. Ж. Битимбаев. - Алматы: Ғылым, 1994. - 202с.

Битимбаев, М.Ж.Сокращение потерь руды при подземной разработке месторождений[Текст] / М. Ж. Битимбаев. - Алматы: Ғылым, 1994. - 215с.

Битимбаев, М.Ж.Основы горного дела[Текст] : учебник / М. Ж. Битимбаев ;

Т. Кабетенов; Ассоциация высших учебных заведений РК.- Алматы, 2011.- 396 с.

Битимбаев, М. Ж. Теория и практика закладочных работ при разработке месторождений полезных ископаемых [Текст] : учебник / М. Ж. Битимбаев, Л. А. Крупник. - Алматы, 2012. - 600 с.

Битимбаев, М. Ж. Взрывное дело [Текст] : учебник / М. Ж. Битимбаев, Ю. Н. Шапошник, Л. А. Крупник ; Ассоциация вузов РК. - Алматы : Print-S, 2012. - 822 c.

М. Ж. Бітімбаевтың мерзімді басылымдар мен жинақтардағы мақалалары

Публикации М. Ж. Битимбаева в периодических изданиях и сборниках

Бітімбаев, М. Парасат дауысы басым естілуі тиіс [Мәтін] / М. Бітімбаев // Егемен Қазақстан. - 2016. - 9 сәуір. - Б. 4.

***

2004 - 2009

Битимбаев, М.Ж.Инжиниринг корпорации: революция или эволюция? [Текст] / М. Ж. Битимбаев // Мир Евразии.- 2004.- № 3.- С.34-35.

Битимбаев, М.Устремленная в будущее[Текст]: Национальной инженерной академии РК - 15 лет / М. Битимбаев // Казахстанская правда.- 2006.- 30 ноября.- С.5.

Битимбаев, М. Новая технология электрохимического извлечения золота из урановых руд [Текст] / М. Битимбаев // Қазақстан Республикасы Ұлттық инженерлiк академиясының хабаршысы = Вестник Национальной инженерной академии РК.- 2006. - № 3. - С.65-70.

Битимбаев, М. Ж. Становление главной сырьевой базы черной металлургии Казахстана [Текст] / М. Ж. Битимбаев, Т. И. Маулянбаев // Горный журнал Казахстана. - 2006. - №5. - С. 2-5.

Битимбаев, М.Ж.Проблемы обоснования оптимальной производительности Качарского карьера [Текст] / М. Ж. Битимбаев // Горный журнал Казахстана.- 2006.- № 2.- С. 10.

Битимбаев, М.Ж. Ачсайский полиметаллический комбинат - наша вечная молодость [Текст] / М. Ж. Битимбаев // Горный журнал Казахстана. - 2007. - № 5. - С. 19-22.

Битимбаев, М.Ж. Становление главной сырьевой базы черной металлургии Казахстана [Текст] / М. Ж. Битимбаев, Т. И. Маулянбаев // Горный журнал Казахстана. - 2007. - № 6. - С. 2-6.

Битимбаев, М.Ж. Перспективы освоения месторождений кварцевых песков в Кызылординской области [Текст] / М. Ж. Битимбаев, Е. С. Дауылбаев // Горный журнал Казахстана. - 2008. - № 2. - С. 19-24.

Битимбаев, М.Ж.Использование ультразвука для повышения окислительного потенциала оборотных растворов подземного выщелачивания урана[Текст] / М. Ж. Битимбаев // Ұлттық инженерлiк академия хабаршысы = Вестник Нац. инженерной академии.- 2009.- № 1.- С.93-97.

Битимбаев, М.Ж.Химическия кольматация и способы ее устранения при подземном выщелачивании металлов [Текст] / М. Ж. Битимбаев // Ұлттық инженерлiк академия хабаршысы = Вестник Нац. инженерной академии.- 2009. - № 2. - С. 122-127.

2010 – 20...

Битимбаев, М.Ж. Феномен личности Президента - залог стабильности и процветания Казахстана [Текст] / М. Ж. Битимбаев // Горный журнал Казахстана. - 2010. - № 6. - С. 7-8.

