Өскенбаев Х.

Жаңартылды 05.09.2022 22:30

Өскенбаев Халиолла Құнанбайұлы (1848-1870) – ақын, әдебиетші

Халиолла Құнанбайұлы 1848 жылы туған. Әкесі Құнанбай төрт әйел алған. Үлкен әйелі – қыздай алған Күңкеден Құдайберді туады. Екінші әйелі – Ұлжаннан туған балалары: Тәңірберді, Ибраһим (Абай), Ысқақ, Оспан, үшінші әйелі – Айғыздан Халиолла, Ысмағұл деген балалары болған. Төртінші әйелі – Нұрғанымнан ұрпақ жоқ.

Құнанбай екі баласына үлкен үміт артқан. Халиолланы жастайы-нан орыс оқуына берсе, Абайды мұсылманша оқытады. Балаларын өз атына жаздырғанмен, Халиолла мен немересі Әбдірахманды әкесі Өскенбайдың атына жаздырды. «Халиолла Өскенбаев» деп жаздырғаны туралы куәлік қағаз (свидетельство) мұрағаттарда сақталған. Халиолланы ағайын- туысы – Халел деп атаса, оның аты-жөні орыс басылымдары мен архив деректерінде «Халиулла Ускенбаев» деп кездеседі.      

 Жасында Халиолла Құнанбайдың барлық балалары сияқты ауыл молдасы Ғабитханнан дәріс алып, мұсылманша хат таниды. Кейіннен Семейдегі Камалиден хазіреттің медресесінде үш жыл оқып, оған қоса өзі ынта қойып, орысша сауатын ашады.

Әрхам: «Халиолла сабырлы, көп сөйлемейтін, тұйық болады. Абай Ысқақтан Халиолла артық, ойлы ақылды, дана адам болар деп үміт артады» дейді.

Халиолла 11- 12 жасында кадет корпусына түссе, онда 7 жыл оқып, 1867 жыл бітіріп шығады. Сол жылы Москваның Павлов атындағы әскери училищесіне түсті. Халиолла бір жыл ауылда, бір жыл Омбыдаәскери қызмет атқарады. Құнанбайдың талантты ұлы 1870 жылы аққан жұлдыздай, небәрі 22 жыл ғана өмір сүріп, аурудан қайтыс болады. Сүйегі «Сары қатын» қыстауына жерленеді.

Семей өңірінде алғашқы адамдардың қатарында әскери шенге ие болған ол жат жерде тек білім алумен ғана шектелмей, қазақ халқының фольклор үлгілерін жинайды. Оларды И.Березин, Н.Костылецкий, Н.Максимов сынды орыстың шығыстанушы ғалымдарына жолдап, өзі де қазақ халқы ауыз әдебиетінің кейбір нұсқаларын орыс тіліне аударады. Жазғандары «Дала уәлаяты», «Сибирский вестник», «Московская иллюстративная газета», «Природа и люди» басылымдарында жарық көріп отырады.
Халиолла Өскенбаевтың ғұмыры мен шығармашылығы жайлы ғалымдар мен жазушылар өз пікірлерін қалдырған.

Әлкей Марғұлан – Халиолланың өмірі мен рухани мұрасын зерттеуге ден қойған алғашқы ғалым. Халиолла жайында әр уақыттарда Г.Потанин, Н.Максимов, И.Березин, Н.Костылецкий атты орыс ғалымдары мен М.Әуезов, С.Мұқанов, Ұ.Сұбханбердина, А.Сағди, М.Бейсенбаев, Т.Жұртбай, Т.Әлімқұлов сынды қазақ жазушылары мен ғалым-зерттеушілер, Кәкітай, Әрхам Ысқақовтар, Ахат Құдайбердиев, Тұрағұл атты Ырғызбай ұрпақтары да жазды.

Жасы отызға жетпей дүниеден озған Халиолла жайында 1896 жылы орыс зерттеушісі Н.Потанин «Ең соңғы қазақ ханзадасының киіз үйінде» (Шығыс сұлтанның үйінде) деген еңбегінде («Русское богатство» журналы. 1896, №8) Халиолланың асқан білімдарлығымен қоса, сол білгенін өз еліне үйретіп, басқа жұрттың әдебиетін қазақ жұртына насихаттап, таныстырудағы еңбегін ерекше баяндайды. Халиолла Тургеневтің, Лермонтовтың, Толстойдың шағармаларын еркін аударып, көппен бөліскен. Өкініштісі, Халиолланың аударма мұрасы сақталмаған

Ә.Марғұлан «Московская иллюс­тративная газета» басылымының 1892 жылғы №274 санында жарияланған Халиолланың «Қазақ аңызы» деген мақаласын алғаш ғылыми айналымға енгізеді. Бұл – Х.Өскенбаевтың баспасөз бетіне шыққан бізге белгілі жалғыз еңбегі. Қысқа мақалада Темучинді Шыңғыс тауындағы Хан биігіне Майқы би бастатқан билер ақ кигізге отырғызып, хан көтергендігі туралы тарихи шындық баяндалған.
Замандастарының, әсіресе, Г.Потаниннің сипаттауында Халел әскери іспен қатар көркем әдебиетті де жақсы меңгереді.