Битимбаев, М.Ж. Технологические схемы открытых горных работ с контейнерной доставкой горной массы [Текст] / М. Ж. Битимбаев, В. И. Осадчий // Горный журнал Казахстана. - 2010. - № 12. - С. 19-22.

Битимбаев, М.Ж. Перспективы развития цветной металлургии Казахстана в свете выполнения Государственной программы форсированного индустриально-инновационного развития [Текст] / М. Ж. Битимбаев // Горный журнал Казахстана . - 2010. - № 7. - С. 12-15.

Битимбаев, М. Электросорбционная технология извлечения золота из сульфидных руд [Текст] / М. Битимбаев // Научно-техническое обеспечение горного производства / под общ. ред. С.Ж.Галиева.- Алматы, 2010.- Т.79. - С.115-121.

Битимбаев, М.Ж. Концептуальные проблемы совершенствования структуры комплексной механизации открытых горных работ [Текст] / М. Ж. Битимбаев , Т. Т. Жунусов // Вестник Национальной инженерной академии Республики Казахстан. - 2011. - № 1. - С. 135-140.

Битимбаев, М.Ж.Развитие горно-металлургической отрасли в свете выполнения программы стратегического развития Республики Казахстан до 2020 года[Текст] / М. Ж. Битимбаев // ҚР Ұлттық инженерлiк академиясының хабаршысы = Вестник Национальной инженерной академии РК.- 2011.- № 3.- С.67-73.

Битимбаев, М.Ж. Горнометаллургический комплекс Казахстана в ХХI веке: направления развития, проблемы и возможности [Текст] / М. Ж. Битимбаев // Горный журнал Казахстана. - 2011. - № 12. - С. 20-24.

Битимбаев, М.Ж. Извлечение меди из целиков Жезказгана [Текст] / М. Ж. Битимбаев, Г. И. Тамбиев // Горный журнал Казахстана. - 2012. - № 5. - С. 16-20.

Битимбаев, М.Время уходит - память остается [Текст] : к 100-летию со дня рождения горного инженера, профессора О.Байконурова / М. Битимбаев// Класс Time.- 2012 . - 12 сентября. - С. 6.

Битимбаев, М.Ж.Инновационные предпроектные и проектные решения по разработке некоторых медных месторождений Казахстана [Текст] / М. Ж. Битимбаев// Горный журнал Казахстана.- 2012. - № 11. - С. 4-8.

Битимбаев, М.Ж.Расчет цементации опорных и охранных целиков при инновационной технологии извлечения меди [Текст] / М. Битимбаев// ҚР Ұлттық инженерлiк академиясының хабаршысы = Вестник Национальной инженерной академии РК.- 2013. - № 4. - C. 55-62.

Битимбаев, М.Ж.Способ извлечения меди из охранных целиков месторождения Жезказган [Текст] / М. Ж. Битимбаев// ҚР Ұлттық инженерлiк академиясының хабаршысы = Вестник Национальной инженерной академии РК.- 2012. - № 2. - С. 120-124.

Битимбаев, М.Ж.Термодинамический анализ процессов разложения сульфидных минералов серной кислоты[Текст] / М. Ж. Битимбаев// Научно-техническое обеспечение горного производства: труды Института горного дела им. Д.А. Кунаева / под. ред. Н.С.Буктукова.- Алматы, 2012.- Т. 82. - С. 115-119.

Битимбаев, М.Ж.Перспективы интенсификации кучного выщелачивания золотосодержащей руды месторождения Акжал [Текст] / М. Ж. Битимбаев// ҚР Ұлттық инженерлiк академиясының хабаршысы = Вестник Национальной инженерной академии РК.- 2013. - № 4. - C. 49-54.

Битимбаев, М.Ж.Расчет цементации опорных и охранных целиков при инновационной технологии извлечения меди [Текст] / М. Ж. Битимбаев// ҚР Ұлттық инженерлiк академиясының хабаршысы = Вестник Национальной инженерной академии РК.- 2013. - № 4. - C. 55-62.

Битимбаев, М.Ж.Изучение и установление технологических параметров размыва породы при скважинной гидравлической добыче[Текст] / М. Ж. Битимбаев // ҚР Ұлттық инженерлiк академиясының хабаршысы = Вестник Национальной инженерной академии РК.- 2013. - № 4. - C. 63-70.