Әрхамның естелігі бойынша Халиолла дүниеден өткенде оның сүйегімен қоса Омбыдан екі сандық қоса келіпті. Артында қалған дүниесін іні-бауырлары бөліскен кезде, Абай бірден кітаптар мен қолжазбаларға толы сандықты қалап алыпты. Бойындағы таланты ашылып үлгермей кеткен Халиолла бір сандық кітаппен бірге Абайдың санасына орыс әдебиетінің сәулесін құйып, рухани дүниесін байытып, тынысын кеңейтті.

Халиолла Өскенбаевтың өмірі мен әдеби мұрасы әлі де зерттеуді талап етеді. Семейлік Ә. Медеуханұы, А. Мұхаметқалиқызының зерттеулері оқырманның таным көкжиегін кеңейтіп, Халиолла өмірінен біраз сыр ұқтырары анық.

Х. Өскенбаев туралы

О Х. Ускенбаеве

Марғұлан, Ә. Абайдың інісі Халиуллаға жазылған үш хат [Мәтін] /Ә. Марғұлан. Шығармалары. Т.ХІV. - Б.291-299.

Медеуханұлы Ә. Халиолла Өскенбаев [Мәтін] //Ә. Медеуханұлы. Абай аманаты (пьесалар. Ғылыми –танымдық мақалалар . – Семей.- Анастасия, 2014. - Б.154-164.                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                            

Өскенбаев Халиолла туралы мерзімді басылым беттеріндегі мақалалар

Статьи на страницах периодической печати о Халиулле Оскенбаеве

 

Медеуханұлы Ә. Құнанбайдың баласы Халиолла [Мәтін] : [Ұлы Абайдың талантты інісі Халиолла Өскенбаев туралы] / Ә. Медеуханұлы // Ертіс өңірі. - 2011. - 18 мамыр.- Б.11.

Медеуханұлы Ә. Құнанбайдың ұлы Халиолла [Мәтін] / Медеуханұлы Ә. // Егемен Қазақстан. - 2011. - 27 шілде (№ 325/328). - 8

Медеуханұлы, Ә. Соңына өлмес мұра қалдырған Абайдың өнегелі інісі Халиолла Құнанбайұлы жайында бір үзік сыр. [Мәтін] / Ә. Медеуханұлы // Дидар. - 2012. - 30 наурыз. - Б. 22.

Медеуханұлы Ә. Халиолла Өскенбаев [Мәтін] / Ә. Медеуханұлы // Абай. - 2012. - №1-4.- б.110-114

Мұхамедова М. Халиолла Өскенбаев оқыған Омбының кадет корпусы (архив деректері ізімен) [Мәтін] / М. Мұхамедова // Керуен. - 2014. - №6.- Б.140-149.

Рахымбекқызы, Т. Әдеби кеш арқауы - Халиолла өмірі [Мәтін] / Т Рахымбекқызы // Абай елі. - 2014. - 16 - 23 сәуір. - Б. 3.

                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                

Пермитин Е. Н.

Жаңартылды 17.06.2025 11:01

Пермитин Ефим Николаевич (1896-1971 жж.) – жазушы, публицист, қоғам қайраткері.

Өскемен қаласында, ағаш шебері отбасында дүниеге келген. Қалалық училищені аяқтаған соң, фабрикада жұмыс істейді, мұғалімдер семинариясын экстернмен аяқтап, майданға шақырылады. Октябрь революциясынан кейін Өскеменде уездік әскери коммисариатта жұмыс істейді. Әуесқой аңшылар кеңесін, кейін оны өз баспасы бар уездік одаққа айналдырып, ай сайын «Охотник Алтая» атты журнал шығарып тұрған (1923-1925). Елдегі тұңғыш әдеби аңшылық журналының редакторы болған. Авторлық ұжым негізінде - "Звено Алтая" әдеби бірлестігінің мүшесі. Журнал беттерінде М.  Зверев, А. Волков шығармалары басылып, болашақ жазушының алғашқы өлеңдері, әңгімелері мен суреттері жарияланады: "В белках", "У костра", "Весенние мотивы" және т. б. 

Е. Пермитиннің "Капкан" романы "Сибирские огни" журналында басылып, жеке кітап болып шыққан. 1931 ж. "Земля Советская" журналында "Когти" повесі жарияланған соң, Е. Пермитин алтай ауылы өмірі мен тұрмысын жетік меңгерген адам ретінде қабылданды. Мәскеуге жұмысқа ауысады.