Битимбаев, М.Ж.Определение оптимальной высоты подъема в карьере при контейнерной технологии доставки горной массы[Текст] / М. Ж. Битимбаев // ҚР Ұлттық инженерлiк академиясының хабаршысы = Вестник Национальной инженерной академии РК.- 2013. - № 3. - C. 77-82.

Битимбаев, М.Ж.Экологические аспекты технологии интенсивного кучного выщелачивания[Текст] / М. Ж. Битимбаев // ҚР Ұлттық инженерлiк академиясының хабаршысы = Вестник Национальной инженерной академии РК.- 2014.- № 3.- С. 43-47.

Битимбаев, М.Ж.Возможность применения на золоторудных карьерах контейнерной технологии [Текст] / М. Ж. Битимбаев// Научно-техническое обеспечение горного производства: труды.- Алматы, 2014.- Т. 86.- С. 126-133.

Битимбаев, М. Ж. Проектирование грузозахватного устройства для контейнерного подъема горной массы в карьерах [Текст] / М. Ж. Битимбаев, С. Л. Кузьмин // ҚР Ұлттық инженерлiк академиясының хабаршысы = Вестник Национальной инженерной академии РК.- 2014.- № 4.- С. 44-48.

Битимбаев, М.Научно-техническое обеспечение - краеугольный камень устойчивого развития горно-металлургического комплекса Казахстана [Текст] / М. Битимбаев// Деловая неделя.- 2014. - 11 апреля. - С. 5.

Битимбаев, М. Ж. Проектирование подъемной машины для контейнерной технологии на карьерах [Текст] / М. Ж. Битимбаев, С. Л. Кузьмин // ҚР Ұлттық инженерлiк академиясының хабаршысы = Вестник Национальной инженерной академии РК.- 2015.- № 3.- С. 51-55.

Битимбаев, М. Ж. Применение в качестве подъемной машины карьерных экскаваторов при контейнерной технологии [Текст] / М. Ж. Битимбаев // ҚР Ұлттық инженерлiк академиясының хабаршысы = Вестник Национальной инженерной академии РК.- 2015.- № 3.- С. 56-63.

М. Ж. Бітімбаевтың өмірі мен шығармашылығы туралы әдебиеттер

Литература о жизни и творчестве М. Ж. Битимбаева

Кітаптар-Книги 

Қазақстан [Мәтін] : ұлттық энциклопедия. Т. 2 : Ә-Г. - Алматы : Қазақ энциклопедиясы, 1999. - 704 б. - Бітімбаев Марат : б. 520.

Қазақстан ғылымы [Мәтін] : энциклопедия. Т. 1 : А-К. - Алматы : Қазақ энциклопедиясы, 2010. - 544 б. - Бітімбаев Марат : б. 287.

Құлатайұлы, Ө. Өмірін өндіріске арнаған ғалым [Мәтін] : [М. Бітімбаев туралы] / Ө. Құлатайұлы // Түркістан. - 2010. - 8 шілде. - Б. 4.

Шығыс жұлдыздары [Мәтін] : энциклопедиялық анықтамалық. Т. 2. - Астана : Фолиант, 2011. - 304 б. - Бітімбаев Марат : б. 139.

Шығыс Қазақстан Облысы [Мәтін] : энциклопедия. - Алматы : Қазақ энциклопедиясы, 2014. - 848 б. - Бітімбаев Марат : б. 295.

Алтыбаев, Қ. Тұзақшы (Байыл) Мырзаш батыр / Қ. Алтыбаев. - Өскемен: Шығыс Ақпарат, 2022. - 300 б.

Мақалалар-Статьи

Құлатайұлы, Ө. Өмірін өндіріске арнаған ғалым: Техника ғылымдарының докторы, профессор М.Ж.Бітімбаев туралы [Мәтін] / Құлатайұлы Ө. // Түркістан . - 2010. - 8 шілде (№ 27/28). – Б. 4.

Нұрпейісова, М. Тұлға: [Мәтін] / М. Нұрпейісова // Дидар. - 2020. - 18 тамыз. - Б. 7.