1938 ж. Е. Пермитин жалған айыппен қамауға алынады. Айдауда болған жылдары (1938-1944) Ефим Николаевич қолына қалам алмаған.

«Ника Козляткин» (1926), «В белках»(1927) сияқты повесть пен әңгімелердің, «Капкан»(1928) романының, «Горные орлы» (1951)тетралогиясының, «Ручьи весенние» (1956) романының, «Жизнь Алексея Рокотова»(1958-1969) трилогиясының авторы.

РКФСР Жазушылар одағының хатшысы, РКФСР мемлекеттік сыйлығының лауреаты.

Е. Н. Пермитин шығармалары

Произведения Пермитина Е. Н.

Кітаптар – Книги

Пермитин, Е.Н. Тау қыраны [Мәтін] : роман / Е.Н.Пермитин .- Алматы, 1976.- 789 б.

***

Пермитин Е.Н. Горные орлы [Текст] : роман в 4 ч. / Е.Н. Пермитин. - М. : Советский писатель, 1960. - 537 с.

Пермитин, Е.Н. Собрание сочинений [Текст] : в 4 т. Т. 1 : Горные орлы : роман /Е.Н. Пермитин. - М. : Худож. лит 1978. - 671 с.

Пермитин, Е. Н. Собрание сочинений [Текст] : в 4 т. Т. 2 : Жизнь Алексея Рокотова : трилогия. -   М. : Худож. лит.,1979. - 861 с.

Пермитин, Е. Н. Жизнь Алексея Рокотова [Текст] : трилогия. - Кн. 1-2 : Раннее утро / Е.Н. Пермитин. - М. : Современник, 1986. - 736 с.

Пермитин, Е.Н. Собрание сочинений [Текст] : в 4 т. Т. 3 : Жизнь Алексея Рокотова : трилогия, Кн. 3. "Поэма о лесах". - М. : Художественная литература, 1980. - 306с.

Пермитин, Е.Н. Собрание сочинений [Текст] : в 4 т. Т. 4 : Друзья / Е.Н. Пермитин . - М. : Художественная литература, 1980. - 445 с.

Пермитин, Е.Н. Горные орлы [Текст] : роман / Е. Пермитин. - Иркутск : Восточно-Сибирское книжное изд-во, 1986. - 528 с.

Өмірі мен шығармашылығы туралы әдебиеттер

Литература о жизни и творчестве

Писатели и поэты Восточного Казахстана [Текст] : рекомендательный указатель литературы. - Усть-Каменогорск, 1999. - Пермитин Ефим Николаевич: с.35-39.

Шығыс Қазақстан облысы [Мәтін] : энциклопедия. - Алматы : Қазақ энциклопедиясы, 2014. - Пермитин Ефим Николаевич: б. 613.

1950-2000

Ефим Пермитин на родине [Текст] // Знамя коммунизма. - 1959. - 22 марта. - С. 4.

Серебрякова, Г. Воспитание характера [Текст] : о Е.Пермитине / Г.Серебрякова // Наш современник. - 1963. - №4. - С. 223-224.

Розанов, А. Верность [Текст] : к 75-летию со дня рождения Е. Пермитина / А.Розанов // Ленинская смена. - 1971. - 15 янв. - С.3.

Черных, С. Алтай - его родина [Текст] / С.Черных // Рудный Алтай. - 1976. - 8 янв. - С. 4.

Черных, С. Алтайский самородок [Текст] / С.Черных // Казахстанская правда. - 1976. - 8 янв. - С.4.

Паромщик, Т. Ефим Пермитин: "Душа, что прелого сена клок"[Текст]: [к творчеству Е.Пермитина] / Т.Паромщик // Рудный Алтай.- 1995.-23 мая. - С. 3.

Тарлыкова, О. Белые пятна биографии[Текст] : о Е.Пермитине / О.Тарлыкова // Рудный Алтай.- 1995.-19 дек. - С. 4.

Тарлыкова, О. Одна, но пламенная страсть[Текст]: [Е.Пермитин как охотник] / О. Тарлыкова // Рудный Алтай.- 1995.-30 нояб. - С. 4.

Тарлыкова, О. С душой,распахнутой для всех [Текст] : [к биографии Е.Пермитина] / Тарлыкова О. // Рудный Алтай. - 1995. - 11 нояб. - С.2.

Байдавлетов, Р.Ж.Ефим Пермитин [Текст] : [к 100-летию со дня рождения. О жизни и творчестве писателя Е.Н. Пермитина] / Р.Ж.Байдавлетов // Простор http://prostor.samal.kz. - 1996. - №1. - С. 95.

Тарлыкова, О. "Жизнь трепала меня" [Текст] : [к биогр. Е.Пермитина] / О. Тарлыкова // Рудный Алтай. - 1996. - 9 янв. - С. 2.

Письма писателя[Текст]: к 100-летию со дня рождения Е.Пермитина // Рудный Алтай.- 1996.-6 янв. - С.2.

Новиков, М. Сибирские великаны[Текст]: [воспоминания о писателях В.Зазубрине, В.Правдухине, Е.Пермитине] / М.Новиков // Рудный Алтай.- 1997.-30 янв. - С. 4.

Устинова, Г. Пермитин хранил нелегальщину[Текст] / О. Тарлыкова : [к биографии писателя Е.Н.Пермитина] / Г. Устинова // Устинка.- 1998.-13 нояб.-С.11.

Тарлыкова, О. Ефим Пермитин - душа распахнута для всех [Текст] : [о жизни и творчестве писателя Ефима Николаевича Пермитина] / О. Тарлыкова // Простор http://prostor.samal.kz. - 1999. - №4. - С. 121-123.

Деев, В. Литературные прогулки по Пермитинско-Волковскому Усть-Каменогорску[Текст]: [об Усть-Каменогорске XІX века; о А.Волкове, Е.Пермитине, Е.Михаэлисе] / В. Деев // Рудный Алтай.- 2000.-29 янв.;19 февр.;25 марта;27 мая;24 июня;8 июля;5 авг.

Тарлыкова,О. Места, связанные с именем Е.Н.Пермитина[Текст]: [о Е.Н.Пермитине] / О.Тарлыкова // Устинка.- 2000.-25 авг.-С.4.

Тарлыкова, О. Усть-Каменогорск на страницах летописи Ефима Пермитина[Текст] : [история г.Усть-Каменогорска через литературные произведения Е. Пермитина] / О.Тарлыкова // Семь дней.- 2000.-18 авг., 25 авг., 1 сент., 8 сент.-С.6.

Новиков, М. В коренном гнездовье медведей [Текст] : [об охотничьих маршрутах новосибирских писателей - В.Я.Зазубрина, Е.Н.Пермитина, В.Правдухина] / М. Новиков // Рудный Алтай. - 2001. - 13 окт. - С. 19.

Тарлыкова, О. Страницы летописи Ефима Пермитина[Текст] / О. Тарлыкова // Деловой Усть-Каменогорск http://www.aaa.kz.- 2002. - N 11. - С. 26-27.

Дурново, И. "Незабвенные мои старички" [Текст] / И.Дурново // Рудный Алтай. - 2005. - 24 дек. - С. 8.

Лухтанов, А. В захолустном Усть-Каменогорске издавался первый в Советском Союзе охотничий журнал [Текст] / Лухтанов А. // Рудный Алтай. - 2005. - 8 февр. - С. 4.

Тарлыкова, О. Коренной, "матерый", истовый сибиряк[Текст] : к 110-летию со дня рождения Е. Пермитина / О.Тарлыкова // Простор ћttp :// prostor.samal.kz .- 2005. - N12. - С. 52-65.

Тарлыкова, О. Коренной, "матерый", истовый сибиряк [Текст] : к 110-летию со дня рождения Ефима Пермитина / О. Тарлыкова // Нива. - 2005. - №12. - С. 52-65.

Бжицких, И. Душа распахнута для всех [Текст] : Ефиму Пермитину 110 лет / И.Бжицких // Вестник культуры. - 2006. - №1. - С. 30-31.

Оркушпаева, Н. Вечерами склонялся над рукописью... [Текст] : [о писателе Е. Пермитине, уроженце г. Усть-Каменогорска] / Н. Оркушпаева // Рудный Алтай. - 2011. - 6 авг. - С. 6.

Чистяковские чтения [Текст] : материалы регионального семинара (13 апреля 2012 г.) / Министерство образования и науки Республики Казахстан, Казахстанско-Американский свободный университет. Ч. 2. - Усть-Каменогорск : КАСУ, 2012. - 228 с.

Логинова, И. Охотничье сердце Ефима Пермитина [Текст] / И. Логинова // 7 дней. - 2014. - 23 января. - С. 9

Рябцовская, Л. Что ни имя, то целая эпоха [Текст] : [о выставке в ВК областном краеведческом музее, посвященной писателям, уроженцам Восточного Казахстана] / Л. Рябцовская // Рудный Алтай. - 2015. - 29 янв. - С. 9.

 

Первушин К.С.

Жаңартылды 10.06.2025 14:50

Первушин Климент Семенович (1947-2020 жж.) – ақын, жазушы, Қазақстан және Ресей жазушылар одағының мүшесі. Мәскеу халықаралық «Алтын қалам» конкурсының екі мәрте, "Свободной музы приношенье" поэтикалық конкурсының екі мәрте жеңімпазы. Риддер қаласының Құрметті азаматы (2012)

К. С. Первушин 1947 жылы 22 наурызда Шығыс Қазақстан облысы Поперечное ауылында туған. Орта мектепті бітірісімен, Совет Армиясы қатарында жауынгерлік борышын өтеген. «Лениногорская правда» газетінде тілші, қалалық радио редакторы, полиметалл комбинаты мырыш зауытында анодчик,  суретші-көркемдеуші болып істеген. Әуесқой жастардың «Цинк-фильм» студиясын ұйымдастырушылардың бірі. Қалалық «Родник» әдеби бірлестігінің жұмысына қатысқан. 