Нұрпейісова, М. "Бес асыл іске" асық жан : тау-кен инженері Марат Жақыпұлы Бітімбаев туралы / М. Нұрпейісова. - Мәтін (визуалды) // Ана тілі. - 2025. - 17 шілде (№27). - Б. 9.

***

Азмухамбетов, Ш. Место встречи тысячелетий [Текст] : [о зайсанском историко-краеведческом музее] : [о М. Битимбаеве]/ Ш. Азмухамбетов // Рудный Алтай. - 2010. - 11 января. - С. 7.

Бияров Т. Н.

Жаңартылды 10.05.2024 14:30

Бияров Төлеухан Нұралдаұлы (1949-2008 жж.) – қолданбалы математика мен кибернетика саласы бойынша қазақ ғалымы, Қазақстан Республикасы Ұлттық инженерлік академиясының корреспондент мүшесі, техника ғылымдарының докторы, профессор.

1949 ж. 1 мамырда Шығыс Қазақстан облысы, Катонқарағай ауданы, қазіргі Еңбек ауылында дүниеге келген. 1967 жылы С. М. Киров атын. Қазақ мемлекеттік университетінің (қазіргі Әл-Фараби атын. ҚазҰУ) механика-математика факультетіне оқуға түскен. Екінші курстан бастап ЖОО оқытушыларын даярлайтын арнайы топта «Математикалық логика» мамандығы бойынша Аслан Таймановтың жетекшілігінде білім алған. 1972 ж. университеттің «Қолданбалы математика» мамандығын тәмамдаған соң, еңбек жолын С. М. Киров атындағы ҚазМУ жанындағы Қазақстан ЖМ АЖА (АИС ВШ Казахстана) ғылыми-зерттеу лабораториясында инженер-бағдарламашы ретінде жалғастырған.

1973-1976 жж. «Математикалық кибернетика» мамандығы бойынша аспирантурада оқыған. 1976-1989 жж. БАЖ (АСУ) математикалық қамтамасыз ету кафедрасында оқытушы, аға оқытушы, доцент, кейін Әл-Фараби атындағы ҚазҰУ-да қызмет атқарған.

1989-2002 жж. Әл-Фараби атындағы ҚазҰУ-да ЭЕМ және кибернетика, Кибернетика, Математикалық кибернетика, ЭЕМ математикалық қамтамасыз ету және математикалық кибернетика, Математикалық кибернетика және ақпараттық жүйе кафедраларын басқарған.

2002-2008 жж. Қазақстан-Британ техникалық университетінің ақпараттық технологиялар факультетінің деканы қызметін атқарды. 1989 ж. Әл-Фараби атындағы ҚазҰУ-да алғаш рет «Қолданбалы математика» мамандығы бойынша «Математикалық кибернетика» бөлімін ашқан.

1996 ж. «Ақпараттық жүйелер» (бизнесте) және 1998 ж. «Информатика» мамандығы бөлімдерін ашқан (Мемлекеттік стандарт авторы). ҚР БҒМ ОӘБ (УМО) осы мамандықтар бойынша әдістемелік комиссия төрағасы міндетін қатар атқарған.

Т. Н. Бияров 243 ғылыми-әдістемелік еңбектің, 17 оқу-әдістемелік құралдың, 8 монографияның авторы. Профессор Т. Н. Бияров Қазақстан кибернетика мектебінің негізін қалаған. 19 ғылым кандидатын, оның ішінде үшеуі «Математикалық кибернетика» мамандығы бойынша, 1 физика-математика ғылымының докторын дайындаған.

Оның шәкірттерінің қатарында Ж. Күлекеев, Б. Жұмағұлов, М.Н. Қалимолдаев, Ж.Д. Ертілесов, А. Д. Сапарбаев т.б. болды.
Мемлекеттік ғылыми шәкіртақыға Т. Н. Бияров есімінде мемлекеттік ғылыми шәкіртақы тағайындалған. Т.Бияровтың өлеңдері «Ағажай, Алтайдай жер қайда» және «Өлеңге әркімнің-ақ бар таласы» атты бір топ катонқарағайлық ақындар жинағына енген.

Марапаттары: Көрнекті ғалымдар мен мамандарға арналған Мемлекеттік ғылыми шәкіртақы иегері, «Тың жерлерді игеруге қосқан үлесі үшін» медалімен марапатталған (1970 ж.). Ғалымға Ұлттық инженерлік академиясының академигі атағы берілген.