Бала кезінен әдебиетпен айналысып, өлеңдер жазған. "Северной правда", "Магаданской правда", "Морской газета» сияқты жергілікті басылымдарда өлеңдері жарияланып тұрған. К. Первушиннің өлеңдері бүкілодақтық «Юность» радиохабарында оқылып, ұжымдық жинақтарда, «Простор», «Нива», «Братина» сияқты әдеби- көркем журналдарда жарық көрген.

Оның шығармалары түрлі әдеби конкурстарда кәсіби әділқазылардың таңданысын тудырып, бірнеше конкурстардың жеңімпазы болған. Әдебиеттен басқа К.С. Первушин флористикамен, бейнелеу өнерімен, фотосуреттермен шұғылданған. Риддер қаласындағы «Писатели Рудного Алтая» жазушылар ұйымының белсенді мүшесі.

К. С. Первушин кітаптары

Книги К. С. Первушина

Первушин, К.С. Здравствуй, мир зеленый!  [Текст] : книга юношеской лирики (стихи 1965 – 1970 гг.) / К.С. Первушин. - Лениногорск : Полиграф-сервис, 2001. - 93 с.

Первушин, К.С. Река сомнений  [Текст] : проза, стихи / К.С. Первушин. - Лениногорск : Полиграф-сервис, 2002. - 108 с. - Лениногорская городская студия поэзии «Радуга».

Первушин, К.С. Кукушкины слезки [Текст] : стихи, живопись, проза / К.С. Первушин. - Усть-Каменогорск : Б. и., 2004. - 177 с.

Первушин, К.С. Кукушкины слезки  [Текст] : стихи, живопись, проза / К.С. Первушин. - Усть-Каменогорск : «Альфа-Пресс», 2004.- 180 с., 2011.-263 с.

Первушин, К.С. Осенние песни [Текст] / К.С. Первушин. - Риддер: Полиграф-сервис, 2006.- 72 с.

Первушин, К.С. Кержацкий сфинкс  [Текст] : проза., стихи / К.С. Первушин. - Риддер: Полиграф-сервис, 2007. - 172 с.

Первушин, К.С. Свеча печали  [Текст] : рассказ, элегии. - Барнаул: Бп, 2009. - 96 с.

Первушин, К. С. Малахитовый пихтач [Текст] : сборник стихов / К. С. Первушин. - Риддер : Полиграф-Сервис, 2011. - 85 с.

Первушин, К. С. Божье и человеческое [Текст] : проза 1969-2011 гг. / К.С. Первушин. - Риддер : [б. и.], 2011. - 263 с.

Первушин, К.С. Главный в жизни завод  [Текст] : книга стихов и прозы / К.С. Первушн; худ.. О. Шишкин. - Риддер: Полиграф-сервис, 2011. - 89 с.

Первушин, К.С. Избранная лирика  [Текст] : стихи из 8 книг / К.С. Первушин. - Риддер: Полиграф-сервис, 2012. - 278 с.

Первушин, К.С. Проза и корнепластика  [Текст] / К.С. Первушин. - Риддер: Полиграф-сервис, 2013. - 172 с.

Первушин, К.С. Выполнил с честью: историко-биографическое повествование о воине Трофиме Самойленко  [Текст] / К.С. Первушин. - Риддер: Полиграф-сервис, 2014. - 223 с.

Первушин, К.С. Золотая смородина  [Текст] : лирика / К.С. Первушин. - Риддер: Полиграф-сервис, 2014. - 87 с.

Первушин, К.С. Курится батюшка - белок  [Текст] : сборник стихов / К.С. Первушин. – Усть-Каменогорск., 2015. - 140 с.

К. С. Первушиннің мерзімді басылымдар мен жинақтардағы мақалалары

Публикации К. С. Первушина в сборниках и в периодической печати

1996 - 1998

Первушин, К. Верность [Текст] : стихи / К. Первушин // Лениногорская правда. - 1996. - 6 июля. Первушин, К. "Иней утром, Но росы..." [Текст] : стихи / К. Первушин // Лениногорская правда. - 1996. - 28 сентября.

Первушин, К. Август ; Курится батюшка Белок... ; По метели... и др. [Текст] : стихи / К. Первушин // Лениногорская правда. - 1998. - 1 мая.

Первушин, К. Метельный вечер; Прощай же [Текст] : стихи / К. Первушин // Лениногорская правда. - 1998. - 13 февраля.

Первушин, К. Разговор с тучей [Текст] : стихи / К. Первушин // Лениногорская правда. - 1998. - 1 января.

2000 - 2009

Первушин, К. Никогда не кляни судьбу [Текст] : [новые работы поэта Клима Первушина] / К. Первушин // Лениногорская правда. - 2000. - 29 сентября. -  С. 6.

Первушин, К. Друзьям [Текст] : [стихотворение, посвященное 35-летию цинкового завода] / К. Первушин // Лениногорская правда. - 2001. - 20 марта. -  С. 3.

Первушин, К. Охота [Текст] : [стихотворение] / К. Первушин // Лениногорская правда. - 2001. - 12 января.

Первушин, К. Пока владею я стихом певучим... [Текст] : [К выходу в свет книги Михаила Немцева "Одной из множества дорог"] / К. Первушин // Лениногорская правда. - 2001. - 15 июня. -  С. 6.

Первушин, К. Путешествие в никуда [Текст] : [Повесть] / К. Первушин // Лениногорская правда. - 2001. - 7 сентября. -  С. 4,14 сентября.

Первушин, К. Русские, никогда не видевшие снега [Текст] / К. Первушин // Простор. - 2002. - №2. -  С. 144-146.

Первушин К. Стихи [Текст] / Первушин К. // Простор. - 2002. - №2. -  С. 118-120.

Первушин, К. Мечта [Текст] : (притча) / К. Первушин // Ақ Ертіс - Иртыш. - 2004. - №2 . -  С. 67-68.

Первушин, К. Новогодняя сказка из прошлого века [Текст] / К. Первушин // Нива. - 2005. - №7. -  С. 33-55.

Первушин, К. Резервная зона [Текст] : рассказ / К. Первушин // Нива. - 2006. - №11 - С. 21.

Первушин, К. Боль [Текст] : рассказ / К. Первушин // Нива. - 2005. - №7  - С. 42.

Первушин, К. Встреча [Текст] : новогодняя фантазия / К. Первушин // Нива. - 2005. - №7. -  С. 37-39.

Первушин, К. Двое [Текст] : рассказ / К. Первушин // Нива. - 2005. - №7. -  С. 39-40.

Первушин, К. Из деревни поэтов [Текст] : рассказ / К. Первушин // Нива. - 2005. - №7  - С. 47.

Первушин, К. Одинокий кедр [Текст] : рассказ / К. Первушин // Нива. - 2005. - №7. -  С. 35-36.

Первушин, К. Подснежники бабьнго лета [Текст] : рассказ / К. Первушин // Нива. - 2005. - №7. - С. 39.

Первушин, К. Русские, никогда не видевшие снега [Текст] : рассказ / К. Первушин // Нива. - 2005. - №7  - С. 45.

Первушин, К. "С восторгом раскрывается душа..." [Текст] : стихи / К. Первушин // Нива. - 2005. - №7. -  С. 55.

Первушин, К. Долги наши [Текст] : рассказ / К. Первушин // Нива. - 2006. - №11. -  С. 28-30.

Первушин, К. Избранное [Текст] / К. Первушин // Восток. - 2006. - №2. -  С. 41-51.

Первушин, К. Кержацкий сфинкс [Текст] : рассказы / К. Первушин // Простор. - 2006. - №9-10.  -  С. 51-69.

Первушин, К. Любовь и память; Алтай; Грибные грезы [Текст] : стихи / К. Первушин // Восток. - 2006. - №2. -  С. 51-53.

Первушин, К. Масяня [Текст] : рассказ / К. Первушин // Нива. - 2006. - №11 . -  С. 21-23

Первушин, К. Путешествие в никуда [Текст] : рассказ / К. Первушин // Нива. - 2006. - №11 . -  С. 23-28.

Первушин, К. Сюрпризы речки Чернушки [Текст] / К. Первушин // Семь дней. - 2006. -  4 августа. -  С. 9.

Первушин, К. Тропой отшельника [Текст] / К. Первушин // Семь дней. - 2006. -  11,18, 25 августа. -  С. 9

Первушин, К. Как мне постигнуть замысел творца? [Текст] : стихи / К. Первушин // Нива. - 2006. - №11. -  С. 13-17.

Первушин, К. Тропой отшельника [Текст] / К. Первушин // Ақ Ертіс=Иртыш. - 2007. - №5. -  С. 63-71.

Первушин, К. Сюрпризы речки Чернушки;  Масяня; Тропой Отшельника [Текст] : рассказы, повесть / К. Первушин // Шығыс Қазақстан қаламгерлерінің кітапханасы = Библиотека литературы Восточного Казахстана. - Алматы : КазАкпарат. - (Алтын тамыр). - 2008. - Кн. 1.

Первушин, К. Золото ручья Крестового [Текст] : рассказы / К. Первушин // Ақ Ертіс. - 2009. - N 5. -  С. 67-79.

2010 - …

Первушин, К. [Текст] : стихи / К. Первушин // Звено Алтая : история и современность : к 90-летию Восточно-Казахстанского литературного объединения / Т. Сидихменова . - Усть-Каменогорск : Либриус, 2011. - С. 331-336.