Т. Н. Бияровтың ғылыми еңбектері

Научные труды Биярова Т. Н. 

Кітаптар - Книги 

Бияров, Т. Н. Қозғалыстың орнықтылық теориясы [Мәтін] : жоғары оқу орындарының студенттеріне көмекші құрал / Т. Н. Бияров. - Алматы : Қазақ университеті, 1991. - 50 б.

Бияров, Т.Н. Өлеңдер. Мақалалар. Естеліктер [Мәтін] / Т. Н. Бияров. - Алматы : Орхон, 2009. - 256 б.

***

Бияров, Т. Н. Основы динамики и вопросы устойчивости механизмов высоких классов и машин со многими степенями свободы[Текст]: диссертация на соискание ученой степени доктора технических наук / Т. Н. Бияров; Каз.ГНУ им. Аль-Фараби; науч. конс. У. А. Джолдасбеков.- Алматы, 1993.- 380 с.

Бияров, Т.Н.Макромоделирование национальной экономики на конечном горизонте планирования[Текст]: монография / Т. Н. Бияров. - Алматы: Экономика, 1999. - 124с.

Авторларымен бірігіп шығарған басылымдары

Издания, вышедшие в соавторстве

Бияров, Т. Н.Элементар математика есептерінің жинағы [Мәтін] : оқу құралы / Т. Н. Бияров, М. М. Молдабеков. - Алматы : Кітап, 1992. - 348 б.

Бияров, Т. Н. Экономикалық кибернетика [Мәтін] / Т. Н. Бияров, А. Ө. Биярова ; ҚМҰУ. - Алматы : Қазақ университеті, 2000. - 218 б.

Бияров, Т. Н. Оңтайландыру және басқару [Мәтін] : оқу құралы / Т. Н. Бияров, Ә. С. Әжібекова, А. О. Биярова. - Алматы : ҚБТУ, 2008. - 196 б.

Бияров, Т. Н. Оптимизация и управление [Текст]. Ч. 1 : учебное пособие / Т. Н. Бияров, А. С. Ажибекова. - Алматы, 2007. - 123 с.

Бияров, Т. Н. Оптимизация и управление [Текст]. Ч. 2 : учебное пособие / Т. Н. Бияров, А. С. Ажибекова. - Алматы, 2007. - 136 с.

Т. Н. Бияровтың қатысуымен шыққан басылымдар

Издания, вышедшие при участии Т. Н. Биярова

Функционалдық анализ [Мәтін] : методикалық оқу құралы : 2-бөлім: Сызықтық операторлар теориясы / құраст. Т. Н.Бияров, А. А. Бедельбаев. - Алматы, 1985. - 68 б.

Методические указания по кредитной системе обучения [Текст] / сост. Т. Н. Бияров, С. Т. Тилемисов. - Алматы, 2004. - 28 с.

Оңтайландыру тәсілдері [Мәтін] : оқу құралы / құраст. Т.Н. Бияров, С.Б. Беркімбаева. - Алматы, 2005. - 72 б.

Т. Н. Бияровтыңмерзімді басылымдар мен жинақтардағы мақалалары

Публикации Т. Н. Биярова в периодических изданиях и сборниках

Мақалалары – Статьи 

Бияров, Т. Н. Экономикалық реформаны баяулатуға болмайды [Мәтін] / Т. Н. Бияров // Егемен Қазақстан. - 2003. - 19 тамыз. - Б. 2. 

Сұхбаттары - Беседы

Бияров, Т. Н. XXI ғасыр - технология ғасыры [Мәтін] : [техника ғылымының докторы, профессормен сұхбат] / Т. Н. Бияров; әңг. Е. Сахариев // Ана тiлi. - 2005. - 10 наурыз. - Б. 5. 

Өлеңдері - Стихи

Бияров, Т. Н. Ауылдың ерке қыздары; Жаңбыр [Мәтін] : өлеңдер / Т. Н. Бияров // Лениншiл жас. - 1970. - 12 июнь.