Первушин, К. Сюрпризы Чернушки [Текст] : [о водопадах р. Чернушки] / К. Первушин // Семь дней. - 2011. - 21 апреля. -  С. 7.

Первушин, К. Приезжайте на родину [Текст] / К. Первушин // Нива. - 2012. - № 2. -  С. 137-151.

Первушин, К. Жизни колесо [Текст] : стихи / К. Первушин // Простор. - 2013. - № 5. -  С. 129-131.

Первушин, К. Металл для пуль и орденов [Текст] : [о трудовом подвиге г. Лениногорска в годы ВОВ] / К. Первушин // Рудный Алтай. - 2013. - 9 августа. -  С. 21.

Первушин, К. Пусть улыбки светятся [Текст] / К. Первушин // Огни Прииртышья. - 2016. - 4 марта. -  С. 11.

Первушин, К. Наурыз. Природы сюрприз. День рождения [Текст] / К. Первушин // Огни Прииртышья. - 2016. - 18 марта. -  С. 15.

Первушин, К. Марии, Отворотное зелье [Текст] / К. Первушин // Огни Прииртышья. - 2016. - 25 марта. -  С. 8.

Первушин, К. Просьба Чекиста [Текст] / К. Первушин // Огни Прииртышья. - 2016. - 1 апреля. -  С. 10.

Первушин, К. Окончен бой; Господи помилуй; Вешняя земля  [Текст] / К. Первушин // Огни Прииртышья. - 2016. - 15 апреля. - С. 11.

Первушин, К. Первое мая; Вербное воскресенье [Текст] / К. Первушин // Огни Прииртышья. - 2016. - 29 апреля. - С. 10.

Литература о К.С. Первушине

Немцев, М. С."Лениногорск литературный" [Текст] : биографический справочник / Немцев М. С. - Лениногорск : Полиграф-Сервис, 2002. - 167 с.

Немцев, М. С. Литературный Риддер [Текст] : биографический справочник / Немцев М. С. - 2-е изд. - Усть-Каменогорск : Медиа - Альянс, 2012. - 245 с. 

Немцев, М. В Быструшинской долине [Текст] : книга очерков / М. Немцев. - Усть-Каменогорск : Медиа-Альянс, 2014. - 446 с.

Петров В. Н.

Жаңартылды 12.02.2022 14:22

Петров Владимир Николаевич (1927-1998 жж.) – жазушы.

Риддер қаласында дүниеге келген, балалық шағы Малая Уба ауылында өтеді. Алматы байланыс техникумын, артиллерия мектебін, Павлодар ұшқыштар мектебін, Мичурин әскери мектебін, Харьков әскери училищесін аяқтайды. 30-дан астам жыл - Кеңес Әскері қатарында болады. Ленинград әскери-педагогикалық институтының тарих факультетін аяқтаған соң, Харьковта оқытушылық қызметте, Харьков жазба ұйымын басқарады.  

25 кітаптың, «Ракеты стерегут небо», «Верь в свои крылья» повесть пен әңгімелерінің авторы. Алғашқы әңгімесі 1955ж. жарық көреді. Майданға жаңадан шақырылған, жас жауынгерлер туралы повесьтер циклін жазған: «Горечь таежных ягод», «Оранжевый дым», «Дочь Кассиопеи»; бейбіт күндегі Кеңес Әскері туралы - «Точка, с которой виден мир», «Ракетный заслон». «Советский воин» журналында, КСРО Қорғаныс министрлігі және «Молодая гвардия» баспаларында жарияланады.

Алғашқы кітабы 1959 ж., кейін "Батальон идет в атаку", "Веселый привал", "Верь в свои крылья" повестері, "На скифских курганах" әңгімелер кітабы жарық көреді. «Черемша» романы «Единая параллель» тетралогиясына енген (1930 жылдары тайгалы алтай түкпірінде салынған биік таулы платина жайлы). Тетралогияның келесі романдарында ("Операция "Румянцев", "Против оружия фау", "Альпийская крепость") оқырмандар тағы да «Черемша» кейіпкерлерімен жолығады, бірақ мұнда олар әскери бағытта сипатталған. "Хрустальный глобус" деген ортақ атпен үш повесть және "Большой блеф", "Рябиновый свет" романдарын жазған.    

В. Н. Петров кітаптары Шығыс Еуропа, Украина, Молдавияда аударылып, шетелде басылған.

КСРО Қорғаныс министрінің он төрт медаль, грамоталарымен және өзге де әскери белгілермен марапатталған.  А. Фадеев атындағы әдеби сыйлықтың лауреаты.

Лениногорскі қаласының (қазіргі Риддер қ.) Құрметті азаматы. 

 

В. Н. Петров шығармалары

Произведения В. Н. Петрова

 

Кітаптар - Книги

 

Петров, В.Н. Ракеты стерегут небо [Текст] : рассказы о солдатских буднях / В.Н. Петров. - Харьков, 1963. - 121 с. 

Петров, В.Н. Точка с которой виден мир [Текст] : повести и рассказы / В.Н. Петров. -М.: Воениздат, 1970. - 239 с.

Петров, В.Н. Горечь таежных ягод [Текст] : повести / В.Н. Петров. - М.: Молодая гвардия, 1972. - 303 с.

Петров, В.Н. Тревожно мерцают экраны [Текст] : повести и рассказы / В.Н. Петров. -М.: Воениздат, 1975. - 383 с.

Петров, В.Н. Ракетчики [Текст] : повести / В.Н. Петров. – Киев: Дніпро, 1978. - 445 с.

Петров, В.Н. Каленые стрелы [Текст] : повести / В.Н. Петров. - Харьков : Прапор, 1977. - 236 с.

Петров, В.Н. Черемша [Текст] / В.Н. Петров.  - Харьков : Прапор, 1980. - 262 с.

Петров, В.Н. Единая параллель [Текст] : роман / В.Н. Петров - М. : Воениздат, 1981. - 440 с.

Петров, В.Н. Операция «Румянцев» [Текст] : роман / В.Н. Петров - Харьков: Прапор, 1983. - 358 с.

Петров, В.Н. Хрустальный глобус [Текст] : повести / В.Н. Петров. - М.: Молодая гвардия, 1983. - 262 с.

Петров, В.Н. Рябиновый свет [Текст] : роман / В.Н. Петров. -М.: Воениздат, 1988. - 238 с.

 

Өмірі мен шығармашылығы туралы әдебиеттер

Литература о жизни и творчестве

 

Писатели и поэты Восточного Казахстана [Текст] : (Рекомендательный указатель литературы). - Усть-Каменогорск, 1999. - Петров Владимир Николаевич: с. 39-41.

Немцев, М. С. "Лениногорск литературный" [Текст] : биографический справочник / М. С. Немцев - Лениногорск : Полиграф-Сервис, 2002. - 167 с.

Немцев М. С. Литературный Риддер [Текст] : биографический справочник / Немцев М. С. - Усть-Каменогорск : Медиа - Альянс, 2012. - 245 с.

 

***

Шығыс Қазақстан облысы [Мәтін] : энциклопедия. - Алматы : Қазақ энциклопедиясы, 2014. -  Петров Владимир Николаевич:  б. 614.

 

1970 –2000

Никольский, Б. Пост сдан – пост принят ...[Текст] :  о кн. В.Н.Петрова «Точка, с которой виден мир» // Лит. газета. - 1971. - 24 февр. - С.4.

Озирный,  Г. Наш земляк - В. Петров [Текст] / Г.Озирный // Рудный Алтай. - 1976. -  28 июля. -  С. 3.

Черных, С. О том, что сердцу дорого [Текст] : к 50-летию со дня рождения В.Н.Петрова / С.Черных  // Руд. Алтай. - 1977. - Б. 2.

Вьюнник, Л. Степень надежности [Текст] : о творчестве В.Н.Петрова / Л. Вьюнник // Лит. газ. - 1978. - 10 мая. - С. 4.

Севергин, М. Конец кержацкой пади [Текст] : о романе «Черемша» / М.Севергин  // Руд. Алтай. - 1980. - 23 сент. - С.3

Евдокимов, Н. Параллель труда и подвига [Текст] : о романе «Единая параллель» // Руд. Алтай. - 1981.- 7 нояб. - С.2.

Новикова,О. Встреча с писателем-земляком [Текст] :  о В.Н.Петрове  / О. Новикова // Лениногор. правда. - 1982. - 8 июля. - С.2.

Ланина, Р. Писатель о себе [Текст] :  о В.Н.Петрова  / Р.Ланина // Лениногор. правда. - 1983. - 6 сент. - С.2.

Егоров, И. Писатель и его книги [Текст] : о В.Н.Петрове / И.Егоров // Руд. Алтай. - 1986. - 15 авг. - С.4.

Егоров, И. Слово и вера [Текст] : о В.Н.Петрове / И.Егоров // Руд. Алтай. -1986. - 2 апр. - С.3.

Егоров, И. «Рябиновый цвет»  [Текст] : о книге В.Н.Петрова  / И.Егоров // Лениногор. правда. - 1988. - 27 авг. - С.2.

Черных, С. На стремнине [Текст] / С. Черных // Под небом Алтая / С. Черных. - Алма-Ата :Жазушы, 1988. -  283 с.

Богданова,И. Владимир Петров и его книги[Текст] : к 70-летию со дня рождения / И.Богданова // Лениногорская правда.- 1997.-12 апр. - С. 2.

Логинова, И. Черемша [Текст] : [о писателе-земляке из Риддера В. Петрове] / И. Логинова // 7 дней. - 2013. - 23 мая. -  С. 5.