Бияров, Т. Н. "Гүлдер" ансамблiне [Мәтін] : өлең / Т. Н. Бияров // Лениншiл жас. - 1971. - 25 март.

Бияров, Т. Н. Өлеңдері [Мәтін] / Т. Н. Бияров // Ағажай, Алтайдай жер қайда : өлеңдер жинағы / құраст. Ш. Оразаев. - Алматы : Полиграфия, 1999. - Б. 259-302.

Бияров, Т. Н. Шарықтатып әкетсе өлең жанды; Атамекен; Аруға; Сырласу; Сол бiр үй; Сағыныш; Таң жырлары; Алтай; Еңбек; Жаңбырдан соң; Элегия [Мәтін] / Т. Н. Бияров // Мұқағали. - 2009. - № 8. - Б. 11,13-14.

Т. Н. Бияровтың өмірі мен ғылыми шығармашылығы туралы әдебиеттер

Литература о научной деятельности Биярова Т. Н.

Назырбаев, Қ.Катонқарағай [Мәтін] / Қ. Назырбаев; ред. С. Бақтыгерейұлы ; ҚР Байланыс және ақпарат министрлігі. - Астана : Фолиант , 2011. - 280 б. - Бияров Төлеухан: б. 221.

Шығыс жұлдыздары [Мәтін] : энциклопедиялық анықтамалық. Т. 2. - Астана : Фолиант, 2011. - Бияров Тілеухан: б. 138.

Қазақстан ғалымдары [Мәтін] : энциклопедиялық анықтамалық. Т. 1 : А-К. - Алматы : Қазақ энциклопедиясы, 2012. - Бияров Тілеухан: б. 408.

Шығыс Қазақстан Облысы [Мәтін] : энциклопедия. - Алматы : Қазақ энциклопедиясы, 2014. - Бияров Тілеухан : б. 273.

Сахариев, Е. Тәуелсіздік : не ұтып, неден ұтылдық? [Мәтін] : саяси және әскери ғылымдарының докторы профессор Әскер Бақаев және техника ғылымының докторы, профессор Төлеухан Бияровтың пікірі / Е. Сахариев // Қазақстан - ZAMAN . - 2005.- 16 желтоқсан. -Б. 1, 3.

Әшімханұлы, Д. Азамат. Академик. Ақын [Мәтін] : Төлеухан Бияров туралы / Д. Әшімханұлы // Түркістан. - 2009. - 7 мамыр. - Б. 11.

Назырбаев, Қ. Ғылымды мұрат еткен досым еді [Мәтін] : [кибернетика және механика саласындағы еліміздің белгілі ғалымы, профессор Төлеухан Нұролдаұлы Бияров 60 жасқа толды] / Қ. Назырбаев // Дидар. - 2009. - 29 сәуір. - Б. 6.

Уалханова, Р. Н. Катонқарағайдан шыққан тұңғыш академик: академик Бияров Төлеухан Нуралдаұлының туғанына 75 жыл толуына орай мақала / Р. Н. Уалханова. - Мәтін (визуалды) // Арайлы Катонқарағай. - 2024. - 3 мамыр (N18). - Б. 6.

Райысова, Б. Толқында туған тұлға : ақынг, техника ғылымдарының докторы, Төлеухан Бияровтың 75 жылдығына / Б. Райысова. - Мәтін (визуалды) // Арайлы Катонқарағай. - 2024. - 21 маусым (N25). - Б. 5.

Бақытқызы, А. Таңбадан шыққан қос ғалым: [А. С. Пушкин атындағы облыстық кітапханада аудармашы Баламер Сахариев 95 жылдығына және профессор Төлеухан Бияровтың 75 жылдығына арналған дөңгелек үстел өтті] / А. Бақытқызы. - Мәтін (визуалды) // Дидар. - 2024. - 28 қараша (N46). - Б. 9.

Сілтемелер - Ссылки

https://ru.wikipedia.org/wiki/Бияров,_Телеухан_Нуралдаулы

http://edu.semgu.kz/ebook/umkd/2b897be1-46e8-11e4-973d-f6d299da70eebook_inf.pdf с. 352.

http://yavix.ru/имя%20Телеухан

http://famous-birthdays.ru/data/01_maya/biyarov_teleuhan_nuraldaulyi.html